tag:blogger.com,1999:blog-61231234845561777382024-03-07T05:05:17.994+09:00Ирээдүйрүү Итгэл Төгс Гүйцгээе!!!Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.comBlogger155125tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-30660557197581754262016-01-15T12:20:00.001+09:002016-01-15T12:20:24.783+09:00Сайн байна уу? 2016 он.Ойрд орж ирээгүй.. Өөрийн цахим гэртээ..<br />
Салхи савир оруулахгүй байж байгаад гэнэт 2016 оны 1-р сард ороод ирсэн чинь хамгийн сүүлд бичсэн бичлэг маань 2014 онд байх.. Бүтэн нэг жил гэр орноороо орж ирэхүй тэнэсэн хэрэг үү дээ.. Твиттер, нүүрномоор сольчихож л дээ..<br />
<br />
Цаг хугацаа гэж харвасан сумаа сум.. За юу ч гэсэн 2015 он минь баяртай, 2016 оноо сайн уу?<br />
<br />
2015 онд ажлаа солиодохож.. Шинэ ажилд ороод дасаад, ажилдаа, хамт олондоо ч нүүр хагараад, ажилдаа дуртай л байна.. Бас нэг онцлох үйл явдал нь дипломний тоогоо нэгээр нэмж Санхүүгийн менежер болжээ.<br />
<br />
Уншаа л сураа л, уулзаа л учраад л яваад байж..Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-90789072176380474942014-07-16T12:32:00.000+09:002014-07-16T12:32:59.353+09:00МАНАЙ УЛС ТӨРУлс төр гэх энэ сонирхолтой салбар, талбар...<br />
Нийгэм энэ зүйлсээс хамаарч ямар их савлаж, дэнжигнэж, хуваагдаж, нурж болохыг бид харж, анхаарч, мэдэж, сурч авч байна. 2012 онд парламентийн сонгууль болж, 2013 онд ерөнхийлөгчийн сонгууль болсон байна. 2012 оны сонгуулийн үр дүнгээр АН 34 суудал, МАН 26 суудал, МҮАН-МАХН "Шударга ёс эвсэл" 11 суудал, ИЗНН 2 суудал, Бие даагч 3 суудал авч байжээ. Засгийн газрын 15 яамны 12 яаманд АН-аас сайд, 2 яам ”Шударга ёс эвсэл”, 1 яам ИЗНН-аас сайд тавигджээ. Ерөнхий сайд АН-аас, 2013 оны сонгуулиар АН-аас нэр дэвшигч ерөнхийлөгчөөр сонгогджээ.<br />
<br />
Ерөнхийлөгч - АН<br />
Ерөнхий сайд - АН<br />
Засгийн газрын 15 яамны сайдын 12 - АН<br />
УИХ-ын 76 гишүүний 34 - АН<br />
<br />
Харин МАН-ы хувьд хиншүү хярвас үнэртүүлсээр өдийг хүрлээ. Ямартаа л намынхаа аваргуудаа баллачих гээд байгаа намын дарга Ө.Энхтүвшингээсээ салж тэнцвэрийг барихав. Өөрөөр хэлбэл АН-ыг сайн ба муу утгаараа ажиллаа амжуулах боломжыг олгогч нь хотын гаралтай алдарт аварга М.Энхболд.. Тоглоом ч юмуу шоглоом ч юм шиг.. Шуудхан хэлэхэд МАН бол сөрөг хүчин нэрнээс цаашгүй, АН-ыг өөрсдийг нь баллахыг, ирэх сонгуультай нь хамт хүлээнэ.<br />
<br />
Бие даагч 3 нь сөрөг хүчний ажлыг хийнэ шүү гэж айлгангаа өөрсөддөө ашигтай шийдвэрүүдээ гаргуулсаар.. ШАНТААЖ..<br />
<br />
<br />
<br />
<br />Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-64867427565425439312013-09-24T16:11:00.001+09:002013-09-24T16:11:08.845+09:00Хувилай сэцэн<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><i><b>“Хувилай сэцэн” шүлгээ Бямбын Ринчен 1957 оны 1 сарын 27-нд бичиж “Бэр цэцэг” хэмээх түүвэртээ хэвлүүлжээ.</b></i></span></div>
<em style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />Сэргэлэнхэн зальтай байж Хувилай их хаан<br />Сэцэн гэж цол өгсөн нь учиртай л байж,<br />Урд дээр цагт бүх Хятадыг байлдан дагуулахад нь<br />Учиргүй, бичиг үсэгтэйгээрээ тэд нь бахданхан<br />Утга зохиолоороо урам зориг бадардаг байлаа.<br /><br /><br />Хувилай сэцэн хаан тэр байдалд арга сүвэгчилж,<br />Хуучин үсгий нь халаад төрийн дөрвөлжин,<br />Цоо шинэ үсэгтэй болгоод орхивол, яасан чиг,<br />Цог бадрангүй утга зохиолтой байснаа мартаад,<br /><br /><br />Ардын суутан билэгтний нь дэргэд сайдууд минь<br />Арай тарваган хүн шиг жижиглэгдэн гологдохгүй болох бий.<br />Дуутай суутай соёлоороо Хятад гайхуулахаа байх бий,<br />Дундад улсыг үсэгтэй болгосон гэж намайг магтах бий гэжээ.<br /><br /><br />Сэргэлэнхэн зальтай байж Хувилай их хаан<br />Сэцэн гэж цол өгсөн нь учиртай л байж ч гэлээ,<br />Булхайлан мэхэлж, Хятад түмнийг арайхан чадсангүй<br /><br /><br />Өнөөх шинэ үсэг гэдгий нь Хятад хэдийн мартчихаад<br />Өнөө хааны таалалд нийлүүлсэн үсэг зохиосон Пагва лам ч<br />Оргүй мартагдаад, хятад утга зохиол нь мандсаар<br />Одоо уламхан ч бадран мандаж байгаа учир гэвэл,<br /><br /><br />Хувь заяаныхаа эзэн болсон ард түмнийг ер<br />Хорвоод давах хаан гараагүй, гарах ч номгүй дээ!</em>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-21385730848500569812013-08-01T18:17:00.001+09:002013-08-01T18:17:11.174+09:00Зургаан жил = Зургаан сарСайн байцгаан уу? Миний олон мянган уншигчидаа! :)<br />
<br />
Би гэдэг хүн эх орондоо харьж ирээд хагас жил болох гэж байна. Харьж ирсэнээ ярихаас өмнө хаанаас юу хийж байгаад ирсэнээ эргэж харах нь бас сонин. 2007 оны 4 сарын 2 нд эх орноосоо гаржээ. Хээрийн галуу нисэн хүрэх эсэхийг бүү мэд газар луу эрдэм өвөртөлөхөөр явжээ. Чилийсэн зургаагын зургаан жил, эс бөгөөс нүд ирмэх мэт хурдтай зургаахан жил болоод ирж. Энэ зургаан жил, 25 жилийн амьдралд минь 24%-ийг эзэлж байх юм. Амар хялбар бус, гэхдээ дааж давшгүй хүнд бус 6 жил өнгөржээ. Хүний нутагт зургаан жил болохдоо хүний нутагт байгаа гэж нэг их бодогдохгүйгээр амьдраад ирсэн нь бас л гайхалтай. Хоёр сургууль төгсөөд хэлний бэлтгэлтэйгээ гурван диплом өвөртөлжээ. Нутгаас гарахдаа ганцаар яваад ирэхдээ гурвуулаа болсон байх юм. Хорвоо дээр байгаагүй тэр шинэ хүн нь миний үргэлжлэл болох хүн. :)<br />
<br />
Олон олон сайн санаатай хүмүүсийн ач буянаар, дэмжлэгээр явж иржээ, явсаар байх бизээ. Эх орноо учиргүй санаж бэтгэрээд, ирэхгүй бол үхэх гээд байсангүй. Бас ирэхгүй байхуйц ямар нэгэн зүйл болсонгүй. Төлөвлөсөн суръя гэснээ сураад ирж. Гэхдээ тэгэх минь яав ингэх минь яав, тэгсэн нь болждээ ингэсэн нь ч болчжээ гэх бодлууд ч мөн байх. Нэг үгээр хэлбэл дурсамж дүүрэн 6 жил.<br />
<br />
Монголд ирээд их юм үзэж харж тууллаа. Магадгүй зургаан жилд үзсэн харсанаас ч ихийг үзсэн байж мэднэ. Гэхдээ өнгөрсөн зургаан жил маань энэ зургаан сарыг давах ухаан хүч болж ирснийг ч ойлгов. Ажилд оров, ажил хийж ч үзэж байна. Аз жаргалтай байгаа юу гэвэл байгаа ч юм шиг. Аз жаргалгүй юу гэвэл үгүй ч юм шиг. Аз жаргал гэж юу юм бэ? Сүүлийн зургаан жил өөрөөсөө асуусан асуулт маань үргэлжилсээр л....<br />
<br />
Амьдрал их баян, олон өнгөтэй, үнэн бодит мэт, худал хуурмаг ч бас байдаг шиг.. Гэхдээ л миний өмнө одоо бүхэл зүйл нээлттэй байна. Миний чадлаар л бүх л зүйл өөрчлөгдөж болох мэт.. Би хүчтэй, би ухаантай, би чадах мэт.. Ургаж гүйцсэн далавчаа хэд сайхан гөвөөд хөөрөн нисэх цаг болсон мэт...Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-53923550377375912772013-01-11T14:43:00.002+09:002013-01-11T14:43:40.449+09:00Б.Наранхүү: Би “Голомт”-ын Баясгаланд паркийн газрыг хэзээ ч өгөхгүй<em style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><strong>“Шонхор суваг” телевизэд Л.Мөнхбаясгалангийн хөтөлдөг “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт уригдсан УИХ-ын гишүүн Б.Наранхүүгийн яриаг хүргэж байна. </strong></em><br />
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: x-small;"><span style="line-height: 16px;"><b><i>Л.Мөнхбаясгалан </i></b></span></span></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><img align="left" alt="" hspace="10" id="8064" src="http://resource.baabar.mn/baabar/munkhbayasgalan/photo/2013/1/9a71a41922a08531/cff85d9435f0db04great.jpg" style="border: none; color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; height: 217px; line-height: 16px; margin: 10px; text-align: justify; width: 289px;" vspace="5" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Таны тухай домог яриа маш их бий. Энэ бүгдийн талаар ярилцахаар таныг урьсан. Нэвтрүүлэг шууд явагдаж байгаа. Таныг цензургүй ярина гэдэгт итгэж байна. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэлгүй яах вэ, би ч цензургүй ярилцахаар ирлээ (инээв). </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Таныг УИХ-ын гишүүн Б.Наранхүү .... эсвэл “Мон Уран”-ы Б.Наранхүү гэсэн нь дээр үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Зүгээр л Б.Наранхүү гэе... </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Анод” банкны шүүх хурал болох гэж байгаад хойшиллоо. Энэ хэрэгт таныг холбоотой гэж олон жил бичлээ. Энэ асуултыг танаас асуух боломж гарч байсангүй. Та энэ хэрэгт холбоотой юу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би “Анод”-оос зээл авсан, төлсөн. Тэгээд л дуусаа шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Хэдэн төгрөгийн зээл авсан юм? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Олон тэрбум байх аа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-25 тэрбум?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-15 тэрбум байх аа. Манайд чинь юмыг нэмээд, нугалаад л биччихдэг шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тоонууд 10 тэрбум байтугай хоорондоо зөрүүтэй байх юм... Чухам аль тоо нь зөв юм бэ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Ер нь бол “Анод”-той 10 гаруй жил хамтарч ажилласан. Энэ хугацааг зөвхөн хүүнд нь 12 тэрбум төгрөг төлсөн байдаг юм. Манайх зээл авч байсан нь үнэн. Зээлээ төлсөн нь үнэн. “Анод” банк дампуурсан. Гэтэл зарим хүнд намайг “Анод”-ын дампууралтай холбож бичих нь гоё санагдаад л байдаг юм шиг байна. Энэ болгонд би заавал хариулт өгөх шаардлагагүй гэж бодсоор өнөөдрийг хүрсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Банкны найдваргүй зээлийн жагсаалтад таны авсан мөнгө орчихчсон байснаас л сенсаци эхэлсэн биз гэж бодох юм? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манайх зээлсэн мөнгөө 2012 оны зургадугаар сард төлөх ёстой байсан. Гэтэл банк нь дампуурчихсан. Гэнэт л “За банк байхгүй боллоо. Мөнгөө төл” гэсэн. Зээл авчихсан байгууллага чинь мөнгөө бэлнээр нь хадгалаад “Анод” маргааш дуудах болов уу гээд бэлэн байж байхгүй шүү дээ. Нэгэнт л хүү төлж байгаагаас хойш авсан зээлээ эдийн засгийн эргэлтэд оруулна. Хугацаа ёсоор зээлээ төлж барагдуулсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бүгдийг нь төлсөн үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бүгдийг нь төлсөн. Бусад компани хүүгээ бараг 70, 80 хувь хөнгөлүүлсэн шүү дээ. Дан ганц манай компани нэг төгрөг ч төгрөгийн хөнгөлөлт эдлээгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тухайн үед “Анод” банкны байрлаж байсан байрыг та барьцаанд тавьсан байсан гэдэг үнэн юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Үнэн, үнэн. Тухайн үед тийм гэрээ хийсэн байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Анод” банкны ТУЗ-ийн дарга Н.Даваа гэдэг хүний хоёр жилийн өмнөх ярилцлагыг санаж байна. Ярилцлагадаа таныг “Анод” банкны гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан Д.Энхтөртэй муудалцсаны улмаас энэ банкийг дампууруулах ажиллагааг эхлүүлсэн гэсэн байсан?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Энэ олон жил хамтарч ажилласан банкаа дампууруулах сонирхол надад байхгүй. Мөн би ямар ид шидтэй хүн биш. “Дампуур” гэхээр дампуурчихгүй. Энэ бол тухайн банкны л асуудал.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та бол улс төр, бизнесийн салбарт нөлөөтэй нэг үгээр хэлбэл олигархи. Тэгээд л дургүй хүргэсэн банкийг дампууруулчихсан юм биш үү? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэн үүнийг батлаад байгаа юм бэ (инээв).</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Анод банкны ТУЗ-ын дарга Даваа гэдэг хүн тэгж яриад байгаа юм? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэр хүний л бодол байхгүй юу. Тэр хүн тэгж яримаар санагдсан. Тэгээд л ярьсан. Би амьдралдаа нэг зүйлийг эрхэм болгодог. Хэрвээ би буруутай бол шударгаар хүлээнэ. Хүн ер нь өөртөө бурууг өгсөн цагт л хөгждөг. Бурууг өөр хүнээс хайгаад байвал хөгжихгүй. Тиймээс надад хэн нэгнийг буруутгах шалтгаан байхгүй. Монголд хүн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхтэй. Н.Даваа гэдэг хүн ярьсан, чи уншсан, би сонссон ингээд л амьдрал цааш үргэлжилж байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Даваа үнэн ярьсан юм биш биз гэж хардах эрх бас бий... </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-УИХ нэр дэвшигчдийн компани өртэй юу, үгүй юу гэдгийг нарийн шалгадаг юм билээ. Хэрэв би Анод банкинд өртэй байгаад түүнийг дампууруулчихсан бол УИХ-д намайг нэр дэвшүүлэхгүй л байсан шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Нэг хэсэг таныг Анод банкны хэрэгт холбогдуулан баривчлах гэтэл зугтчихсан, эрэн сурвалжилж байна гээд л шуугиад байсан. Энэ бас худал уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Сонин уншиж байсан чинь Монголын тусгайгийнхан намайг Канадын хил дээр харсан. Канадын хил дамнаж гүйгээд манайх алдсан гээд бичсэн байлаа. Энэ бүх утгагүй худал зүйлд тайлбар хэлээд байвал яаж амьдрах юм бэ, тийм үү. Хамгийн утгагүй амьдрал биз дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Таныг УИХ-ын гишүүн болоход нэлээд хэл ам дагасан. Та чухам яагаад Ардчилсан намыг сонгосон юм бэ ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Анхнаасаа л Ардчилсан намыг олон жилийн өмнөөс дэмжиж ирсэн. Энэ намыг сонгохгүй бахй шалтгаан надад байхгүй. Ардчилсан намын анхны хөгжим, гэрэлтүүлэг орж ирэхэд би гитарчин Өөжгийг явуулан авчруулж, шоу хийж байлаа. Тэгэхэд би хорин хэдтэй залуу байсан. Бид ардчиллын буянд сайхан амьдарч байгаа. Тэгээд л сонголтоо хийсэн дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та энэ намд хэзээ элссэн юм бэ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Сонгуулийн өмнө. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Ер нь бараг бүх намууд танд элсэх санал тавьж байсан гэдэг үнэн үү? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Өөрийгөө лаг юм шиг ингэж яриад байх нь хаашаа юм.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Таныг мундаг болохоор намууд санал тавиад байгаа юм биш үү. Надад бол хэн ч санал тавьдаггүй ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Харин надад тавьж болно шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Ингэж тойруулж байхаар шууд л асуучихъя. Та УИХ-д нэр дэвших эрхийг мөнгөөр худалдаж авсан уу. Авсан бол хэдээр худалдаж авсан бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Амьдралд мөнгөнөөс, эрх мэдлээс үнэтэй нэг зүйл байдаг. Тэр бол итгэл. Бие биедээ итгэж амьдрах нь мөнгөнөөс, эрх мэдлээс чухал нандин зүйл. Чи надад, би чамд итгэх л амьдралын хамгийн гоё нь болохоос өнөөдөр чи дарга, би дарга байх нь гоё зүйл биш шүү дээ. Итгэл гэдэг бол цав цагаан цаас. Цаасыг базаж базчихаад яаж ч тэнийлгээд анхных шигээ цэвэрхэн толигор болохгүй. Итгэл гэдэг бол ийм л зүйл. Нэг сэвтвэл дахин хэзээ ч эдгэхгүй. Ийм нандин, хэврэг зүйлийг сайхан хэвээр нь хадгалж чадах нь л хүний амьдралын утга учир. Жишээ нь хоёулаа өнөөдөр л танилцаж байна. Энэ итгэлээ цав цагаан цаас шиг байлгавал үхэн үхтлээ хоёр биедээ баярлана шүү дээ. Тиймээс дандаа эрх мэдэл, мөнгө ярих нь нийгмийг өөр тийш нь авч яваад байгаа юм шиг санагддаг. Амьдрал өөр олон гоё юм байна шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хөрөнгөтэй, бизнес хийгээд амжилтад хүрсэн хүмүүсийг хэл ам тойрохгүй дайрдаг. Учир нь бүгд хөрөнгтэй, чадвартай биш шүү дээ. Харин нийгмийн энэ дайралтыг тэсч хүнээрээ үлдэж чадсан хүмүүс эцэст нь ялдаг юм болов уу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Энэ бүгдийг тоохгүй шүү дээ. Хорвоогийн жам юм чинь. Нэг хэсэг муулж, нөгөө хэсэг нь магтаж л байг. Би Гүрээ ахын ярилцлагад орох үеэрээ “Муулж л байвал баярлана” гэсэн. Муулуулах гоё шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та нэг ч хэвлэл мэдээллийн байгууллагатай хаалтын гэрээ хийж байгаагүй юу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"> -Нэг удаа ч хийж байгаагүй. Жишээ нь би чамтай ийм гэрээ хийж байсан уу.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Үгүй.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм байхад би өөр хэнтэй хаалтын гэрээ хийх юм бэ. Хүмүүс бичээд ашиг орлого авдаг бол бичиг л дээ. Харин чамайг сонгож ярилцлага хийж байгаа маань учиртай. Чи бол тал засахгүй чөлөөтэй асуудаг. Чөлөөтэй асууж байж л үнэнийг хэлүүлж чадна. Тэгэхээр энэ ярилцлага халуун ба гашуун болж байх шиг байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Дүнжингарав” захын нээлт дээр 100 сэтгүүлч Хайнань явах эрх хожсон. Энэ ямар учиртай юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Олон жил ажиглаад байхад зах гадаа байсаар л байна. Чи “Нарантуул” захын гадна найман цаг зогсоод үзээрэй. Ямар хэцүү байх бол. Дэлхий нийтээрээ өнөөдөр дулаан худалдааны төвд орж үйлчлүүлдэг болж. Энэ бүгдийг олон нийтэд ойлгуулах үүднээс 1000 сэтгүүлчийг урьсан. Бараг 800 орчим сэтгүүлч ирсэн байх. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манайхаас нэг сэтгүүлч Хайнань явах эрх хожсон. Гэхдээ одоогоор хаалтын гэрээ ирээгүй байна. Гишүүн ээ, би хардаад байна. Сэтгүүлчээ Хайнань явуулангуут араас нь “Мон-Уран”-ыг муулахгүй шүү гэсэн дагавар бичиг ирэх юм биш биз? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манай улс төр, бизнесийнхний нэг том алдаа бий. Өөрсдөө сэтгүүлчдийг давраагаад байдаг. Хүн дутагдалтай байж болно. Хүний амьдрал юм чинь. Би хэзээ ч “намайг битгий муулаарай” гэж мөнгө өгч, хаалтын гэрээ байгуулахгүй. Муу бол тэрүүгээрээ л байя.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэдгээр сэтгүүлчид хэзээ явах вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэр ажилд би оролцоогүй. Компанийн ажил учир.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-УИХ-ын гишүүн болоод компанийнхаа ажлаас татгалзсан байгаа юу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Компаниас биш. Захирлынхаа албан тушаалаас татгалздаг. Хувь эзэмшигч гэдэг үүднээсээ яриад байгаа юм. Олон жил компанийн захирал хийчихсэн болохоор “манай компани” гэж яриад буруудсан шүү дээ. УИХ-ын гишүүнээ мартчихсан юм уу гээд. Би бол одоо компанийн хувь эзэмшигчийн үүднээс ярьж байгаа шүү. Яагаад 100 сэтгүүлч Хайнань явж болохгүй гэж. Тийм биз дээ. Цаашлаад “Мон уран” компанийн хамт олон жил бүр 1000 сэтгүүлчийн баяр хийе гэж хэлсэн. “Дүнжингарав” хоёр хоолны заалтайгаас нэг нь 1200 хүнийг хүлээн авах хүчин чадалтай. Тэгээд тэндээ баяраа хийж болно.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Сэтгүүлчдийн баяр хийгээд, зуу зуугаар нь гадагшаа явуулаад байдаг юм байж. Гэтэл сэтгүүлчид муулж бичээд байвал яах вэ. Та ч яахав уурладаггүй юм байна. Танай маркетингийнхан чинь уурлана даа? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манай компани надаар хүмүүжсэн учир энэ бүгдийг тоохгүй. Тэр хүмүүс тэгж бичмээр бол бичиг л дээ. Хамаагүй, чөлөөтэй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-”Дүнжингарав” зах зөвшөөрөлтэй юу, үгүй юу... Нээлтээ хийснийх нь маргааш л хотын дарга нураана гэсэн шүү дээ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Саяных бол нээлт биш. Хэвлэлийнхэнд ийм юм хийх гэж байгаа шүү гэдгээ танилцуулсан юм. Гадна кабелийн холболтууд дутуу байгаа гэсэн. Бид өнөөдөр урагшаа явах ёстой. Наранхүү хийж байгаадаа биш юм. Тэнд олон залуус ажиллаж байна. Энэ худалдааны төв 10 мянган машины зогсоолтой, 15 мянган ажлын байрыг бий болгоно. Бохир агаар хэмждэг халаалтын системтэй, хамгийн орчин үеийн хөргөлтийн системтэй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Гэтэл Улаанбаатар хотын цэвэр усны нөөцийн тархин дээр нь барьчихсан. Зөвшөөрөлгүй, одоо хураана гээд байгааг юу гэж ойлгох вэ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Цэвэр усны хамрагдах талбай 100 мянган га газарт байрладаг. Ганц энэ биш шүү дээ. Хар усан тохой, Гачуурт гээд бүхэл бүтэн 100 мянган га газар гээд бод доо. Төмөр замын дагуу байгаа хэсэг газар бий. Захирамжийг хүчингүй болгохдоо том газрыг нэг хүнд өгсөн юм байна гэсэн болохоос биш, энэ хийсэн ажлыг хүчингүй болгохын тулд цэвэр усны зонд хамааруулаад байгаа юм. Цэвэр усны бүс хуучин Дуурийн театрын тэнд байсан гэж байгаа. Дуурийн театраас өмнөх бүх барилгыг нураана гэвэл Улаанбаатарын олон барилга үгүй болно биз дээ. Тиймээс ингэж туйлширч болохгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр цэвэр усны нөөцийн сан дээр байрлаагүй гэсэн үг үү. Зөвшөөрөл бий юү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Цэвэр усны санд огт хамааралгүй газар. Тэгээд огт зөвшөөрөлгүй байж яасан гэж дураараа тийм том байгуулажмийг барих юм бэ. Нэг ТҮЦ барихад ч ямар хэцүү байдаг билээ дээ.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэгээд яагаад Хотын захиргаанаас хураана гээд байгаа юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Мэдэхгүй. Харин хураана гээд л байгаа. Чи Хотын даргыг дагуулаад очоод үз л дээ. Аливаа юмыг мянга сонсохоор нэг үз гэдэг биз дээ. Энэ үг чинь ортой шүү дээ. Хотын даргыг урьсан. Ирээгүй. Тэгсэн хэрнээ телевизээр инээмсэглэж байгаад “Дүнжингарав захыг хаана” гэж байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та хэнийг хотын дарга байхад уг газрын зөвшөөрлийг нь авсан юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Энэ их сонин. Зөвшөөрлийг 1999 онд авч байлаа. Тэгэхэд хотын захиргааныхан намайг хамгийн тэнэг залуугаар “шалгаруулж” байсан. “Очиж, очиж тэнд газар аваад, төлбөр төлж байдаг тэнэг юм даа” гэж ярьдаг байсан юм. Одоогоос 13 жилийн өмнө талийгаач Ш.Наранцацралт ах “Эрэл”-ийн Б.Эрдэнэбатыг дуудаж загнаад “энэ газрыг ав” гэхэд нөгөөх нь “үгүй ээ, чи надаас газрын төлбөр авах гэж байна” гээд уурлаж байсан гэж байгаа юм. Одоо “Жаргалан” хотхон барьсан газрыг “Буян”-гийн Жаргалсайханыг ав гэхэд “тэр хөдөөний газраар яадаг юм” гээд хаяад гарч байсан гэдэг. Тэгэхээр 13 жилийн өмнөх газрын асуудал өнөөдрийнхөөс өөр. Бид газарт зөв менежмент хийж, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах ёстой байгаа юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би тантай санал нэг байдаг. Газрыг хадгалах бус эргэлтэд зөв оруулах ёстой. Гэхдээ зөвшөөрөлгүй бол...хураах л хэрэгтэй. Ингэхэд 1999 онд Хотын даргаар хэн байлаа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-М.Энхболд байсан. Одоо Газрын албанд ажилладаг хууччуул ярина даа. Тухайн үед газрын төлбөр гэж зургаа, долоон тэрбум төгрөг төлсөн байгаа юм. Ойр орчмын дэд бүтцэд 10 гаруй тэрбум төгрөг зарсан. С.Батболд сайд нээлт хийгээд байсан гарам байна шүү дээ. Үүнийг миний хувь эзэмшдэг компани нэг тэрбум төгрөг гарган хувийн хөрөнгөөр хийсэн юм. Энэ тухай бид ярьдаггүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"> </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та газраа Хотын дарга М.Энхболдоос авч байсан юм байна. М.Энхболд бол газрын наймаачин гэдгээрээ алдартай. Мөн Т.Бадамжунай байна. Таны хувьд М.Энхболд, Т.Бадамжунайгаас хотын аль аль газрыг авсан бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Дүнжингаравын тухайд зөвшөөрөлтэй байсныг нь Э.Бат-Үүл хүчингүй болгочихсон байхгүй юу. Түүнээс биш тэр том объектыг яаж зөвшөөрөлгүй барих билээ. Өнөөдөр 70 мянган хүн гадаа зогсож ажиллаж байна. Ийм байж болохгүй шүү дээ. Манайхаас илүүтэйгээр хамгийн аюултай нь хойд талын гэр хорооллууд юм. Гэр хорооллын 00 нь ил, бохир нь хөрс рүүгээ шингэдэг. Энэ асуудлыг шийдвэрлэх хэрэгтэй. Бид хөрс рүү нэг дусал ч бохир хийх боломжгүй. Үүнийг сайтар бодолцож барьсан. Хотын даргын хувьд бодит байдлыг газар дээр нь очиж үзээд шийдвэрээ танилцуулах ёстой шүү дээ. Түүнээс биш нэг гоё инээмсэглэж байгаад л нийгмийг нурааж болохгүй. Би өмнөөс нь ичсэн. Аливаа юмыг нураах хураах амархан. Харин бүтээх босгох хэцүү. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бизнес хийж үзээгүй хүн бизнесийн зовлонг мэдэхгүй байх тал бий. Магадгүй популист хандлага илэрдэг байх. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манай хүчингүй болгосон захирамж дээр “ирээдүйд барилгажуулах газрыг нэг хүнд томоор нь өгсөн” гэсэн утгаар бичсэн байсан. Харин өөрөө нийгэмд ярихдаа цэвэр усны нөөц гээд байгаа юм. Ирээдүйд ашиглах газрыг Б.Наранхүүд бүгдийг нь өгсөн байна гэдгээ хэлэх хэрэгтэй шүү дээ. Ер нь тэгээд энэ цаашид Монголд хэрэгтэй, хэрэггүй гэдгийг бодох цаг ирчихээд байна. Ерөнхийлөгч Оюутолгойн гэрээг хийх ёстой байсан, урагшлах хэрэгтэй гэж хэлж байхад баярласан. Ерөнхийлөгчийн сонгууль дөхсөн үед ард түмэнд таалагдахгүй байх вий гэдгээс айхгүй “энэ бол зөв” гээд хэлж чадаж байна гэдэг гайхалтай. Энэ бол яах аргагүй хоёрдахь шинэчлэлт. Тэр хүн 1990 онд анхны шинэчлэлийг хийж чадсан. Өөрийгөө бодохгүй Монгол Улсаа бодож байна. Би баярлаж байгаа. Улс төрийн орчин өөр болчихсон шүү дээ. Нураана, сөнөөнө, энэ машиныг явуулахгүй гэдгийг тавдугаар ангийн хүүхэд ч чадна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хоёулаа Э.Бат-Үүлийг түр орхиод, М.Энхболд, Т.Бадамжунай хоёрын тухай ярья?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Яагаад энэ хоёр хүний тухай ярих гээд байгааг чинь би сайн ойлгож байна. Хэн ч байсан ийм нэр авна. Чи Хотын дарга байгаад хэчнээн шударга байсан ч “газрын наймаачин” нэр авах нь гарцаагүй. Хардалт хүчээ аваад дэндүү айхтар болчихсон. Бид нэг нэгэндээ итгэхээ больсон байна. Сэтгэл зүрхийг нэлд нь хардалт хар хорон санаа утаж гүйцлээ. Одоо энэ нэвтрүүлгийн дараа таныг надаас мөнгө авчихсан гэж ярих байх даа.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Нэвтрүүлгийн дараа биш бүр эхлэхээс нь өмнө наадах хардалт чинь яваад эхэлчихсэн. Гэхдээ би үзэгч , уншигчдаа юу хүлээж байгааг сайн мэднэ. Тэд таниас олон зүйлийг асугаасай гэж бодож байгаа. Тэр олон асуултуудын нэг бол гарцаагүй энэ. Та М.Энхболд, Т.Бадамжунай нараас хотын хаана, хаана ямар газар авсан гэдгээ хэлж болох уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Дөрвөн газар авсан. Дүнжингарав байгаа газар бий. Гэхдээ олон газар авах боломж надад байсан. Газрын мөнгө төлнө гэдэг хэцүү. Тэр үед газар өнөөдрийнх шиг байгаагүй. Мөн “Бөмбөгөр”, “Анод” банк байсан газрыг авсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Эдгээр газраа худалдсан уу. Эсвэл таны эзэмшилд хэвээрээ бий юү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Урд байгаа нь миний эзэмшилд байна. Хамтарч хөрөнгө оруулсан тал бий. Дэд бүтцэд нь 10 тэрбум төгрөг өгчихөөд зүгээр байна гэж байхгүй. Мөнгө олно, өнөөдөр бүгдийг нь орон сууцанд оруулж, утаанаас салмаар байна.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-”Бөмбөгөр”-ийн газар хэний мэдэлд байгаа вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Алтжингийн нэр дээр байгаа байх. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-”Бөмбөгөр” шатахад таны нэр их гарч, хэл аманд орсон. Г.Алтжинтай холбож бичиж байлаа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Нэг хүнтэй холбоо л биз. Надад нэг их сонин биш. Чамайг ч гэсэн хүнтэй холбодог биз дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Газар нь Б.Наранхүүгийнх, “Бөмбөгөр” нь Г.Алтангийнх байгаад хамтарч хөрөнгө оруулалт хийсэн юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бизнес болохоор хамтарч хөрөнгө оруулаад, цаашаа явсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгээд салсан уу. Одоо ч хамтрагч хэвээр үү? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Одоо бол биш ээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хуучин “Анод” банк байсан Сансарын тунелиэс Хөгжим бүжгийн коллеж руу уруудахад замын хойно байрлах баганатай барилга байдаг газар хэний мэдэлд байгаа вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би тэрийг зараад өрөө төлчихсөн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Анод” банкинд уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Үгүй ээ, өөр компани авсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-“Мон-Уран” компани ямар чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Ерөнхийдөө үл хөдлөхийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг. Энэ компаниа үүсгэн байгуулах гэж юм юм л хийсэн дээ. Гахай үүрч, Орост юмаа дээрэмдүүлээд явж л байлаа. Хамгийн анх намайг дэмжсэн хүн бол “Датаком”-ын Энхбат ах юм. Намайг хорин хэдхэн настай байхад манай гэрийг хаана байдгийг ч мэдэхгүй байж надад хагас сая доллар зээлдүүлсэн. Автобусны ч мөнгөгүй “туулайчлаад” кондукторт загнуулж, айлын түрээсийн байранд хаалга тогшоод амьдарч л явлаа. Ер нь бизнес бол амар биш. Бизнесийнхэн бүтэн нойртой хонодог гэдэгт би эргэлздэг. Би ч бас шөнийн гурав, дөрөв хүртэл маргааш хийх ажлаа бодож хонодог байлаа. Монгол Улсад хөгжих асар их боломж байна. Шинэ Зеландад манай гишүүд явж байгаад “танайх яаж ингэж гоё хөгжиж байна аа” гэж асуухад нөгөөдүүл нь “Та нар яаж хөгжихгүй байж чадаж байна” гэж асуусан гэсэн. Бид үхэр тэргийн хөгжлөөр явж байгаа байхгүй юу. Нэг юм хийнэ нураана, хардана. Ямар гунигтай юм бэ. Зарим нь улстөрч хүн худлаа ярьдаг байх хэрэгтэй гэдэг. Би бол хэзээ ч худлаа хэлж чадахгүй. Чингис хааны есөн өрлөг жанжны нэг нь худлаа хэлсэн бол дэлхий дээр Чингис хаан гэж байхгүй л байх байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Энэ бол гайхалтай түүх. Чингис хаанаас ах дүү, хамаатан садан нь урвасан атал есөн өрлөгөөс нь нэг ч хүн урваагүй дэлхий дээрх цорын ганц түүх юм билээ. Тийм бат бөх нөхөрлөлийг насан туршдаа авч явна гэдэг гайхалтай хэрэг шүү. Тэгэхээр тийм итгэлийг авч үлдэхийн тулд, хамгаалж явахын тулд ер нь яах ёстой вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хамгийн гол нь худлаа хэлэхгүй байх. Тэгээд итгэх хэрэгтэй. Амьдралыг хамгийн муухай болгодог зүйл бол худлаа хэлэх шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Танд тийм үнэнч нөхөд бий юү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Надад бий. Би хатуу зарчимтай. Хэвлэлээр янз бүрийн мэдээлэл гарахад найзууд маань миний өмнөөс хямардаг байсан. Тэгэхээр нь би “та нар надад итгэж байгаа юм чинь би өөр хэнд ойлгуулах шаардалгатай юм бэ” гэдэг юм.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"> -Т.Бадамжунайгийн хүүхдийн хурим дээр та “Лексус-570” бэлгэнд өгсөн гэж үнэн үү ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Иймэрхүү мэдээлэл олон бичдэг шүү дээ. Бүгд худлаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Уг нь би үнэн байгаасай гэж бодсон юм...</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Худлаа юмыг үнэн гэж хэлэлтэй нь биш дээ. “Нараа машинаа авъя” гэвэл яана. Сонин дээр ийм мэдээлэл бичсэн хүндээ гоё байдаг юм байгаа биз. Хурим дээр байсан хүмүүсээс нь асууж болно. Би очоогүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Гэр бүлийн бүх гишүүндээ “роллс ройс“ авч өгсөн гэнэ. Мөн л худал яриа юу ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"> -Унаж ч чадахгүй юм. Машин хараад “өө нээрээ” гэж боддог. Саарал өнгийн “Роллс ройс” бий. Би гурван хүүтэй. Эхнэртэйгээ 17 настайдаа сууж байлаа. Бидэнд асар их баялаг, ухаан байхад яагаад бүгдээрээ “Роллс роес” унаж болохгүй гэж. Монголчууд баян сайхан амьдрахын тулд хардахгүй болох, итгэдэг, дэмждэг байх хэрэгтэй. Амьдралд сайн муу юм олон тохиолдоно. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Таныг морины хорхойтой гэдгийг мэднэ. Нэг хээр азаргыг 800 сая төгрөгөөр худалдаж авлаа гэдэг мэдээллийг уншаад үнэхээр гайхсан?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Монгол адуу улам үнэтэй байгаасай гэж боддог. Монгол бүх юм үнэтэй байж дэлхий дээр дийлнэ. Дэлхийг эзэлж байсан монгол адуу хамгийн үнэтэй байх ёстой. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Өнөөдөр олон хүүхэд маш ядуу амьдарч байна. Монголд хүн болж төрснөөс “Мон уран”-ы Наранхүүд даага болж төрсөн нь хамаагүй дээр санагдаад байгаа учир таны моринд өгсөн үнэлгээ таалагдахгүй байна?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Нэг мориндоо байгаа юм биш. Сүхбаатар нутгийн адуу тэр чигээрээ үнэд орж байгаа юм. Сүхбаатарын 500 мянгын гүү сая төгрөг болоод, аймаг, суманд түрүүлсэн нь 30, 40 сая төгрөг болоход аймгийнхны амьдрал сайжирч байгаа. Морины асуудал бол морины л асуудал. Үүнийг заавал хүүхэд, эхчүүдийн ядуу амьдарч байгаатай холбож тайлбарлаад байх юм бол бантан шиг юм болно шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Таныг тэр азаргаа “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэд бэлэглэсэн гэсэн үү? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би тэр азаргаа хэнд ч бэлэглэхгүй. Хоёр сая адуугаар сольё гэсэн ч солихгүй. Англид нэг азарга 240 сая еврод хүрч байна. Тэгтэл бид хүчтэй хөгжлийг түрж хийх ёстой байна. Би үнэхээр тасархай баян байсан бол монгол адуугаа бүүр ч илүү тасархай үнээр авах юмсан гэж боддог. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Шарга азарга бий юү. Хөшөөг нь очиж үзсэн, урлагийн бүтээл болсон байна билээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Шарга азарга бий. Ломбарданд тавьсан гэсэн мэдээллийг шар сонин дээр бичсэн байсан. Шарга азаргын хөшөөг би хийхгүй юм бол хожим хэн нэг улстөрч бүтээх байсан биз. Хөшөөг нь монголчуудын хайрладаг шарга азаргатай тун адилхан бүтээсэн. Шүлгийг нь манай н.Ганхуяг барималч надад бэлэг барьж бичсэн юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Танд олон сайхан ажнай байдаг учраас таны ажил хийморьтой бүтдэг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хийморьтой шүү... хийморьтой... (инээв)</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та 2008 онд олимпийн аваргуудад, алтан медальтнуудад сая доллар, мөнгөн медальтнуудад 500 мянган доллар өгнө гэж амласан. Амласнаа өгсөн үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би бараг ганцаараа амласнаа өгсөн. Би хэлсэн бол үнэн байна. Амласан бол биелүүлнэ. Тухайн үед намайг гутаасан зүйл олон бичиж байлаа. Бага зэргийн дутуу бий. Гэхдээ тохирсон асуудал бас байгаа. . Хүмүүс өгөөгүй гэж ярьдаг л юм. Бүрэн өгч дуусахаар нь тэр хэд “өглөө” гэж хэлэх байлгүй дээ. Өнгөрсөн УИХ-ын сонгуулиар ч олимпын аваргууд маань надад их тусласан шүү дээ. Хэрэв тэднийг хуурсан бол туслахгүй л байсан шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та яагаад УИХ-ын гишүүн болов. Зүгээр бизнесээ хийгээд явж болохгүй байсан юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би зүгээр л бизнесээ хийгээд явж байсан юм. Аймгийн 70 жил болоход хүмүүс “2012 онд асуудалгүй шүү дээ” гэхэд нь гайхаж байв. Тэгтэл нутагтаа ажил хийхээр л сонгуульд нэр дэвших юм байна гээд ойлгочихож. Улс төрийн орчин нь ийм байдлыг бий болгосон юм болов уу гэж боддог. Нутгийн олныхоо итгэлийг даагаад олон ажил хийх болно. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Адуунд ч тэр, бусдад тусалж байгааг тань хараад ч тэр та мөнгийг үрж чаддаг хүн юм. Мөн үрэхийн хэрээр олж чаддаг байх. Ер нь энэ хоёрын баланс тэнцдэг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би мөнгийг үрж байна гэж боддоггүй. Харин хэрэглэж байна гэж ойлгодог. Би мөнгийг хураая гэж бодоод байдаггүй. Мөнгийг хэрэглэхгүй юм бол юунд нь олдог юм бэ, тийм үү... Харин эхнэр маань намайг “хэдэн хүүхэддээ юм үлдээгээрэй” л гэдэг юм ...(инээв). </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та хүмүүнлэгийн салбарт хэр их хөрөнгө оруулдаг вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Их хөрөнгө оруулдаг даа. Компанийн захирал байхдаа олон хүмүүнлэгийн ажил хийсэн. Үүнийгээ сурталчлаад байдаггүй. Хэрэв надад хүн тусалсан бол хүний тусыг мартдаггүй юм. Хүн баярлуулах маш гоё. Хүмүүс ч над дээр хандив гуйж олон ирдэг. “Тэр гэдэг хүн байна. Миний дансны дугаар тэд. Над руу 350 мянган төгрөг шилжүүлчихээрэй” гэсэн мессеж ирдэг юм. Тэгээд хэсэг байж байгаад “Та ойрд мөнгөгүй байгаа юмаа даа. Болохгүй бол 50 мянгыг шилжүүлчих” гэдэг. .. (инээв) Тусламж гуйж байгаа хүнд үгүй гэх хэцүү шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та өөрөө ядуу зүдүү амьдрал туулаагүй биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Ядуу амьдрал туулаагүй. Би гурван охинтой айлын ганц хүү нь. Намайг маш их эрхлүүлдэг байлаа. Гэхдээ ээж минь намайг хэзээ ч зүгээр суулгадаггүй байв. Миний аав сайхан хүн байсан. Би их сургуульд физикийн ангид сурч байлаа. Ангийнхан бол бүгд доктор, профессорууд байдаг юм. Би ганцаараа бизнесийн салбарт орсон. Хувь заяа байсан биз дээ. Ер нь их сургуульд дөрвөн жил сурч, хугацаа алдаагүйгээ зөв гэж боддог шүү дээ.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр та анкет дээрээ дээд боловсролгүй гэж бичдэг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Үнэнээ л бичсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br /> -Таныг “Буянгийн Жагаа” гэдэг компани байгуулж байсан гэж сонссон? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Арван долооохон настай байлаа шүү дээ би. Тэр үед “Буян”-гийн Жагаа ч үлгэр домог шиг хүн байлаа. Яаж тэр хүн шиг болдог юм билээ гэж бодоод л. Хөдөөний хүүхэд болохоор олон ч хүн танихгүй. Тэгээд бодсны эцэст “Буянгийн Жагаа” гэдэг нэртэй компани байгуулсан. Тэгсэн Жагаа ах надад хөх ноолуур бэлэглээд гарын үсгээ зурж өгч байв. Одоо Жагаа ах надад их сайн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэр компани юу эрхэлдэг байсан юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Юу ч эрхлэхгүй. Би Жагаатай танилцах гэж тэгж байхгүй юу. Маш том капитал шүү дээ. Хар машинд нь суухдаа онгоцонд суусан юм шиг санагдаад л.... Өнөөх үлгэр домог болсон ахтайгаа хамт яваад л.... гоё байсан шүү... (инээв) </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та өөрийнхөө хийсэн бүтээсэнд аз жаргалтай байж чаддаг уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хийсэн бүхэндээ аз жаргалтай байдаг. Зөндөө л хэцүү юм тохиолддог. Тэр бүгдийг л давж гарсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та өртэй юу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Өргүй.... </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Яагаад...? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Яагаад би өртэй байх ёстой гэж? </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Бүгд л өртэй байдаг ш дээ. Энэ бол бизнесийн зарчим биш үү? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">- Ер нь өртэй байх нь дээр юм билээ. Өртэй байхаараа ихийг хийж бүтээдэг. Өрөө дарахын тулд. Харин өргүй байхаар амгалан, тайван, унтаа хэлбэр рүү орчихдог. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та паркийн газрыг өгөхөөр болсон уу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би бүгд өгвөл өгнө гэж хэлсэн. “Голомт”-ын Баясгаланд бол би өгөхгүй гэдгээ хэлсэн. “Голомт”-ын Баясгалан паркийн газрыг зүгээр авчихсан. Хүмүүс л мэддэггүй болохоос биш. Наранхүү гэдэг хүнээс болоод байгаа юм шигээр бичүүлдэг юм. Баясгалан бас тэр газраасаа “MCS”-д өгчихсөн шүү дээ. Тэгсэн хэрнээ өөрөө болохоор энхийн цагаан тагтаа. Юманд жаахан үнэн бодитой хандах хэрэгтэй л дээ. Хаалтын гэрээтэй хүн тэр байх. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та эхлээд паркийн газрыг өгөөд дараа нь Баясгаланг шахаж газрыг нь өгүүлье. Араас нь “MCS”-ийг ч татъя. Тэгж болохгүй юу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэд өгөхгүй ээ. Би парк дээр гоё санал гаргасан. Юу гэвэл “Голомт”-ын болзолтойгоор надад паркийг өгчих. Тэгвэл маш гоё парк бариад хүүхдүүдийг 10 жил үнэгүй тоглуулъя гэж. Надаас жилд 500 сая төгрөг гарна биз. Ингэж хийж чадна. Хүүхдүүдийг 10 жил үнэгүй тоглуулъя гэж байхад хотын дарга яагаад зөвшөөрөхгүй байгаа юм бэ. Яагаад дэмжихгүй байгаа юм бэ. Тэгэхээр цаана нь нэг юм байна гэсэн үг биз дээ. Паркийн 35 га газрын нэг га газрыг нь аваад би 10 орчим жил болж байна. Би “Голомт”-ын Баясгаланд үнэхээр өгч чадахгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би үүнд болгоомжтой хандаж байгаа. Яагаад гээч. “Паркаа аваръя хөдөлгөөний залуусыг харахдаа ард нь “Бодь”, “Мон уран” байх вий гэж хардаж байна. Гэхдээ одоо хардах хэрэггүй санагдаж байна. Харин Та “Бодь”, “MCS”-тэй барьцаад байгаа юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Эхлээд нэгийнхийг нь онцолж хүчингүй болгоод, дараа нь бусдыг нь гээд байгааг ойлгохгүй байна. Улаанбаатар хотод 10 мянган га газар олголт хийгдсэн байдаг юм билээ. Үүнийг нэгбүрчлэн шалгачихаад бүгдийг нь хэлбэл өөр хэрэг. Ганц “Дүнжингарав” гэж хэлэхээр болохгүй байсан юм шиг байгаа юм. Нийт 40 гаруй газар бий гэдэг юм. Гэхдээ тэр газруудыг нь хараарай жижигхэн газрууд байгаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та Хотын даргад паркийн газраа өгье. Мөн “Бодь”, “MCS” өг гэж уриалж чадах уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би үүнийг хэлчихсэн шүү дээ. Бүтэхгүй зүйл үгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-“Голомт”-ынхонтой найз биш үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэзээ ч найз байгаагүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та паркын газрыг өгөх талаар “Бодь”-ынхонтой уулзаж ярилцаж байсан уу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-.... би биш харин чи ярих юм биш үү... . </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэтэй, “Цагаан шонхор”-ын Энхтайван, М.Энхболд, Т.Бадамжунайтай найзууд уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэтэй найзууд, “Цагаан шонхор”-ын Энхтайвантай ах дүү, М.Энхболдтой нэг үе. Харин Жунай ахтай нэг их ойр байгаагүй юм байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Г.Алтан, “Жаст”-ынхантай?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Г.Алтантай бол бизнесийн түншүүд. “Жаст”-ынхныг танина. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-“Эх орон” телевизийн хэдэн хувийг та эзэмшдэг вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би 34 хувийг. Бусад хоёр нь 33 хувийг эзэмшдэг. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бусад хувь эзэмшигч нь “Ажнай” Д.Бат-Эрдэнэ, “Цагаан шонхор”-ын Энхтайван хоёр уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм. Өөрсдийн нэр байдаг эсэхийг мэдэхгүй юм. Би амьдралдаа “Эх орон” телевизээр орж үзээгүй шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Таныг миссүүдтэй бас их холбох юмаа... ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-(инээв) .... Миний эхнэр маш гайхалтай эмэгтэй. Зүрх нь цоорхой атлаа надад гурван хүү гаргаж өгсөн ийм л эмэгтэй. Тэр эмэгтэйг хайрлахгүй байж чадахгүй шүү дээ. Би түүндээ хайртай. Гэр бүлдээ хайртай. Гэр бүлийн харилцааг эрхэмлэдэг... Хариулт хангалттай юу....</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хангалттай... Та УИХ-ын гишүүнийхээ хувьд ямар ажил хийхээр төлөвлөөд байгаа вэ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Дундговьд үлэг гүрвэлийн маш том парк барих ажилд үлдсэн амьдралаа, бүх хүч хөдөлмөрөө зориулъя гэж бодож байна. Аялал жуулчлалын бүс нутаг болгоё. Таван сая сувинер хийгээд жилдээ нэг сая хүн ирнэ биз. Ц.Оюунгэрэл сайдтай ярьсан. Дундговьд тэр паркийг байгуулж, нисэх онгоцны буудалтай, зочид буудалтай гээд дээд зэргийн бүтээн байгуулалтыг босгоно. Үүн дээр ажлын хэсэг гараад ажиллаж байна. Яамнаас, миний хувь эзэмшдэг компаниас хэдэн хүмүүс орж ажиллаж байгаа. Эхний санхүүжилт нь хувь эзэмшдэг компаниас маань гарах юм. Би монголчуудыг илүү гэдэгт итгэдэг.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Таны ажилд амжилт хүсье. Дараагийн удаа ярилцахдаа энэ бүх домог болсон хов жив биш жинхэнэ бүтээн байгуулалт, хөгжлийн тухай ярилцлах болно... </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Баярлалаа... таны ажилд ч амжилт хүсье. </span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-67218081723159068182012-12-27T18:50:00.004+09:002012-12-27T18:50:31.873+09:00Х.Баттулга: “Петровис”-ын Ж.Оюунгэрэл “НИК”-ийг авахад нь би мөнгө зээлж байлаа<div style="text-align: left;">
<em style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><strong>“Шонхор суваг” телевизийн “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт уригдсан УИХ-ын гишүүн ҮХАА-н сайд, Х.Баттулгын яриаг бүрэн эхээр нь хүргэж байна. </strong></em></div>
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: x-small;"><span style="line-height: 16px;"><b><i>Л.Мөнхбаясгалан</i></b></span></span></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><img align="left" alt="" hspace="10" id="7973" src="http://resource.baabar.mn/baabar/munkhbayasgalan/photo/2012/12/2c64f872407c37fd/630c0aa6fbbcfd69great.jpg" style="border: none; color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; height: 227px; line-height: 16px; margin: 10px; text-align: justify; width: 342px;" vspace="5" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бидний энэ яриа цензургүй байж чадах болов уу. Та юу гэж бодож байна?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэх байлгүй дээ, нэр нь Цензургүй яриа юм чинь... </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Яагаад ингэж асууж байна вэ гэхээр таны өмнөх ярилцлагуудыг харж байхад “Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд бүгд цензуртэй. Хаалтын гэрээ байгуулж, аль нэг байгууллагын атганд орчихсон” гэх давталтууд их юм аа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манай хэвлэл мэдээллийнхэнд бас хэцүү л байдаг. Ямар нэгэн байдлаар татаас авч, архи, тамхины реклам хийж байж мөнгө олно. Тэгээд ийм хүнд байдалтай байгааг нь ашиглаад монополь компаниуд гэрээ хийж муу муухайгаа бичүүлэхгйү байгаад сурчиж. Би энэ утгаар нь л тайлбарладаг юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Таны тэр бодол одоо ч хэвээрээ байна уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэвээрээ. Ер нь ийм л байгаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулийн төсөл саяхан УИХ-ын байнгын хороон дээрээс буцлаа. Энэ хуулийн талаар та хэр их мэдээлэлтэй байгаа вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Амьдрал баян шүү дээ. Тиймээс хэвлэл мэдээллийн тухай хуулинд ч бас өөрчлөлт орж, шинэчлэгдэх ёстой. Яг өнөөдрийн байдлаар манай хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд бойжилтын үе дээрээ байна. Улстөрчдийн нөлөө ч хэтэрхий их орчихож. Энэ нөлөөллөөс татгалзах хэрэгтэй болов уу гэж би боддог. Харин саяын хуулийн төсөл дээр бол эздийг нь редакциас нь хол байлгах асуудлыг хөндсөн байсан. Гэтэл зарим эзэн нь өөрөө хэвлэл мэдээллийн байгууллагынхаа гол ачааг үүрч, удирдаж яваа учраас үйл ажиллагаанд нь оролцохоос өөр аргагүй байх л даа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудын 90 хувийнх нь цаана улстөрч эзэд байдаг гэх судалгааг хийсэн гэж яриад байгаа. Би хувьдаа үүнтэй санал нийлдэггүй. Та юу гэж бодож байна вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-90 хувь нь ч бас юу юм бэ. Би хувьдаа бол “С1” телевизийг үндэслэн байгуулсан хүн. Тухайн үед цөөхөн ч телевиз байсан. Би бол хэвлэл мэдээллээр ёстой л “алуулж” байсан хүмүүсийн нэг. Тийм болохоор зөрүүлээд өөрийн гэсэн “зэвсэг”-тэй болъё гэж бодоод энэ телевизийг байгуулж байв. Сонин, телевиз байгуулна гэдэг жирийн нэг дэлгүүр нээхтэй адилгүй. Асар их хөрөнгө шаардагддаг. Гэтэл тэр мөнгийг гаргаж байгаа хүн ямар оролцоотой байх вэ гэх мэтийг гэрээгээр зохицуулдаг. Тэр цагаас хойш бараг 10-аад жил болчихов уу даа. Сая сонгуулийн өмнөхөн “C1” телевизээр цуврал нэвтрүүлэг хөтөлж үзлээ. Түүнээс өөрөөр бол үйл ажиллагаанд нь оролцоогүй. Телевизийнхэн нь өөрсдөө л учраа олоод явж байна. Та өөрөө ч бас телевизээ саяхан байгуулсан. Энэ бүх зовлон, бэрхшээлийг туулаад л явж байгаа байлгүй дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“C1” телевизийн яг хэдэн хувь нь таны мэдэлд байдаг вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-30 орчим хувь. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр та үйл ажиллагаанд нь тийм ч их нөлөөлж чаддаггүй гэсэн үг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм. Хамгийн анх 100 хувь байсан. Тэгээд явцдаа оруулах хөрөнгийн хэмжээ нь нэмэгдсээр байгаад миний эзэмших хувь ч өөрчлөгдсөн. “Ардчилал” сонингийн хувьд анх МоАХ-ных байсан. Би МоАХ-ны дарга болсон учраас тэр сонинг нь ч бас авч явахаас өөр аргагүй болсон. Ерөнхий бодлогын асуудлуудыг дэмжээрэй л гэж хэлдэг юм шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгвэл “Монголын мэдээ” сонины тухайд?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Монголын мэдээ” сонинг “Эрэл”-ийн Б.Эрдэнэбатаас авч байлаа. Гэтэл сонин гэдэг бол өөрөө дандаа алдагдал хүлээдэг газар. Тэгээд зардал нь ч ихсээд эхлэхээр нь менежментийг нь бодоод өөр хүнд өгчихсөн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Одоо бол танаас нэг их татаас авахааргүй болчихсон биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Надаас татаас аваагүй жил орчим хугацаа өнгөрчихсөн байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Надад ийм, ийм юм байна” гээд тань шиг хэлдэг нэг нь байхад хэлэхгүй нуучихдаг хүмүүс ч бас бий. Тэднээс болж бидэнд халгаатай хууль мэндлэх гээд дуншаад байна?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Бүгд л хэлдэг байлгүй дээ. Угаасаа тодорхой байдаг. Манай Монгол жижигхэн улс. Тийм болохоор хэн юу хийж байгаа нь бараг ил байдаг юм биш үү. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Гэхдээ л хардалт их байдаг. Жишээлбэл, манай “Улс төрийн тойм” сонин нэг хэсэг таных “байлаа”. Бас нэг хэсэг Ерөнхий сайд асан “С.Батболдынх” гэж хэлүүлж байсан. Ингэх нь бидэнд их халгаатай л байдаг?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Үнэнээ л хэлчихэж байхгүй юу өөдөөс нь... </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэгэхээр итгэхгүй юм байна шүү дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-/инээв.сурв/</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Энэ сэдвийг ингээд орхиё. Та өмнөх Засгийн үед сайдын суудлаа өгөхдөө төмөр замын бодлого, “Сайншанд” цогцолборын асуудлыг хөндөж нэлээд ширүүхэн ярилцлагууд өгч байсан. Шинэчлэлийн Засгийн газар төмөр замын бодлогыг өөртөө авлаа. Түүнчлэн та “Сайншанд” цогцолборын ажлын хэсгийн ахлагч болсон. Таны коммандад одоо есөн сайд байгаа юу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Төмөр зам, “Сайншанд” гэхээр Х.Баттулга харагдаад байдаг нэг жишиг бий болчихож дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та энэ талаар хамгийн их ярьсан хүн нь шүү дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм л дээ. Гэхдээ энэ бол үе, үеийн Засгийн газрын хийх ёстой ажил. Энэ удаад бол Н.Алтанхуягаар овоглосон Ардчилсан намын Засгийн газрын хариуцсан ажил болоод байна. Өмнөх засгийн үед аль 2010 онд УИХ-аар баталчихсан том, том ажлуудыг олигтой хийж, гүйцэтгээгүй болохоор бид ярилцаад засгаас гарахаар шийдсэн. Нэгэнт хавартаа багтаж ажлуудаа хийхгүй нь тодорхой болсон учраас сонгуулийн үеэр биднээс “Та нарын хийнэ гээд байсан ажил хаана байна вэ” гэж асуух нь тодорхой байсан. Ер нь Сү.Батболд бол боловсролтой, хэл устай, мөнгөтэй, туршлагатай хүн шүү дээ . Тийм байж тэр төслүүдийг аль болох гацаах зорилготой ажиллаж байсныг нь би ойлгодоггүй юм. Өөрт нь ч үүнийг хэлж байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр юу гэж хариу хэлэх юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Худлаа инээгээд л өнгөрдөг. Гэтэл манай ганц төмөр зам Монголын эдийн засгийг хөдөлгөж байгаа шүү дээ. Түүний үр өгөөжийг хүн бүр мэддэг. Тийм байтал УИХ-аар баталчихсан ажлыг хийхгүй байсныг нь гайхдаг. Ямар нэгэн дарамт байсан бол түүнийгээ хэлэх хэрэгтэй л байхгүй юу. Ер нь одоо бол бид аль болох бага ярьж байгаад хавраас хүрз, жоотуугаа хангинуулъя гэцгээж байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Том төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах мөнгийг бонд гаргаад олчихлоо. Одоо үндсэндээ улирлаа хүлээж байгаа юм байна?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Улирлаа хүлээх биш. Түүнээс өмнө бичиг цаасны ажил зөндөө гардаг. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр та одоо “happy” байна уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэлгүй яах вэ. Утаанд жаахан хоолой хорсоод байгаагаас биш байнга л инээгээд явж байгаа шүү. /инээв /. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Энэ бүх бүтээн байгуулалтын дараа Монголын ирээдүй ямар болно гэж төсөөлдөг вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манай улс Азийн өндөр хөгжилтэй орон болно. Түүхий эдээ ухаж гаргаж, хил давуулчихдаг хэдхэн хүн манайд байгаа. Жилд 15 сая тонн нүүрс экспортоллоо гэж яриад байдаг. Гэтэл үүний цаана Монгол Улс биш хэдхэн хүн л байгаа. Үүнийг хөөсөн эдийн засаг гэдэг. Энэ бүх ажлыг төр нь хийгээд эхэлбэл үр ашгийг нь иргэн бүр хүртэнэ. Норвегийн жишээг ч бид мэднэ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Норвегийн сангийн үйл ажиллагааг та зөв гэж үздэг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм. Норвегичууд өөрсдөө 30, 40 жил зовсны эцэст хамгийн зөв бодлогоо боловсруулчихаад байгаа нь тэр шүү дээ. Тэд хөрөнгөө өөр газар байрлуулж, түүнээс олсон ашгаа иргэддээ тараадаг. Гэтэл манайхан тэгээгүй. Тавантолгойд хүний хүн шиг л хандсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Я.Батсуурь ч бас энэ талаар ярьсан байсан?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм. Тэгж үнэнийг ярьсанд нь би баярласан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та тухайн үед нэлээд олон баримт гаргаж, хууль хяналтынханд шалгуулна гэж байсныг би санаж байна. Тухайлбал, “MCS”-ээс Монголын Засгийн газартай 70 жилийн тогтвортой байдлын гэрээний төслийг оруулж ирсэн, Ерөнхий сайд асан Сү.Батболд Тавантолгой дахь эзэмшлийн хувиа бэлэглэсэн юм уу, эсвэл зарсан уу гэх зэргээр ярьж байсан. Баримтуудаа та шалгадаг газарт нь өгсөн үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Өгөлгүй яах вэ. Тухайн үед МҮОНТ-ээр “Зургаан хувийн моргейжийн зээлийн талаар ярина” гэж хэлж шууд ярилцлагад орох үедээ гэнэдүүлж байгаад энэ тухай ярьчихсан юм. Тэгээгүй бол цензурдуулчих л байлаа. Дараа нь үүнээс болж надтай ярилцсан Оюунчимэгийг загнасан гэсэн. Одоо “MCS”-ийн талаар ярих гэхээр “Засгаа авч, сайд болчихсон хэрнээ ганц компанийг битгий яриад бай” гэдэг л юм. Гэхдээ ингэхгүй бол болохгүй байна. Шинэчлийн Засгийн газар байгуулагдангуутаа хамгийн түрүүнд тэр тогтоолыг нь цуцалж, төмөр замын асуудлыг цэгцэлсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Тэр шийдвэр гарах үед “MCS”-ийн эрхийг зөрчдөг Засгийн газар байдаг юм байна” гэж гайхаж байлаа. Яагаад гэвэл сүүлийн хэдэн жил ямар ч Засгийн газар энэ компанийн эрхэд халдаж байсангүй ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Манай нам өнгөрсөн нэгдүгээр сард засгаас гарсан тэр өдөр буюу Засгийн газрын ухралдаан дээр “MCS”-тэй 70 жилийн тогтвортой байдлын гэрээ байгуулах бичиг нь ороод ирсэн. УИХ-ын сонгуулийн өмнө тавдугаар сард бас дахиад ийм юм болсон. Ер нь энэ бүхэн улайм цайм авлигын хэрэг юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та АТГ-т өгсөн үү. Одоо шалгаж байгаа юу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">- МоАХ-ны залуучуудаа дагуулж очоод нэлээд сүр дуулиан болгож байгаад баримтуудаа өгсөн. Гэтэл ганц өдрийн дотор л байхгүй болсон. Би мөрдөгч биш болохоороо яасныг нь мэдэхгүй байна. Тэгээд хэрэгсэхгүй болгочихсон. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Таны эсрэг мэдүүлэг өгч байсан “MCS”-ийн дэд ерөнхийлөгч Л.Энх-Амгалан одоо УИХ-ын чуулганы танхимд тантай зэрэгцээд сууж байна. Ер нь тантай юм ярьдаг уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Уулзаж байсан. Тэд ер нь өөрсдийнхөө ажлыг их ариухан гэцгээдэг. Би бол тэдэнтэй ойлголцохгүй юм билээ. Гишүүн болсныхоо дараа ч бас “Хамтраад явъя” гэх зэргээр олон удаа ярилцаж байсан. Гэтэл цаад процес нь бүтэхгүй болохоор хамтрах ямар ч үндэслэл байхгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Монголын ирээдүйн хөгжлийн төлөө одоогийн баримталж буй бодлогыг тогтвортой хэрэгжүүлэхийн тулд та ер нь хэр их үнэ төлж чадах вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэрэв бүтэхгүй бол “Монгол Улсаа Азийн бар болгох гэсэн чинь ингээд болсонгүй. Миний буруу байсан юм байлгүй дээ” гээд олон нийтийн телевизээрээ л ярих байх даа. Өмнөд Солонгосын Ерөнхийлөгч асан Пак Чун Хег хэдийгээр дарангуйлагч гэж нэрлэгддэг ч гэсэн эх орноо хөгжлийн үе дээр нь аваачсан. Гэтэл эхлээд эхнэрийг нь, дараа нь өөрийг нь буудаж хороосон. Харин одоо охин нь гарч ирж байна. Тэгэхээр бүтээгч хүнийг тухайн үеийн нийгэм нь золиосолдог боловч түүний бүтээсэн хөгжлийг дараа, дараагийн үе нь санадаг юм байна. Өмнөд Солонгосын хөгжлийн бодлого манайхтай төстэй. Японоос дайны төлбөр болгож авсан мөнгөнөөсөө хүүхдэд, эхчүүдэд өгнө гэж Конгресс дээрээ ярилцаж байсан. Тэгж хэлж байсан гишүүд нь лоббинд орчихсон, орой нь казинод очиж тоглоод суудаг байж. Тэр бүгдийг эсэргүүцэж, төрийн эргэлт хийж базсан хүн нь Пак Чун Хе. Түүнийг хамгийн анхны хурдны замыг тавих үед хэн ч дэмждэггүй байсан. Түүнээс хойш 20-оод жилийн дараа Өмнөд Солонгост олимп болсон. Тэд дэлхийн гол тоглогч болсон гэдгээ ингэж зарлаж чадсан. Өмнөд Солонгосчууд анх Хойд Солонгосоосоо хөгжлөөрөө илүү гаръя гэж л бодоцгоож байж. Түүн шиг бид Өвөр Монголоос илүү болъё гэж ярих ёстой юм байлгүй. Манайхан Эрээн, Замын-Үүд хоёрыг их харьцуулдаг шүү дээ. Гэхдээ би одоо их баяртай байгаа. Бид хол явах юм шиг санагдаад байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Миний асуулт бол хэрэв тэгж хөгжиж чадахгүй бол та ямар үнэ төлөх вэ гэж. Уг нь би танаас “Би үүнийг хийхийн тулд заавал ингэнэ” гэх мэт баатарлаг хариулт хүлээж байлаа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгвэл би шууд хэлнэ. Би ийм авлига авчихсан чинь төмөр зам барих сонирхолгүй болчихлоо ч гэдэг юм уу. /инээв/. Бид хийнэ гэдгээ тохирчихсон. Одоо ингээд урагшаа л алхана. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Засгийн газраас нөгөө хэд нь гарчихгүй байгаа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Гарвал гарч л байг. Оронд нь орж ирэх хүмүүс байгаа юм чинь. Ер нь юм хийх гэж л сонгогдсон хүмүүс биз дээ.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Та тэдэнд тийм их итгэлтэй байна уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Өөр яах юм бэ. 76-хан хүн л байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Итгэлтэй байгаа юм шиг байх ёстой, тийм үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм. МАН-ынхан дахиж Сү.Батболд шиг хүнийг тавихгүй байлгүй дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Харин ч түүнийг Ерөнхийлөгчид өрсөлдүүлэх гээд байгаа юм биш үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Арай үгүй байлгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тавантолгойн хувиа яасан талаар нь олж мэдэв үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Фортуна” Н.Батбаяр тэр талаар асууж байсан. Зарсан юм уу гэхэд “Зарсан” гэсэн. Гэтэл манай хэвлэлийнхэн энэ асуудлыг огт сонирхохгүй юм. Энэ талаар бараг анх удаа та бид хоёр л ярьж байна даа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хөрөнгө орлогынх нь мэдүүлэгт алга уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Байхгүй. Хүний мууг үзэх гэсэн дээ ингэж байгаа юм биш. Бидний, Монголын Тавантолгой биш, харин өөрийнх нь юм урагшлаад байгаа болохоор тэгж байна. “Петровис”-ын Ж.Оюунгэрэл л гэхэд хоёр хувиа 80 сая ам.доллараар зарсан. Гэтэл Сү.Батболд хоёроос хамаагүй илүү хувь эзэмшдэг. Яг хэд гэдгийг нь хэн ч мэдэхгүй. Тэгсэн хэрнээ Ерөнхий сайд болчихсон байдаг. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-“Петровис”-ын Ж.Оюунгэрэл гэснээс та эртээд түүний талаар твиттэрт жиргэсэн санагдаж байна. Яармагт барьсан Бритиш сургуулиа барих газрын зөвшөөрлийг авахдаа Эко сургууль байгуулна гэсэн нэрээр авсан гэж ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Энэ тухай бас л хүн болгон яримаар санагдах юм. “Энэ засгийн эрхэнд гарчихаад хувийн компани руу дайраад байна” гэж хүмүүс шүүмжлэх байх. Гэхдээ энэ бол хувийн компани биш. Богд хан уул бараг л дэлхийн хамгийн анхны дархан цаазат газруудын нэг. Гэтэл ам бүрийг нь бид юу болгочихов. Зайсан, Нүхтэд л гэхэд ямар ч төлөвлөлт байхгүй. Одоо дахиад нэг ам руу нь дайрч байна. Би өөрөө Яармагийнх болохоороо сайн мэднэ. Ер нь нисэхээс гадныхан ирэхэд өөдөөс нь Богд уул сайхан дүнхийгээд баймаар санагдах юм. Гэтэл тэнд Эко сургууль байгуулна гэх нэрээр газар аваад орон сууц барьчихсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэр зөвшөөрлийг хаанаас авдаг юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Байгаль орчны яамнаас авдаг. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэний үед авсан юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэрийг мэдэхгүй байна. Тэд их зальтай улсууд. Одоогийн “Орчлон” сургууль байгаа газар Залуу техникчдийн станц гэж байдаг байлаа. Өнөөдөр тэр байхгүй. Тэгээд дараагийн ээлжинд Богд уул руу дайрч орж байна. Үүнийг болиулах үүргийг би хүлээчихээд яриад байгаа юм. Тэгэхээр даанч бөөсний үлгэр шиг “MCS” рүү орчихоод байна. Богд уул Зайсан, Нүхт шиг л болох гээд байна. Гэтэл дархан цаазат энэ уулынхаа өврийг нь ядаж хамгаалмаар байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Танай гэр хаана байдаг вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Яармагт бий. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Зайсанд биш үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэнд байдаггүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгээд ингээд ярихаар хэн ч тоохгүй байна уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэн ч тоохгүй байна. Тэгэхээр нь би ядаад нөгөө муу “Ардчилал” сониныхон руугаа уурлаад “Та нар бас хаалтын гэрээ байгуулчихсан юм уу” гэсэн. Тэгсэн чинь нэг жижигхэн “усан” мэдээ шиг юм гаргасан байна билээ. /инээв / Ер нь тэд одоо болих болсон. Хүмүүс ядуу байхад гудамжаар “Rolls Royce”-той явж чадахгүй байна. Би нэгийг авчихсан. Унаад явах гэхээр чаддагүй юм. Тэгээд гадны зочид ирэхээр нь гайгүй машинаар тосоод авчихъя гэж бодох юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хуриманд түрээслээд байдаг “Rolls Royce” таных биш үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Юу гэж дээ. Биш, биш. Жудочдод зориулж манайхан урт цагаан лимузен авчруулсан юм. Тэрийг л заримдаа хуриманд гуйдаг юм байна л даа. Тэгэнгүүт жолооч нь “Бензинийхээ мөнгийг өг” гэдэг байхгүй юу. Түүнээс биш би тэр урт машиныг унаад явах биш. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Дэлхий сөнөх өдөр буюу 21-нд та хаана байв. Айсан уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Айгаад сүйд болсон. Хөдөө гарлаа ш дээ /инээв./ </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Гэр бариад уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Юу гэж тэгж байдаг юм бэ. Тэгээд ер нь бас их сонин юм. Ганц бид биш, дэлхий даяараа л тэр өдөр сонин болцгоосон байна. Тэгэхээр хүн төрөлхтөнд тиймэрхүү дохио хүлээж авдаг тархи байдаг байх нь. Оросын мэдээ, “BBC” энэ тэрийг үзэхээр маяачуудын байсан газар хүмүүс очоод үнэмшмээргүй зүйл хийж байх юм. Зөвхөн манайхан биш юм байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэр өдрийг санахаар “Хүмүүс амьдралд хайртай юм байна” гэж бодогдсон шүү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэр бол аягүй хөөрхөн сигнал болсон. Оройны мэдээг нь үзсэн чинь 190 хүн архи ууснаас болж манай эрүүлжүүлэхийнхэн ачааллаа даахгүй байна гэсэн. Тэрийг сонсоод инээд хүрээд татаж унахаа шахсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Х.Тэмүүжин сайд таныг “Ашиг сонирхлын зөрчилтэй” гэж тодорхойлж байсан. Тэр асуудал юу болов?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Яг хуулиараа бол тийм асуудал байгаа. Ер нь монголчууд хүнсний үйлдвэр, бензин түгээх газар, банкны салбараа өөрсдөө авах ёстой гэх ойлголт манай намынхны дунд байсан. Гэхдээ нэлээд дээр үеийн явдал. Тэгээд л би хүнсний үйлдвэрүүд рүү орсон. Тэгээд дампуураагүй үлдэж чадсан хэдэн үйлдвэр боллоо. Одоо ингээд харахад ашиг сонирхлын зөрчил их байгаа. Гэхдээ миний ярьж байгаа зүйл цаанаа том зорилготой шүү дээ. Х.Тэмүүжин сайд багш хүн байсан болохоор хувьцаат компани, хувийн компани гэх мэт зүйлсийг сайн мэддэгүй юм шиг байна лээ. Тийм болохоор би сүүлд өөрт нь “Мах импекс”, “Талх чихэр” бол хувьцаат компани” гэж хэлсэн. Ганц би биш, 10 хэдэн мянган хүн тэнд хувьцаа эзэмшиж байгаа. Тэрийг ойлгосон юм уу, үгүй юу, мэдэхгүй. За ойлгуулаад байх даа ч яах вэ дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Мань хүний хувьд та ярихад сонирхолтой сэдэв байсан байх?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Одоо бол хүмүүс намайг нэг их шүүмжлэхгүй л байна. Гурил, махны үнийн зөрүүн дээр “ажиллах” хүн биш гэж боддог юм байлгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр “Талх чихэр”, “Мах импекс”-ыг та бодлогоор авсан гэсэн үг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Ерөнхийдөө бол Ц.Элбэгдорж Ерөнхий сайдын үед тийм зүйл ярьж байсан. “Петровис”-ын Ж.Оюунгэрэл “НИК”-ийг авах үед нь түүнд би хүртэл мөнгө зээлж байлаа. “Би биш бол оросууд авах гээд байна” гэж байсан. Одоо өөрөө үүнийгээ таг мартчихаагүй л бол санах л ёстой. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Нууц биш бол хэдэн төгрөг зээлж байсан юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэрийг юу гэж одоо хэлэх юм бэ. Тухайн үед тендерт оролцож байхад нь “Монгол хүн үүнийг авахгүй бол гадныхан орж ирж эзэмших гээд байна. Тэгвэл тэр чигтээ хараат болно” гэж ятгаж байсан. Ядаж бензинээ өөрсдөө жижиглэнгээр худалдъя гэсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Дараа нь “Капитрон” банкин дээр хувь нийлүүлсэн үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Капитрон” банкин дахь хувиа эхлээд Ж.Оюунгэрэл, дараа нь би зарчихсан. Би бол банкинд тохирохгүй хүн юм билээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Ж.Оюунгэрэлтэй яагаад хамт бизнес хийж болоогүй юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Цаанаасаа таардаггүй хүмүүс гэж байдаг. Бид тийм л юм билээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Сонирхолтой түүх байна. “MCS”-тэй бас хамтарч явсан юм биш биз?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Үгүй шүү. Ер нь “MCS” бол тендер дээр л боссон компани шүү дээ. Гадны орнуудад нүүрсний том уурхайтай компанийг бусад тендерт орохыг хориглодог юм билээ. Одоо ер нь энэ “MCS”-ийг ярихаа больё. Би энэ компанийн бизнесийн зарчмыг нь шүүмжилдэг. Явуулж байгаа үйл ажиллагаанууд нь Монгол Улсад нэг л хүйтэн, цэвдэг хандлагатай байдаг юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Шинэ он гарав уу, үгүй юу л монголчуудын ээлжит проблем эхэлдэг. Цагаан сар дөхмөгц махны үнэ өснө. Энэ удаа махны үнийн хөрөгдлийг хэрхэн зогсоох вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Мах, гурилын үнийг нэмэхгүй байхын төлөө бид ажиллаж байна. Малчин, үйлдвэрлэгч хоёрыг шууд холбохоор зорьж байгаа. Хөдөө аж ахуйн биржийг Монгол орон даяар байгуулна. Саяхан үүнтэй холбогдуулан хоршоологч малчидтай зөвлөлгөөн хийлээ. Энэ хавар бид махаа хямд үнээр худалдаж авч иднэ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгж чадахгүй бол яах вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэр тухайгаа хэлнэ дээ. Ер нь энэ засаг их нээлттэй байгаа шүү. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Саяхан болсон ардчиллын ойгоор нэлээд олон хүнд та байр өглөө. Хөрөнгийг нь та өөрөөсөө гаргасан уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би жил бүр л байр өгдөг. МоАХ бол ямар ч орлого, төсөв байхгүй, төрийн бус байгууллага. Гэтэл тэдгээр партизануудыг харж үзэх нэг ч газар байдаггүй. Тэдний төлөө миний хийж чадах зүйл бол ганц өрөө байр өгөх юм. Үүнийг дэмждэг хүн ч бас байхгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та өмнө нь засгаас гарах үедээ Н.Алтанхуягийг “Ийм, ийм ажлыг хийе ч гэж хөөцөлддөггүй байсан” гэж шүүмжилж байсан. Харин одоо Ерөнхий сайд болонгуутаа нөгөө ажлуудаа хийж эхэллээ. Тэгэхээр том дэвшил гарлаа гэсэн үг үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тухайн үед Шадар сайд байхад нь намынх нь хүн салбар хариуцсан сайд болчихоод “Ингэе, тэгье” гэхээр хийдэггүй байсан. Гэтэл Ерөнхий сайдад тэр эрх мэдэл нь байдаг байж. Одоо гүйцэтгэх засаглалын тэргүүний албан тушаалыг авангуутаа өөр болчихоод байна. Өнгөрсөн дөрвөн сарын хугацаанд бид хамтарч ажилласан. Өглөөний 08.00 цагт шуурхайгаа хийж байна, Засгийн газар бямба гарагт ажиллаж байна, хүмүүсээ ажлын таван өдөрт хариуцсан яаман дээр нь ажиллуулдаг болсон. Энэ бүхэн бол маш том шинэчлэл. Хамгийн сонирхолтой нэг зүйл бол Засгийн газрын хурал яг цагтаа эхэлдэг болсон явдал. Өмнө нь тэгдэггүй байсан. Ерөнхий сайдад шийдвэр гаргах алх байдаг юм байна. Алх байгаа хүнд бусад нь хадаас шиг харагддаг учраас цохиод, цохиод явчихдаг юм байна шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Та “Алтангадас” фракцийг нэлээд шүүмжилж байсан. Одоо хэвээрээ юү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Алтангадас”-ынхан үе, үеийн засагт ордог хэрнээ юу ч хийдэггүй гэж шүүмжилдэг байсан. Тэр нь өөрсдөд нь лхэрэг болсон байлгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Засаг задрах тухай яриа гарах бүрд таныг дараагийн Ерөнхий сайд болно гэх таамаг хэвлэлүүдээр гардаг?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Харин тийм. Бусад нь намайг “Өөрийгөө бичүүлж байна” гэж боддог байх. Уг нь би нөгөө ажлууд маань урагшлаасай гэж л залбирдаг. Хамгийн чухал асуудал бол Монгол Улсын Засгийн газар тогтвортой байх явдал. Өмнө нь 1996-2000 онд засаг олон удаа огцорч байсан. Тэр үед огцруулсан хүн нь өнөөдөр ямархуу байдалтай байна вэ. Ингэж засгийг тараах явдал хэнд ч хэрэггүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тан шиг ингэж ярьдаг хүн олон байна уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хүмүүс янз бүрээр бичиж л байг. Ер нь өөрийнхөө мөнгийг Монгол Улсын хөгжилд зориулж гаргаад явдаг хүн бараг байхгүй биз. Би найз нөхдөдөө “Чам шиг ийм тэнэг хүн байхгүй” гэж янз бүрээр хэлүүлж байлаа. Ер нь зөндөө хөрөнгө гаргадаг. Тэгэнгүүт тэр нь буруудчихдаг. “Энэ нэг л “но”-той” гэж ирээд бичихийг нь яана. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэрийг тань зөвөөр ойлгосон хүмүүс таныг “Хэзээ нэгэн цагт Ерөнхий сайд болно” гэж ярьдаг байх л даа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Одоо ийм юм битгий ярь. Хэтэрхий цензургүй болчихлоо. /инээв/.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Таны “Facebook” дээрээ тавьсан зурагнуудыг харж байхад “Чингис брэнд” гэдэг нэг зураг байсан. Та өөрөө зурав уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Харандаагаар эскиз гаргаад дизайныг нь хийдэг хүүхдүүдэд өгсөн. Би өөрөө дүрслэх төгссөн хүн. Энэ чиглэлийн залуучуудтай тал талаасаа ярилцаад тэр бүтээлийг хийсэн юм. Би санааг нь л гаргасан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгээд л орхичихсон уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Би нэгийг нь Хакуход, нэгийг нь “Тоёота”-гийн боссод өгсөн. “Юу гэж ийм машин зарагддаг юм бэ” гэж бодоод байх шиг, нэлээд гайхаж байна билээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Стивен Спилберг Чингисийн тухай кино хийх гэж байгаа гэдгийг та сонссон байх. Би тэр талаар нэг кино найруулагчтай ярилцаж байсан юм. Ер нь тэр киноны төслийг Монголын Засгийн газар санхүүжүүлж болдохгүй юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Засгийн газар оролцвол захиалгат кино болно. Тэгвэл хүн үзэхгүй. Спилберг бол зах зээлээ харж байгаад яаж мөнгө босгох вэ гэдгээ тооцоолсон биз. Ер нь Чингис хааны тухай 20-оод кино байдаг. Аль нь ч амжилт олж байгаагүй. Зах зээлээ мэдрээгүй хүмүүс тэр брэндээр мөнгө олох гэсэн санаа юм байлгүй. Чингис бол брэнд мөн. Гэхдээ хаашаа хандах вэ гэхээр зах зээл байхгүй. Хамгийн сүүлд Бодоров “Монгол” гэдэг нэг кино хийсэн. Хамгийн гайгүй нь л тэр байх. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-“Түмэн хишигтэн” хэзээ босох вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Үйлдвэрийг нь байгуулаад эхэлчихсэн. Одоогоор 200-гаад захиалгаа авчихсан байгаа. Тухайн үед сэтгэлийн хөдлөлөөр энэ ажлыг эхэлчихэж. Гэтэл дэлхий дээр гурван метрийн өндөртэй, 10 мянган морьтон цэргийн хөшөөг хэн ч хийгээгүй юм байна. Өвөрмонголчууд үүнийг дуурайгаад чулуугаар явган цэргүүдийн хөшөөг босгож эхэлсэн. Харамсалтай нь манай ихэнх барималч, уран бүтээлчид Өвөр Монгол руу явчихаж. Тэнд ажиллах зах зээл нь байгаа учраас тэр. Харин өвөрмонголчууд нь манайхны чадварыг гүйцдэггүй юм байна. Үүнтэй холбогдуулан эрдэмтэдтэй зөвлөлдсөн. Чингисийн үед “Түмэн хишигтэн” цэргүүд Монголын дайны бодлогыг тодорхойлдог байж. Хууль цааз нь ч хатуу байсан байна. Унахыг морийг нь сургадаг, усалдаг хүн хүртэл тусдаа байсан гэж байгаа ... /инээв./ За одоо нөгөө хунтайж Давааням шиг болох нь ээ. Больё. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Тэгээд дайнд явдаг хүмүүс яадаг байсан гэнэ ээ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-/инээв / Дайнд унадаг морийг тургидаггүй болгож сургадаг хүн ч байсан гэнэ. Энэ тухай эрдэмтэд ярьсан юм. Цэргүүд дайнд орох үед жанжин нь бүгдийг нь зэрэг зогсоож, хөдөлгөж байсан арга нь бас сонин. Тэр үед чанга яригч гэж байсан биш. Ер нь нүүдэлчин ард түмэн тийм хүчирхэг болсон шалтгаан нь институцийн зохион байгуулалт юм. Их Засаг хууль хэрхэн мөрдөгдөж, сахилга батыг яаж чанга барьдаг байсан бэ гэдгийг бодохоор хууль хэрэгждэг газар хөгждөг гэсэн дүгнэлтэд хүрч байгаа юм. Энэ бүх түүхийг сайн ярьж байвал ямар ч монгол хүн архи уучихаад хоосон цээжээ дэлдэхээ болино. Тэр түүхийг судлаад ирэхээр “Бид үүнийг үргэлжлүүлэх ёстой. Гэтэл одоо ямар арчаагүй байна вэ” гэж бодогдохоор шүү. “Түмэн хишигтэн”ийг хийж байгаа нэг шалтгаан нь тиймэрхүү ойлголтыг хүмүүст бий болгох юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгэхээр 2013 оноос энэ ажилдаа тууштай орох юм байна, тийм үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм ээ. Манайд түүхийн холбогдолтой янз бүрийн номнууд гарч байгаа. Гэхдээ зохиолчдын үзэл бодол орчихсон байдаг. Энэ нь тэдний буруу биш. Гэхдээ бид тэр том институцийг судлаж гаргах хэрэгтэй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Чингис хаантай холбоотой гарсан зохиолуудаас аль нь танд хамгийн их таалагдав?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тийм сайн зохиолыг одоогоор олж хараагүй л байна. Монголын нууц товчоо бол нарийн зүйл багатай, үнэн худал нь яг мэдэгддэггүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Ер нь тэр талаар кино хийе гэсэн бодол танд байдаг уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Байхгүй. Энэ бол маш том сэдэв. Түүний оронд барималтайгаа ноцолдож байсан нь дээр. Хоёрын хооронд кино бол хийгээд яах юм бэ. Үзэл суртал талаасаа, хүнд хүрэх байдлаараа ч гэсэн кино хамгийн хүчтэй нь байдаг. Тийм зүйлийг хийхийн тулд авьяас хэрэгтэй. Үүнийг улсаасаа дэмжих ёстой. Өмнөд Солонгос, Япон, Хятадын кинонууд хүчээ авч байгаагийн ард төр нь байдаг. Өмнөд Солонгосын төр нь урлагаа бодлогоор дэмжсэний үр дүнд сая гангнам стайл буюу Psy гэдэг дуучин гарч ирлээ шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Засгийн газрын түвшинд энэ асуудал яригддаг уу. Манайх төрийн бодлогоор урлаг, спортоо дэмжих тал дээр тааруухан шүү дээ ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Хэцүү. Манай улсад хамгийн хоцрогдсон хоёр холбоо байдгийн нэг нь Монголын үндэсний бөхийн холбоо, Олимпын хороо. Энэ хоёрыг би сайхан шүүмжилнэ. Тэгэхээр хүмүүс нь урдаас хараад инээж суухаас өөрийг хийхгүй юм. Манайх жилийн дөрвөн улиралтай орон хэрнээ өвлийн спорт огт хөгжөөгүй. Өвлийн спорт хаачив гэж Олимпын хорооныхноос асуудаг. Хариулж чадахгүй л байхгүй юу. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Тэгсэн хэрнээ дээрх хоёр байгууллагын дарга нар бараг бүх насаараа сонгогддог шүү дээ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Харин тийн юу ч хийхгүй атлаа бүх насаараа сонгогдоод л... </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;"><br />-Олимпын хорооны дарга болох тийм ашигтай юм болов уу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Мэдэхгүй.... Өөрсдөөс нь асуувал дээр байх л даа... Энэ талаар бас хэвлэлийнхэн барагтай л бол бичихгүй юм байна шүү дээ.... </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 16px; text-align: justify;">-Баярлалаа. Бидний цаг дуусч байна. Танд амжилт хүсье. </strong>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-25280069614795201832012-12-27T16:19:00.000+09:002012-12-27T16:19:04.918+09:00Д.Батбаатар: Төрийн хүн байх гэж оролдлоо. Ерөөсөө болохгүй юм байна. Одоо улс төр рүү оръё доо<em style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><strong>“Ярилцъя” та бүхэнтэй нэгэн ховор зочныг уулзуулахаар урилаа. Тэр бол “Эрдэнэс Оюутолгой” ХХК-ийн захирал асан ноён Д.Батбаатар.</strong></em><br />
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: x-small;"><span style="line-height: 12.800000190734863px;"><b><i>Б.Ганчимэг</i></b></span></span></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><img align="right" alt="" hspace="10" id="7960" src="http://resource.baabar.mn/baabar/ganchimeg/photo/2012/12/8ba953ee8538d977/54020aafe9b9561egreat.jpg" style="border: none; color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; height: 205px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 10px; text-align: justify; width: 306px;" vspace="5" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Сүүлийн үед миний урьж байгаа зочид тэр бүр ил гарч ирж давхиад байдаггүй ховор хүмүүс таарч байгаа нь таатай байна. Тухайлбал, академич Ж.Болдбаатар. Түүнээс “та УИХ-ын гишүүн байлаа. Харин улс төрөөс яагаад тэр эрт гарчихсан бэ” гэж асуусан юм. Энэ асуултаа танд бас тавимаар байх юм. Тухайн үедээ та парламентын хамгийн залуу гишүүн харагддаг байсан. Та нарын ажиллаж байсан тэр УИХ их сонирхолтой, эдийн засгийн бүлэглэлүүдийн сураг чимээ ч байхгүй, тунгалаг, гоё хурал байсан юм шиг ээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дөнгөж олон ургальч үзэл бууриа засч байсан их тийм өвөрмөц парламент. Үндсэн хуулийн дагуу анх байгуулагдсан УИХ. Нам итгэл хүлээлгэж, залуу хүн, тур тусмаа хуульч хүн ийшээ орж ирж ажиллах ёстой гээд дэвшүүлж байлаа. 1992-1996 оны парламент шүү дээ. Үндсэн хуулийг боловсруулахад би бас тэр багт ажиллаж байсан л даа. Үндсэн хуулийн дөрөвдүгээр бүлгийг би яг гардаж хариуцаж ажилласан. Энэ үед бас хүмүүсийн хараанд өртсөн юм байлгүй дээ. Тэр үеэ бодохоор үнэхээр заримдаа инээд хүрдэг юм. Дөнгөж 28 настай байлаа. Хүүхэд байсан байгаа биз дээ. Учраа мэдэхгүй хүүхэд орж ирж байлаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Та хаанаас сонгогдож байсан юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Баянзүрх, Налайх, Багануураас. Эргээд бодоход тэр үе үнэхээр сайхан үе байсан байгаа юм. Одоогийн энэ их хурал энэ тэртэй харьцуулшгүй. Тэр үеийн УИХ-ын гишүүд ямар бодол сэтгэлтэй хүмүүс байсан бэ. Энэ ганцхан миний ч бодол биш, одоо асуухад бүгд л хариулах байх. Улс орон маань нэг нийгмээс нөгөө нийгэм рүү шилжих гэж байна. Биднийг их гоё, цоо шинэ нийгэм хүлээж байна. Тийм учраас тэр нийгмийн үндэс суурийг бид сайн сайхан тавьж өгөх ёстой гэсэн ийм л бодолтой хүмүүс байсан. Бүгд л ийм хүсэл тэмүүлэлтэй хүмүүс байсан. Тэр дотор одоогийнх шиг элдэв ашиг сонирхол, бохир муухай зүйл, давхар санаа ерөөсөө байгаагүй. Тийм учраас тэр үеийн баталсан хуулиуд үндэслэл сайтай, углуургатай хуулиуд гарч байсан. Одоо ч гэсэн гол гол хуулиуд өөрчлөгдөөгүй л явж байна шүү дээ. Энэ үүднээс нь үзэх юм бол би тэр үеийн Их хуралд сууж байснаа амьдралынхаа хамгийн аз завшаантай, сайхан үе гэж боддог. Маш мундаг эрдэм боловсролтой хүмүүстэй ажиллаж байлаа. Тэр дөрвөн жил бас нэг том их сургууль төгссөн гэж үздэг. Амьдралын их сургууль, төрт ёсны их сургуульд давхар суралцсан дөрвөн жил гэж боддог юм даа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Та нар далуулаа байсан бил уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэр үед олонхи цөөнх гэж хүчтэй ойлголт байгаагүй. Ардчилсан намаас талийгаач С.Зориг, одоогийн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж гээд тав зургуулаа л байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Одоо бид тавуулаа байна. Тавиулаа эргэж ирнэ ээ гээд Ц.Элбэгдоржийн хаалгыг нь хаагаад гарч байсан парламент.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэр үеийн УИХ-аас нэг хүнийг бүр онцолж дурсмаар байдаг юм. Ц.Намхайнямбуу баатрыг. Зүгээр л малчин хүн шүү дээ. Одоо ер нь явж явж Монголын хууль тогтоох байгууллагад хамгийн сүүлд суусан малчин хүн нь Намхай баатар юм болов уу даа. Намхай баатар өвөрмөц дуу хоолойгоороо л цангинуулна. Одоо ер нь энд сууж байгаа улсуудаас хамгийн боловсрол, соёл муу нь би байх гэж байгаад л үгээ хэлнэ. Тэгээд л нэг хэлэхэд асуудлыг эргүүлдэг байсан байхгүй юу. Тэр хүн амьдралын үнэнийг хэлдэг байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Амьдралын хурц соргог ухаантай хүн байсан л даа. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хар ухаан гэж хэлдэг л дээ. Н.Багабанди дарга яг нэг эгзэгтэй үед за тэгвэл бүгдээрээ Намхайнямбуу баатрын үгийг нэг сонсъё гэж хэлдэг байсан. Ийм гоё хүмүүстэй ажиллаж байсан. Тэдний нэг нь Ж.Болдбаатар академич. Бас л дүнжгэр хүн шүү дээ. Ийм улсуудын дэргэд би юу ярих юм бэ. Сүрд нь дарагдаад л явж байсан байхгүй юу. Бүгд эх оронч сэтгэлгээтэй улсууд байсан. М.Зэнээ гуай байна. Мөнхөө гуай байна. Танай эрхлэгч Баасанжавын Ганболд байна. Их өвөрмөц зан чанартай, сонирхолтой улсууд байсан. Н.Жанцанноров гуай байна. Бавуугийн Лхагвасүрэн гуай байна. Үнэхээр гоё улсууд байсан. Бүгд ямар нэгэн цаад санаагүй эх орныхоо төлөө цохилдог улсууд байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-1996 онд танай нам навс ялагдсаан.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Навс ялагдсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Та ахиж нэр дэвшсэн үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Бага хурал дээр заалнаас нэр дэвшсэн. Миний огт санаанд ороогүй хүн миний нэрийг дэвшүүлсэн. Монголбанкны ерөнхийлөгч байсан Моломжамц гуай. Яагаад энэ залуучуудын нэрийг дэвшүүлэхгүй байгаа юм бэ гэж хэлээд миний нэрийг дэвшүүлсэн. Ингээд би нэр дэвшээд тойрог дээрээ очсон. Ёстой чадан ядан зүтгэсэн. Элдэв арга тактик, ов заль гэж мэдэхгүй. Намынхаа бодлого зорилтыг яриад л явсан. Автобус автобусаар хүн ачаад авчирч байхад зүгээр амрах гэж ирж байна гэж ойлгож байлаа шүү дээ. Ингэж яваад ялагдчихлаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Хэнтэй өрсөлдсөн юм?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Талийгаач С.Батчулуунтай. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хууль зүйн сайд байсан уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Бид хоёр бас бие биенээ мэднэ л дээ. Би Багануурт хамгийн их айж байсан чинь Багануурт ялчихдаг юм. Баянзүрхэд ялчихлаа. Налайхад чинь бас би тодорхой хэмжээгээр газар нутгийнх нь асуудлыг шийдээд өгчихсөн, нэлээн юм хийчихсэн, баталгаатай л гэж бодож байсан. Яг дүн гарсан чинь Налайх дээр эргэчихдэг юм. Тэгээд л яаж намын хамт олны нүүрийг харна даа гэж халширсаар л ирсэн чинь нам дээр нэг ч хүн байдаггүй. Энэ чинь одоо яасан сонин юм бэ гээд алмайраад зогсч байсан чинь нам навс ялагдчихсан байдаг юм. Ингээд уналаа. Тэндээс надад хатуу ойлгож авсан зүйлс бий. Нэгдүгээрт, хүн өөрийгөө таниулж байж улс төрд орох ёстой юм байна. Хоёрдугаарт, улс төр цаашдаа нэлээн тийм бохир замаар явах юм байна гэдгийг ойлгосон. Тэгээд ерөөсөө улс төрийн халуун амьдралаас өөрийгөө шууд татаж авсан. Хүн чанартай маань ч нийлэхгүй юм байна гэдгийг мэдэрсэн. Ерөөсөө л төрийн хар хүн байя гэсэн сонголт хийсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-1996-2000 оны хооронд та юу хийв?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Өөрийгөө хүмүүст таниулъя, бас сурсан мэдсэнээ хүмүүстэй хуваалцъя гэдэг үүднээс шийдвэр гаргаж Удирдлагын академид багш хийсэн. Өмгөөлөгч хийсэн. Дараа нь ерөөсөө өөрийгөө голж эхэлсэн. Мэдлэг боловсролоо дээшлүүлье гэж шийдсэн. Германд мастер хамгаалахаар явсан. Тэнд хоёр жил суралцсан. Сонирхуулаад ярихад, Бундестагийн Тамгын газарт дадлага хийж байтал тухайн үеийн УИХ-ын гишүүд болох Ц.Элбэгдорж, Л.Болд, Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт эд нар ирдэг юм. Тэгээд Бундестагийн Тамгын газарт дадлага хийж байгаа учраас тэдэнд үйлчилж, орчуулга хийх болсон. Миний орчуулах ч гэж юу байхав, гэхдээ тэгээд хэд хоног явцгаалаа. Тэр үед надад тэд “Чи цагийг их зөв ашиглаж байгаа юм байна” гэж хэлж байсан юм. Дараагийнх нь сонгуулиар Ардчилсан нам хуйгаараа ялагдсан. Харж байсан чинь яг тэр залуучууд бүгд Америк руу сургуульд явцгаасан. Тэгэхэд нь би бодож байсан, нөхдүүд надад тэр үед тэгж хэлж байсан даа. Эд нар зөв шийдвэр гаргацгааж байна даа гэж харж байсан. Тухайн үед ахин сурч боловсрохоор явцгаасан. Сурч боловсроод ирсэн. Одоо улс орныг аваад явцгааж байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-2000 онд та чинь УИХ-ын Тамгын газрын даргаар ажилласан бил үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Германд хавар сургуулиа төгсөөд байж байтал надад Л.Энэбиш даргаас захиа ирсэн. Сонин юм шүү, бүр захиа явуулсан. Одоо ч надад бий. Чи сонгуулийн системийн талаар наанаа сайн судлаадах. Ирэхдээ материал юмнууд авчирна шүү гэсэн байна. Эби дарга чинь миний хувьд бол тээр дээр байгаа Гималайн оргил шүү дээ. Намайг тэнд байгааг яаж мэдсэн юм. Яагаад тэгж захиа бичсэн юм. М.Зэнээ гуай нэг очсон юм. Сайн байна, за тэгээд залуучууд та нар өндөр хөгжилтэй оронд сурч боловсорчихоод, эсвэл эндээ шигдэж үлдээд, эсвэл оччихоод эх орноо голоод муу хэлээд байв гэж байж билээ. Тэгээд ирээд Эби даргад намайг тэнд сурч байна гэж хэлсэн юм шиг байгаа юм. Тэгээд ирлээ. Захисан зүйлсийг нь авчраад Эби даргад аваачиж өгсөн. Сонгууль ч дөхчихсөн байсан. Энэбиш дарга намайг чи ерөөсөө миний сонгуулийн ерөнхий менежерээр ажиллаач гэж урьсан. Би зөвшөөрсөн. Ингээд Булган гараад давхилаа. 45 хоног яг тэр хүнтэй нэг майханд хамт хоноод, хоолоо хувааж идээд явсан даа. Нэг майханд амьдарч байгаа хоёр эр хүн юу эсийг ярихав. Их ч зүйлийг ярьсан. Бүх л нарийн ширийн юмаа ярьж байж дээ гэж бодогддог. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Тэгээд та хоёр чинь том ялалт байгуулаа биз дээ. Хамгийн өндөр хувиар гарч байсан?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хамгийн өндөр хувиар. Дараа нь Эби дарга УИХ-ын дарга болсон. Намайг ир гээд, би зөвлөхөөр нь ажиллаж байгаад, тэгээд УИХ-ын Тамгын газрын ерөнхий нарийн бичгийн даргаар ажилласан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Удалгүй дарга тэнгэрт хальсан. Та хаачсан билээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэгээд С.Төмөр-Очир дарга УИХ-ын дарга болсон. Энд би харин хэнд ч ярьж байгаагүй нэг юмыг ярьчих уу.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэг л дээ. Та байнга ярилцлага өгөөд явдаг хүн биш шүү дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Л.Энэбиш дарга нас бараад би оршуулгын комиссын нарийн бичгийн даргаар ажилласан. Тэгээд нэг л юм надад бодогдоод ерөөсөө болохгүй байсан. Яагаад гэвэл Монголын төрд арай л өөр өнцгөөс дуугардаг хүмүүс ойр ойрхон өнгөрөөд байсан байхгүй юу. Гончиг гуай, Зуунай гуай, О.Дашбалбар, Ш.Отгонбилэг, Эби дарга гээд. Моголчуудын төлөө өөр өнцгөөс дуугардаг хүмүүс л гэнэт гэнэт яваад байсан. М.Зэнээ гуай гээд л. Яагаад ингээд байна вэ гээд бодогдоод байсан. Монгол хүнд нэг тийм сонин мэдрэмжүүд төрөөд байдаг даа. Тэгээд болдоггүй. Ингээд бодож байгаад Их хуралд байсан хамгийн ахмад хоёр хүнтэй уулзсан. Хоёулаа Ерөнхий сайд байсан. П.Жасрай гуай, Ш.Гунгаадорж гуай хоёртой. Надад нэг ийм юм бодогдоод байна, би энэ танхимд лам нар авчраад ном уншуулчих уу гэж. Хоёулаа дэмжсэн. Маш зөв. Гэхдээ чи өөрөө залуу хүн, дараа нь хэл аманд орчихов. Маш чанд хийгээрэй гэж зөвлөсөн. Ингээд шийдээд би хийсэн. Энэ явдлыг хэн ч мэдээгүй. Ордонд надтай нийлээд гуравхан хүн л мэдсэн. Гандан дээр очоод Чойжамц хамбатай уулзсан. Хамба зөвшөөрсөн. Тэгээд дэд хамба Амгалангаар ахлуулсан хэдэн настай лам нар гаргаж ирсэн. Нөгөө хэдийгээ бүхээгтэй машинд суулгаж авчраад, хэнд ч харагдуулахгүйгээр ордонд нэвтрүүлсэн. Ингээд харанхуй шөнө хэн ч байхгүй танхимд лүүжин тавиуллаа. Лүүжин тавиулахад чинь эзэн нь заавал байдаг. Эзэн нь гэхээр би өөрөө сууж байгаа байхгүй юу. Хав харанхуйд зул асаачихсан, нүүрнийхээ урдуур юм унжуулчихсан лам нар баахан бүрээ бишгүүр дуугаргаад уншиж гарсан. Сүүлдээ өөрөө бараг айж байгаа юм чинь. Ингэж л явлаа. Сэтгэл дагаад тэгсэн үү, нээрээ л шил шилээ дагаад төрийн өндөр албанд зүтгэж явсан хүмүүс өнгөрөх нь зогссон. Дотроо бас тэр үед өөрийгөө зөв юм хийсэн гэж бодож явдаг юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-С.Төмөр-Очир даргатай та ер нь ажиллаагүй юу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Зурвасхан л ажилласан. Тэгж байтал Н.Энхбаяр дарга намайг дуудаад Мэгэжлийн хяналтын газар гэж байгуулах гэж байна. Чи залуу хүн, хуульч хүн, чи аваад яв гэж хэлсэн. Тухайн үед шийдвэрээ гаргахдаа өөрийн төрсөн ахаас өөрцгүй хүндэлж явдаг нэг ахтайгаа зөвлөсөн. Одоо Хүний эрхийн үндэсний комисын даргаар ажиллаж байгаа Ж.Бямбадорж ахтайгаа зөвлөсөн. Санаанд чинь багтаж байвал хий гэсэн. Ингээд л тэр байгууллагыг байгуулаад л ажилласан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Мэргэжлийн хяналтын газрын анхны дарга байх аа?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Анхны. Улс төрөөс болж дунд нь долоон сар завсарласан байх. Нийтдээ таван жил ажилласан. Ер нь бол хяналт суларснаас болж төрийн ажил жаахан цалгардсан байдаг юм. Ардын хянан шалгах хороо гэж байлаа. Тэр ч яахав, системтэйгээ хамт алга болсон. Ард нь сул орон зай үүснэ биз дээ. Хяналтын систем нэлэнхүйдээ суларсан. Ийм хөрсөн дээр Мэргэжлийн хяналтын газар үүссэн. Тодорхой ажлуудыг хийсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэгж яваад алдарт Хонгорын асуудлаар чөлөөлөгдсөн байх аа. Та чинь уурандаа өөрөө огцорчихоо биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Өөрөө ажлаа өгье гээд өгсөн. Уурлах юу байхав. Өөрийнхөө дотоод итгэл үнэмшлээр л шийдвэрээ гаргасан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Би тэр Хонгорын асуудлыг нэлээн барьж бичсэн сэтгүүлч байгаа юм. Явж очоод хүмүүстэй нь уулзахаар биеэр нь дүүрэн юм туурчихсан. Нэг нөхөр гахайгаа хүү татаж харуулаад л. Сүүлдээ экспертүүд арьс өнгөний өвчин гэж дүгнэлт гаргасан. Учраа олохоо байсан шүү. Хонгор гэдэг тэр “вирус” юу байсан юм бэ?</strong><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хонгор гэдэг вирус уу, хамуу л байсан шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Зургаан жил халуун ус нь ажиллаагүй байдаг бил үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Хонгорын асуудал гээд базаад хэлэхэд ерөөсөө мэргэжлийн хяналтыг нэгтгэсний үр дүн тэнд гарсан юм. Урьд нь бол шил шилээ харсан тусдаа хяналтууд л яамдад байлаа шүү дээ. Нэг нь нэг шийдвэр гаргахад дараагийнх нь очоод үгүйсгэдэг. Ингээд л нэг хөл толгойгоо алдсан систем байсан. Тэгээд 13 яам, агентлагаас нэгдсэн байхгүй юу. Хонгорыг тэгж яривал манай боловсролын байцаагч анх илрүүлсэн юм шүү дээ. Хүүхдүүд хамуурчихсан байсан. Багшийнх нь гараар юм туурчихсан байсан. Ингээд л бөөн асуудал үүссэн. Алт угаасан шорооноос болсон л гэлээ. Яах аргагүй хятадууд орж ирээд хууль бусаар алт угаасан байсан. Яах аргагүй мөнгөн ус ашигласан байдаг юм. Цианит ашиглахаар бэлтгэсэн байсан. Нөгөө муу Даш генерал бид хоёр очоод ажилласан. Хоргүйжүүлсэн. Шуугиад л явчихсан. Чиний үүрэг ч их оролцсон байх. Хэвлэлүүд дуулиан болгосон. Улс төр ч их өлгөж авсан байх. Эцсийн дүндээ монголчууд бүгд химич болж хувирсан. Би өөрөө ч химич болж хувирсан. Монголын толгой гэсэн бүх химичдийг цуглуулсан. Монголын гайгүй бүх лаборторийг нэгтгэж байгаад шинжилгээ хийлгэсэн. Энд цианит байхгүй байна. Алт угаасан нь үнэн байна гэж тогтоосон. Хоргүйжүүлээд л байдаг. Хүмүүс нь туураад байдаг. Тэгсэн эрүүл мэндийнхэн очсон. Хамуу байна гэдгийг тогтоосон. Хамуу байна гэдгийг ил тод хэлчихсэндээ л алдчихсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Гудамжаар явж байгаа хүмүүстэй уулзаад хувцсыг нь гуйж байгаад сөхөөд харахад л иржийсэн тууралтууд байсан. Үнэхээр гайхширч байсан шүү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ардын эмч Долгор гуай хүтэл очсон. Бүр олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр хэлсэн шүү дээ. Хүүхдүүд ээ, битгий санаа зов. Энэ хамуу байна шүү дээ. Энэ чинь эдгэдэг өвчин гэж. Бас л манайхан ичмээр шүү. Сүүлдээ НҮБ-аас хүртэл шинжээчид ирсэн. Даш генерал, онцгойгийн ажилчид би гээд бүгд л хордоно биз дээ. Даш генерал бид хоёрын үс хумснаас хүртэл НҮБ шинжилгээ авсан даа. Тэгээд энд ямар нэгэн цианит алга гэсэн.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Таны ажлаа өгдөг нь үнэхээр хувийн шийдвэр үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Засаг төр солигдлоо, С.Баяр дарга Ерөнхий сайд боллоо. Нөгөө Хонгорын асуудал бас л сөхөгдөөд ирсэн. Харамсалтай нь, лаборатори хэзээ ч худлаа хэлэхгүй, химийн урвал хэзээ ч худлаа хэлэхгүй. Хүн бол худлаа хэлдэг. Нөгөө улстөрчид чинь сонин дээр Ганчимэг гуай ингэж бичсэн байна, тэр гуай ингэж хэлсэн байна гээд сонины хайчилбар бариад үзүүлээд байдаг. Би зөрүүлээд лабораторийн шинжилгээ үзүүлээд байдаг. Үнэмшдэг амьтан байдаггүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хачин тугал гараад л... Байсхийгээд л асуудал босдог?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Гахайнаас тугал гарна, үхэрнээс гахай гарна. Ийм л юм болсон шүү дээ, сүүлдээ. Одоо бодохоор инээдтэй. Хонгорт С.Баяр дарга очлоо, уулзалт хийлээ. Нэлээн хатуухан ярьсан. Яг тэр хурал дээр л би бодсон. Намайг хэн ч шахаагүй. Зүгээр бодоод л шийдсэн. Ард иргэд маань ч ойлгодоггүй, төр, засаг маань ч ойлгохгүй бол би энд энэ ажлыг хийнэ гэж юу байх вэ дээ. Уг нь ажлын бүрэлдэхүүнд ороод цаашаа Дархан, Булган явах байсан. Тэгэнгүүтээ Хонгороос хэнтэй ч ярилгүй шууд буцаж ирсэн. Би ерөөсөө мэргэжлийн хяналтын энэ ажлыг өгөх нь зүйтэй юм байна гэж л бодсон. Өгье. Яагаад гэвэл миний зүтгээд хэлээд байгааг хэн ч ойлгохгүй юм чинь би тэнд овойж суугаад яах юм. Тэгээд л мэдэгдэл хийгээд ажлаа өгчихсөн. Тэгсэн чинь С.Баяр дарга орой нь дуудаж намайг загнаад, чи хэнтэй зөвлөсөн гэж байна. Хэнтэй ч зөвлөөгүй гэсэн чинь “Чи яасан том толгойтой хүн бэ. Төрийн ажлыг дур мэдэн өгч байдаг. Хэн юм чи” гэж ирээд л намайг баахан загнасан. Дараагийнхаа хүнийг тодортол чи ажлаа сайн хийгээд байж бай гэсэн. Ингээд ажлаа өгснийхөө төлөө загнуулаад л. Тэгж ажил албан тушаалаа сайн дураараа өгсөн хамгийн анхны хүн би байх. Сэтгүүлчид тухайн үед надаас асуухаар нь дараа ярилцлага өгнө гээд юу ч яриагүй гараад явчихсан. Тэр ярилцлага маань өнөөдөр та бид хоёрын дунд одоо болж байна даа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дараа нь юу хийсэн бэ та, хувийн хэвшилд байсан уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Бас л инээдтэй юм даа. Хүнийг чинь үндсэн мэргэжил нь л тэжээдэг юм шүү дээ. Би өөрөө хуульч, өмгөөлөгч хүн. Өмгөөлөл хийгээд л явсан. Тэгсэн нэг өдөр их сургуулийн урд талаар Чойбалсангийн хөшөөний хажуугаар явж байтал утас дуугардаг юм байна. Тэгсэн чинь С.Баяр дарга залгадаг юм. Чи хаана явна гэсэн, би ч үнэнээ л хэлсэн. Даргаа би гудамжинд явж байна гэсэн чинь “Битгий дэмий юм яриад бай. Чамайг гудамжинд явааг чинь мэдэж байна” гэхээр нь би нээрээ их сургуулийн энд алхаж байна гэсэн чинь чи ороод ир гээд. Тэгээд орсон чинь чи гудамжинд явж болохгүй ээ, миний зөвлөхөөр ажилла гэсэн. Тэгээд л С.Баяр даргын зөвлөхөөр ажиллаад, дараа нь С.Батболд даргатай ажиллаад. Тэгж байтал Өмнөговьд ерөөсөө хөл толгой нь олдохгүй баахан юм болоод байна. Чи тэнд очоод цэгцлээдхээч гээд Засгийн газрын Бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр намайг томилсон. Тэнд нь очиж баахан бужигнуулах шив дээ. Тэгээд л тэр их шороо, тэр их машин тэргийг цэгцлэх ажлыг эхлүүлсэн дээ. Төр, засгийн удирдлагуудад юу хийх, яах шаардлагатай байгааг нь ойлгуулсан. Ямар ч байсан Шивээхүрэн дээр 56 км замыг нь тавиулсан, Ухаахудагаас Гашуунсухайт хүртэлх 250 км замыг тавиулсан. Ажиж байхад монгол хүний сэтгэл гэдэг арай л өөр. Ямар ч шаардлага тавихад Монголын компани хамгийн түрүүнд хөдөлдөг юм шүү дээ. Би тэнд ажиллаж байсан аж ахуйн нэгжүүдийн удирдлага залууст их баярладаг юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Бүрэн эрхт байж байгаад “Эрдэнэс Оюутолгой” ХХК-ийн захирал болсон. Та хэзээ томилогдлоо?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Яг нэг жил болж байна. Тэнд ажиллаж байсан чинь ахиад С.Батболд дарга дуудсан. Би чинь үндсэндээ Бүрэн эрхт төлөөлөгч гээд хоёр жил Оюутолгойн гадна талаар давхисан байгаа юм. Дотоод аж ахуйн үйл ажиллагаанд орохгүй гадна талаар нь явж байгаа байхгүй юү. Тэгж ажиллуулаад одоо дотор талд нь орж ажилла гээд намайг оруулсан юм болов уу гэж боддог юм. Ингээд “Эрдэнэс Оюутолгой” гэж компанийг байгуулаад намайг хариуцлагатай ажиллах даалгавартайгаар томилсон. Үнэхээр хариуцлагатай компани. Яагаад гэвэл монголчуудынхаа 34 хувийг л атгуулсан газар юм шүү дээ. Энийг чи бариад яваач л гэсэн. Дотор нь ороход миний төсөөлж байснаас шал ондоо байсан. Тэгээд яахав ажиллалаа. Энэ ажлыг аваад бүтэн жил ажиллаж байна даа. Хэвлэл мэдээллээр заримдаа яримаар, заримдаа яримааргүй ч юм байх юм. Одоо бол Оюутолгойн талаар ард түмэндээ зөв ойлголт өгөх нь зүйтэй гэж би бодож байна.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Оюутолгой эрх мэдлийн гадна яваа улс төрийн хүчнүүдийн барьж авч шуугиулдаг хамгийн том сэдэв болчихлоо. Хэвлэл мэдээллийнхэн ч төдийлөн хүндэтгэлгүй, хөндлөн гулд шүүрч бичдэг.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Үнэхээр тийм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Өчигдөр Ерөнхийлөгч олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр ярилцлага өгөхдөө Оюутолгойн талаар нэлээн дэлгэрэнгүй байр суурь илэрхийллээ. Охиноо хадамд гаргасан. Эргэж зууралдаад байх шаардлагагүй ээ гэж хэлэв үү дээ. Зарим нь бол улсын Ерөнхийлөгч гэхэд яасан харь хөндий дуугарав гэж шүүмжилж байна, хэвлэл мэдээллийнхэн маань болохоор шинэ жил рүүгээ анхаараад анзаарсангүй юу даа. Дарга нарын амнаас унаж байгааг тунгаадаг сэтгүүл зүй ажиллахгүй байна. Та үүнийг анзаарсан уу. Та яг голомтон дээр нь ажиллаж байгаа хүний хувьд ямар байр суурьтай байна вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Яг чин үнэнийг хэлэхэд Ерөнхийлөгч маань их хариуцлагагүй үг хэлсэн. Ер нь Оюутолгой гэсэн үг үсэг болгоныг манай компанийн залуучууд шүүж үздэг юм. Яагаад гэвэл монголчуудын маань, бидний үр хүүхдийн маань ирээдүй учраас хариуцлагатай ханддаг. Ерөнхийлөгч Оюутолгойн талаар байр сууриа илэрхийлсэн. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хэлсэн гэхэд туйлын хариуцлагагүй үг хэлсэн. Арай л тийм харь элгийн өнгө аясаар дуугарчихсан. Болохгүй шүү дээ. Арай л тэгж болохгүй. Яагаад гэвэл өнөөдөр маш торгон эгзэгтэй агшинд байгаа юм. Бид охиноо хадамд гаргаад одоо боллоо, дараагийнхаа охиныг хадамд гаргахдаа л сайн бодъё гэж юу гэсэн үг вэ. Охиноо хадамд гаргачихаад архичинтай нь суулгачихсан байна уу, хэнтэй нь суулгачихсан байна, хамаагүй. Одоо манайд тэр охины хувь заяа падгүй гэж хэлдэг эцэг байхгүй байх. Дуусан дуустлаа түүний хойноос тэрний төлөө анхаарал тавих ёстой. Ам нээвэл уушиг нээ гэдэг. Ер нь энэ Оюутолгойн талаар би өөрийнхөө бодлыг хэлчихье гэж бодож байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><div style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<img height="310" hspace="10" id="7959" src="http://resource.baabar.mn/baabar/ganchimeg/photo/2012/12/5d0d6afbbd9cd489/1ee5482140df6eafgreat.jpg" style="border: none; margin: 10px;" vspace="5" width="500" /></div>
<strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Та төрийн албанд ажиллахдаа нэг тийм сонин арга барилаар ажлаа хийгээд явчихдаг хүн л дээ. Ерөөсөө л чимээгүй. Урдахь ажилтайгаа ноцолдоод явчихдаг. Таны найз нөхөд хэлдэг юм билээ. Юу л барьж авна түүнийгээ нугалдаг. Тэр бол “ажлын мал” гэж. Тэгэхээр ажил л хийж байвал тэр нь жижиг том байна уу. Гадна талдаа миний нэр хүнд өсч байна уу яаж байна гэж анхаардаггүй. Эсвэл би тийм юм хийчихлээ шүү гэж ер ярьдаггүй. Бүтэн жил нэг тамга атгачихсан л бол бүтэн жил ярилцлага өгөх л ажил хийдэг шүү дээ, манай дарга нар. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хүн хүний ажил албанд хандах хандлага, арга барил өөр шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Миний хувьд энэ цаг бол хайран цаг. Бүр өмнөх үе рүү тань гүйж орж асуухаас аргагүй байдалд орж байна. Стратегийн чухал ийм орон зайд ажиллаж байгаагийн хувьд ам хэл нь няхуур байх хэрэгтэй байдаг байх л даа. Би хувьдаа Оюутолгой гэсэн сэдвээр УИХ-ын хоёр гишүүний өрнүүлсэн мэтгэлцээнд таагүй хандаж байгаа. Оюутолгой бол том шоуны сэдэв байж болохгүй. Гадна дотнынхны өмнө элэг бөөрөө дэлгэж тавилаа гэж л ундууцсан. Ийм төвшинд ярих хэрэг байсан уу, үгүй юу. Энэ хоёр хүн тантай зөвлөсөн үү. Та мэтгэлцээнийг юу гэж үзсэн бэ. Хэн нь яг ялагч болчихсон юм бол?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэр хоёрын хэн нь ялагч болох нь өөрсдийнх нь л асуудал байх. Ер нь бол хэн нь ч ялагч болоогүй. Үүний цаана “Эрдэнэс Оюутолгой” компани байсан. Манай компани байсан. Хоёуланд нь адилхан мэдээлэл өгсөн. Тэр ярилцлагыг бид бараг дэмжиж хийлгэсэн гэхэд хилсдэхгүй. Яагаад гэвэл бид ард түмэндээ бодит мэдээллийг хоёр талаас нь өгөх гэсэн юм. Юу гэж хараад байгаа юм. Гэрээг юу гэж төсөөлж байсан юм. Ард түмэн яг бодитойгоор харсан. Энэ бодит мэдээллийг ард түмэнд өгөх гэж хичээсэн. Манай компанийн зорилго биелсэн. Ард түмэн бол бодит мэдээлэл авсан. Оюутолгой юу болчихоод байгаа юм, ямархуу янзтай байгаа юм гэдэг талаар. Ер нь бол Оюутолгойн гэрээ бол монголчуудын хувьд анх хийсэн хамгийн том хариуцлагатай гэрээ. Нэгэнт төр шийдвэрээ гаргаад яриа хэлэлцээрт ороод хийчихсэн. Тэрэндээ үнэнч байх ёстой. Тэрнийхээ дагуу ч явж байгаа. Хамгийн гол нь байгуулсан гэрээ маань хэр зэрэг хэрэгжиж байна вэ гэдэг дээр л бид маш хатуу анхаарал тавих ёстой. Үүнийг л ард түмэндээ ойлгуулах гэсэн юм. Ард түмэн ч тодорхой ойлголт авсан. Түүнээс тэр хоёр улстөрчийн хэн нь буруу хэн зөв гэдэг тийм их ач холбогдолтой биш. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Гэрээний биелэлт хэдэн хувьтай явж байна гээд асуучихвал?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэдэн хувь гэж хэлэхэд хэцүү юм даа.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Маш хангалтгүй л гэж дүгнээд байгаа юм биш үү, ер нь? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хувь хүнийхээ хувьд би хангалтгүй гэж хэлэх гэж байгаа юм. Туйлын хангалтгүй. Яагаад гэвэл мөнгөтэй хүмүүс биднийг чирээд байна. Тийм учраас чирэгдэхгүйн тулд бид цахалж хэвтэх ёстой. Ёстой нөгөө адуу уургалсан хүн хойшоо жийгээд суудаг шүү дээ. Яг л тэрэн шиг суух цаг нь яг өнөөдөр мөн. Тийм учраас гэрээгээ дүгнэ гэдэг шаардлагыг тавьж байгаа. Оюутолгойн компанийнхан маань эхлээд ерөөсөө “үгүй” гэж байсан бол одоо бол ойлгож эхэлж байгаа. Ярих юм байгаа юм байна гэж ойлгож эхэлж байгаа. Тиймээс ярих ёстой цаг үе нь мөнөөсөө мөн. Тиймээс он гараад тууз хайчлаад явчихвал бид алдана. Тууз хайчлах юм бол бид ярьж байж туузаа хайчлах ёстой. Ийм хариуцлагатай үед Ерөнхийлөгч их хариуцлагагүй үг хэлж байна лээ. Тийм учраас өнөөдрийн энэ засаг уул уурхай хариуцсан сайд дарга нар үүнийгээ ойлгож маш хатуу байр суурьтай байх ёстой. Нөгөө улстөрчид чинь одоо л энд анхаарлаа хандуулах хэрэгтэй байна. Өөрөө сая хэллээ, хүмүүс шинэ жилд дарагдаад энэ рүү анхаарлаа хандуулахгүй байна гэж. Өнөөдөр монгол хүн болгон шинэ жилийн өмнө энэ дээр анхаарлаа хандуулах ёстой. Хэрвээ тууз хайчлах юм бол монголчууд гудамжинд гарч зогсох ёстой. Яагаад гэвэл бид тавьж туух гээд байгаа учраас. Яагаад гэвэл он гарангуут дараагийн санхүүжилт мөнгөний урсгал орж ирэх гээд байгаа учраас. Тэр мөнгөний урсгал ороод ирвэл монголчуудын хүртэх үр өгөөж тэр хэмжээгээр багасах гээд байгаа юм. Тиймээс өнөөдөр бид чи юу хийчихэв, би юу хийв гэдгээ дүгнэх ёстой байгаа. Таны асууснаар өнөөдөр хэдэн хувьтай байна гэдгээ дүгнэх ёстой. Нөгөөдүүл чинь бид 100 хувь биелүүлсэн гэж ярьж байна. Мөнгө хэдийгээр ороод байгаа нь сайн мэт боловч бидний бодож байгаа, монголчуудын хүртэх хувь тэр хэмжээгээр алга болоод байгаа байхгүй юү. Өнөөдөр хувь нийлүүлэгч нөгөө тал маань юу гэж ярьж байна вэ гэхээр 71 хувийг та нар эзэмшиж байгаа гээд л яриад байгаа шүү дээ. Яг бодит тоон дээр аваад үзвэл тийм юм байхгүй. Энгийн жишээ хэлэхэд бид Оюутолгой ашиглалтад орвол монгол хүн болгон ажилтай болно, монгол хүн бүрийн аж амьдрал дээшилнэ гэж байсан. Өнөөдөр та болоод ойр орчныхон чинь мэдэрсэн үү. Хэн ч мэдрэхгүй байгаа. Хэдхэн компани үүний үр шимийг хүртэж байгаа байх. Монголчуудын нэрийг барьсан гаднынхан эзэмшээд байгаа учраас үүн дээр бид маш хатуу байр суурьтай үзэх ёстой. Энд нэг зүйлийг хэлэхэд Монголын төрийг төлөөлж Оюутолгойн туузыг хайчилж байгаа манай Н.Багабанди ерөнхийлөгч, П.Цагаан зөвлөх, нэн ялангуяа П.Цагаан дарга, Ч.Ганболд гишүүн энэ хэд бол маш хатуу байр суурьтай байдаг. Ард түмэн бол үүнийг мэддэггүй. Тийм ч учраас хэвлэлийнхэн тэднийг нэг их өндөр цалинтай хүмүүс гэх маягаар бичдэг. Цалин тийм их өндөр биш шүү дээ. Сарын 45000 ам.доллар авдаг энэ тэр бүгд худлаа. Энэ хэвлэл мэдээллийнхэн бас баллаж байна шүү. Тийм учраас бодитой мэдээлэл өгөхийн тулд бид хоёр гишүүний ярилцлагад ач холбогдол өгч мэдээллээр хангасан. Ард түмэн бодитой мэдээллийн захаас нь сонсоод авсан. Тэр гурван гишүүн маань монголчуудынхаа төлөө ямар хатуу байр суурьтай байдаг вэ гэдгийг манай ард түмэн мэдэх ёстой. Энэ дээр би дахиад хэлье. Н.Багабанди ерөнхийлөгч, П.Цагаан зөвлөх, Ч.Ганболд гишүүн энэ гурав монголчуудынхаа төлөө их үздэг. Энэ дээр манай компанийн залуучууд нэмэгддэг. Чадан ядан хүч тэнцвэргүй тулалдаанд ордог. “Эрдэнэс Оюутолгой” ХХК гэдэг энэ компанид засаг өнөөдөр хангалттай мөнгийг нь өгөх ёстой байхгүй юү. Яагаад гэвэл энэ чинь ирээдүй болоод өнөөдрийн үнэ цэнийг чинь хамгаалахын төлөө үзэж байгаа газар юм. Жишээлээд хэлэхэд, буу шийдэмгүй, хоол ундгүй хэдэн нялх хүүхдийг энэ хашаатай баялгийг манаж бай гээд тавьчихсан л байхгүй юү. Гэтэл цаана нь бульдозертэй, том том сүрлэг машинтай хүмүүс ирчихээд хашааг нь эвдэх гээд үзээд байгаа байхгүй юү. Хашаа гэдэг чинь гэрээ. Бид хашаагаа эвдүүлэхгүйн төлөө гэрээн дээрээ хатуу зогсч байгаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Эрдэнэс Оюутолгой тэгээд өөрийн гэсэн юутай компани юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Юу ч үгүй. Эрдэнэс Оюутолгой компани хувьцааны тодорхой хэсгийг эзэмшиж байна. Монголын хувьцаа болох 34 хувиа эзэмшиж байгаа компани. Тэрнийхээ үр шимийг бид хүртэх юм. Түүнийг хэзээ хүртэх вэ. Нэг хоногийн өмнө ч гэсэн хүртүүлэхийн төлөө бид тэмцэж байгаа. Гэтэл 2019 оноос эхлээд бид үр шимээ хүртэнэ гээд хүлээж байтал одоогийн энэ нэмж оруулах гээд байгаа хөрөнгө санхүүжилтийг шууд л үг дуугүй авчих л юм бол бидний хүртэх үр өгөөж 2033 он хүртэл хойшилж байгаа юм. Бод доо. 2019 онд хүртэх гээд байгаа юм нь 2033 он болно гээд. 2033 он гэхэд ашиглаад дуусчихна. Уурхай хаалтаа хийчихнэ. Ойлгож байна уу. Тэр үед бид ямар юмныхаа үр шимээ хүртэх юм. Өрөө өгнө, одоо нэмж авах гээд байгаа санхүүжилтийнхээ өрийг өгнө. Тэгсэн хойно дараа нь бид үлдсэнээс нь ашгаа хүртэнэ. Тэгэхээр ямар ч монгол хүн үүнийг хүлээн зөвшөөрөх ёсгүй байхгүй юү. Үүнийг би ярих ёсгүй байж ч магадгүй. Гэхдээ өнөөдөр ярих хугацаа нь мөн байна. Яагаад гэвэл энэ торгон агшинг алдаж болохгүй. Яагаад гэвэл монгол хүн болгон үүн дээр анхаарлаа хандуулах ёстой. Хэрвээ тууз хайчлах юм бол монголчууд гудамжинд гарах ёстой. Яагаад гэвэл тууз хайчиллаа гэхэд баяжуулах үйлдвэр зогсолтгүй ажиллана. Энэ хэрээр баялаг чинь гадагшаа урсах гэж байна. Хэрвээ тэр үйлдвэрлэлийг зогсоох юм бол хоногийн зуу зуун саяар бид торгууль хүлээнэ. Тиймээс үүнийг ажиллуулж болохгүй гэж, төсвийг нь батлахгүй өнөөдрийг хүртэл би хөндлөн сууж байгаа байхгүй юү. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">Д.Батбаатар эрхэм бид хоёрын энэ ярилцлага хойшилж явсаар 12 сарын 22 нд уулзалдсан юм. Харин өчигдөр ярилцлагаа хэвлэлтэд өгч байтал түүнийг ажлаас чөлөөлсөн тухай мэдээ ирэх нь тэр. Ингээд юм юмны ар өврөөс элдэж, үргэлж сониучирхаж байдаг өвчиндөө автаад ичиж зовсон ч үгүй утас цохилоо. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Таныг ажлаас тань чөлөөлж байна гэж сонслоо. Гэнэт юу болов оо?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ажлаас чөлөөлөх боллоо л гэсэн. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Улс төрийн шалтгаанаар өөрчилж байгаа юм уу. Таны оронд ямар хүн очиж байгаа юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Гэв гэнэт л ийм юм болчихлоо. Ямар ч байсан төсвийг нь батлаагүй. 24-нд ТУЗ-ийн хурал хуралдсан. Түүн дээр би маш хатуу байр суурьтай байсан. 2013 оны төсвийг нь батлахгүй гэсэн. Хоёр сараар төсөв батал гэсэн батлахгүй гэсэн. Энэ сарын 27-нд туузаа хайчилж нээлтээ хийх гээд байна. Төр засгийн удирдлагуудыг очуулж болохгүй гэсэн байр сууриа би илэрхийлсэн. Тууз хайчилж ерөөсөө болохгүй, ашиглалтад хүлээж авч ер болохгүй. Улсын комисс ажиллуулж болохгүй гэсэн хатуу байр сууртай байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Тийм үү. Таны байр суурийг мэдэж байсан л даа. “Шар толгойтнууд”-ын лобби явчихаж байгаа юм биш үү. Таныг бушуу холдуулах тэдэнд л ашигтай байгаа шүү дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Үгүйсгэхгүй. Мөнгөтэй хүний хажууд мөнгөгүй би хэн ч билээ дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Таны ажлыг одоо ямар хүн авах вэ, тэгээд?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-УИХ-ын гишүүн байсан Ц.Сэдванчиг. Яг одоо ажлаа хүлээлцэж байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Хүлээлгээд өгчихөж байгаа юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Өгчихлөө.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Та тэгээд яасан сийхгүй ярьж байх юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Сийнэ гээд ч яах юм билээ дээ. Төрд зүтгэснийхээ шагналыг авчихлаа. Шагнал юм байлгүй. Төрийн хүн байх гэж оролдлоо. Ерөөсөө болохгүй юм байна. Одоо улс төр рүү оръё доо. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ц.Сэдванчигийг та өмнө нь танина биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Танина, танина.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Та ямар данс хүлээлгэж өгөв дөө?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ажил хүлээлцэнэ гэхээр дансанд чинь хэдэн төгрөг байна гэх юм. Та нар чинь яахаараа дандаа данс ярьдаг юм бэ. Ажил авч байгаа хүн ч шууд л тэгж асуух юм. Сэтгүүлч нь ч тэгж л асуух юм. Ерөөсөө та нар эхлээд тамга, данс хоёр асуух юм аа. Эхлээд ажлаа бодох ёстой биз дээ. Ажил авч байгаа хүн маань хүртэл дансанд чинь хэдэн төгрөг байгаа юм, тамгаа өгөөч гэсэн. Тэгээд өгсөн. Дансанд маань угаасаа юм байхгүй шүү дээ. “Эрдэнэс Оюутолгой” компанид юу ч байхгүй гэж. Би дээр хэлсэн шүү дээ. Угаасаа буугүй, сумгүй, хоолгүй хэдэн хүүхдээр хашаа мануулаад гүйлгэж байгаа юм аа гэж. Тийм л монгол компани тэнцвэргүй тулалдаанд орж байлаа. Засаг энэ компанийг маш сайн дэмжих ёстой юм шүү. Хэн байх нь хамаагүй. Энэ чинь монголчуудын ирээдүй. Энэ компанид маш яаралтай асар их мөнгө хийх ёстой. Ёстой хоосон дансанд нь мөнгө цутгаж өгөх ёстой. Тэгж байж гаднын чадалтай хуульчдыг урьж ажиллуулах хэрэгтэй. Тэгж байж дотоодын сайн эдийн засагчдыг авах ёстой. Тэгж байж дотоодын сайн баг ажиллуулах ёстой. Миний 16-хан залуу үзээд яах юм бэ. Манай залуучууд үнэхээр сайн. Дан баруунд боловсрол эзэмшсэн үнэхээр сайн залуучууд. Гэхдээ тэдний хүч хүрэхгүй байна. Залуустаа хэлье, та нар сайн байсан шүү гэж. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Танд ч гэсэн амжилт хүсье. Амьдрал урт шүү дээ. Дараагийн шинэ аяндаа гарч байгаа юм байна. Та үүргэвчээ үүрээд аяндаа гарахдаа сийдэггүй хүн. Маргаашаас ахиад л ажилгүй сул хүн болчихож байгаа юм байна. Тэгэхээр арай завтай болох байх. Дараа тухтай дахин уулзаж ярилцъя. Олон жил дуугүй явсан хүнд ярих юм зөндөө байгаа байлгүй дээ. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дахиад уулзах боломж гарах байх аа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-За баярлалаа. Амжилт хүсье.</strong>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-89471880918403889432012-12-26T15:07:00.000+09:002012-12-26T15:07:39.291+09:00Ж.Болдбаатар: Чингис гэдэг нэрээр популизм битгий хийгээсэй<em style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><strong>“Ярилцъя” булангийн маань хойморт энэ удаа нэрт эрдэмтэн, академич Ж.БОЛДБААТАР уригдаж, олон сонирхолтой сэдвээр байр сууриа илэрхийллээ. </strong></em><br />
<br />
<div style="text-align: right;">
<span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">Б.Ганчимэг</span></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><div style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong>ЦЭЦ БОЛ ЯАХ АРГАГҮЙ ШИГШЭЭ БАГ</strong></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><img align="right" alt="" height="326" hspace="10" id="7958" src="http://resource.baabar.mn/baabar/ganchimeg/photo/2012/12/1a5e665fb3ed4e38/275013d954fad566great.jpg" style="border: none; color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 10px; text-align: justify;" vspace="5" width="293" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Таныг ярилцлагынхаа зочноор уръя гэж олон жил бодож явлаа. Уулзах цаг олгосонд баярлалаа. Асуух юм их байна. Цэцийн ажлаасаа яагаад чөлөөлөгдсөн бэ. Цэцдээ байгаач гэдэг хүсэлт тавьсан гэсэн. Өөрөө татгалзсаар байгаад гарсан гэж дуулсан юм байна ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Үгүй ээ, яахав дээ. Би чинь Цэцэд 14 жил шахам ажиллалаа шүү дээ. Нас ч 65 хүрлээ. Цэцэд байх сайхан л даа. Намчирхахгүй, асуудлыг хууль зүйн дагуу шийддэг. Тэнд ямар ч намын зүтгэлтэн байсан хүн орж ирээд л шууд түдгэлздэг. Тэр мөчөөсөө хойш хуульдаа л захирагддаг. Ямар нэгэн намын эрх ашгийн тухай ярьдаг хүн байдаггүй. Хуулийнхаа дагуу л бүх зүйлийг шийддэг. Цэцийн гишүүн хүний эрх нь асар хязгаарлагдмал шүү дээ. Яагаад гэвэл улс төрийн сэдэвтэй илүү дутуу зүйл яривал юманд орооцолдох гээд байдаг. Гэтэл судлаач эрдэмтэн хүн санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлмээр байдаг. Нас ч бас харьцангуй өтлөх нас руугаа явж байна. Зарга шүүхээсээ илүүтэй үлдсэн амьдралд бурхан багш хэд хоногийн томилолт өгөх юм. Тэр томилолтын хугацаанд нь бас жаахан судалгааны ажил хийх, хэлэх ярих юмаа хэлж ярьж байх гэсэн бодлын үүднээс би шийдвэрээ гаргасан юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Цэцийг улс төрийн халаасанд байна гэх хардлага их байдаг. Таны гарал угшил бол МАН. Гэхдээ айхтар улстөржиж байсныг тань санахгүй байна. Одоогийн Ерөнхийлөгч бол Ардчилсан намын гишүүн хүн. Гэхдээ таныг Цэцдээ байгаач гэж онцгойлон хүссэн гэж сонссон юм. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ерөнхийлөгч Цэцийн орлогч дарга Н.Жанцантай уулзаад “ Ж.Болдбаатар гуай яагаад болих гээд байгаа юм, уг нь Цэцдээ сууж байх хүн шүү дээ “ гэж хэлсэн байсан. Ерөнхийлөгч намайг улс төрийн ноён нуруутай, байж байхад болох хүн гэж үзэж байсан юм болов уу даа. Улс төрийн холбогдолтой зарга, маргаан, гомдол чинь явсаар над дээр их төлөв цохогддог юм шүү дээ. Жишээ нь, улс төрийн намтай холбоотой ч байдаг юм уу, тийм маргаанууд. Энэ ч бас нэг талаасаа аргагүй юм. Би гэдэг хүн олон жил улс төрийн тогоонд буцалж байсны хувьд намайг энэ асуудалд арай илүү бодитойгоор хандах болов уу гэж Цэцийн дарга надад дээр ийм өргөдлүүдийг цохдог байсан байх. Энэ нь нэг талаас МАН-ын Ж.Болдбаатар намынхаа эрх ашгийн үүднээс л асуудлыг шийдчихээд байна даа гэх маягийн хардлага төрүүлдэг байсан байх. Хамгийн сүүлд Цэцээс гарахын өмнө би МАХН-тай холбоотой нэгэн өргөдлийг шалгасан. Энэ асуудал дээр гэхэд жишээ нь, МАХН гэдэг нэрийг уламжилж ямар нэгэн улс төрийн нам авах ёсгүй гэсэн шийдвэр гаргасан л даа. Үүнийг бас улстөржүүлж л хардаж байх шиг байсан. Өөр нэг их олон юман дээр ерөнхийд нь хий хоосон хардахаас биш нэг их айхтар шуугиан болгож, асуудлыг эргэж босгож тавьж байсан тохиолдол ховор. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-“Цэцийн дээр хөх тэнгэр л бий” гэсэн нэг алдартай үг бий. Энэ үгийг хүмүүс их олон талтай авч үздэг. Жишээлбэл, би “Цэцийн дээр хөх тэнгэр биш, МАХН(хуучин) байна” гэж бичдэг л байсан. Улс төр үнэхээр оролдоод байдаг тал бий юу. “Цэцийн нэг багана шүү дээ би” гэсэн тэр үнэмшлээсээ гулзайхаас аргагүй байдалд намынхаа шахалтаар орж байсан тохиолдол бий юу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-МАН-ын удирдлагаас Цэцтэй холбоотой маргааны асуудлаар нэг ч хүн надтай ярьж байгаагүй. Энэ 14 жилийн туршид шүү дээ. 2000 оны Үндсэн хуулийн өөрчлөлттэй холбоотой маргааны үеэр зарим нэг хүн Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр танд ийм үг хэлүүлж байна, дамжуулж байна энэ тэр гэж байсан юм бий. Гэхдээ намын удирдлагын хүмүүсээс биш, төрийн хүрээнд ажиллаж байсан ганц нэг сайд, агентлагын дарга нар тийм юм надад хэлж байсан. Намын удирдлагын хүрээнээс бол тийм яриа над руу ирүүлж байгаагүй л дээ. Ерөөсөө Цэц улстөржөөд байдаг байгууллага биш л дээ. Гол нуруу нь хууль. Нөгөө талаар ирээдүйн үр дагаварыг зарим үед харахаас өөр аргагүй байдаг. Маш уршигтай үр дагавар дагуулах юмыг бас тэр талаас нь нэг хүчин зүйл болгож бодохоос аргагүй. Тэр л үүднээс харна уу гэхээс ямар нэгэн улс төрийн намын эрх ашгийн үүднээс харж байсан удаа байхгүй. Цэцийн бага болон дунд суудлын хуралдаан дээр ямар нэгэн асуудлыг Цэцийн гишүүд өөрсдөө улстөржүүлээд, нэг талыг барьж зүтгэж байсан тохиолдол ерөөсөө гарч байгаагүй. Хуучин намын угшлаар бол Ардчилсан намаас гаралтай хүмүүс байж л байсан. Тэд ч, бид ч тэгж зүтгэдэггүй байсан. Тэр нь л хамгийн онцлог тал нь юм даа.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Цэцийн дарга байсан Ж.Бямбадорж гуайгаас асууж байсан юм. “Цэц үнэхээр бүх хуульчдын оройн дээд болсон шигшмэл, үнэхээрийн супер хуульчдын баг мөн үү. Тэдэнтэй ажиллахад ямар вэ” гэж. “Энд сууж байгаа хуульчдад өрсөлдөгч үнэхээр алга. Үнэхээр Монголын орой болсон хуульчид Цэцэд л байна” гэж тэр хүн ам бардам хэлж байсан. Бүр нэг мэргэжлийн бахархал дүүрэн үг байгаа биз. Үнэхээр Цэцэд жаахан дундаж төвшний хуульчид ороод ирчих тийм нүх сүв байхгүй юу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Арга байхгүй л шигшмэл баг. Би бол хуульч хүн биш. Монголын төр, хууль цаазын түүх судалдаг хүн. Нөгөө талаар УИХ-ын гишүүн байсан. Бас олон жил хуультай ноцолдсон. Энэ үүднээс нь Н.Багабанди Ерөнхийлөгч намайг санал болгож, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилуулсан байх. Энэ он жилд би Монголын хамгийн шилдэг хуульчидтай хамтарч ажиллалаа. Тэдний арга туршлагаас суралцлаа. Багагүй туршлага хуримтлууллаа. Энэ бүх суурь дэвсгэр дээрээ өөрийнхөө итгэл үнэмшлээр л асуудлыг шийдэж байсан. Харж байхад Н.Жанцан эд нар тодорхой асуудал дээр яг л хэд нүүгээд мад тавьдаг сайн шатарчин шиг л ажилладаг. Юмыг олон талаас нь боддог, хардаг. Хуульч биш гишүүд гэвэл тэр багт П.Очирбат гуай бид хоёр л байсан. П.Очирбат гуай бол аргагүй асар их туршлагатай. Юмыг маш олон хүчин зүйлээс нь олж хардаг хүн дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><div style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong>НИЙ НУУГҮЙ ХЭЛЭХЭД УЛС ТӨР МИНИЙ ХУВИЙН </strong><br /><strong>ЗАН АРАНШИН, ХҮНИЙ МААНЬ ДОТООД ТӨЛӨВТЭЙ<br />ОГТ ТОХИРОХГҮЙ БАЙСАН ШҮҮ</strong></div>
<strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Та бас УИХ-ын гишүүн байсан. Харин улс төрийн халуун амьдралаас яагаад тэр эрт өөрийгөө татаж авсан юм бэ. Одоо ингээд харж байхад Д.Дэмбэрэл гуай нэгэн том багана л харагддаг. Нөгөө талаас бусад улс орны парламентад бүх талаар жигдэрсэн, нас ухаан тэгширсэн улс л сууж байдаг. Манай парламент болохоор нэг тийм бядгүй харагддаг. Гэхдээ нэг тийм далд ойлголтын талаар ярьж байна гэдгийг маань та ойлгож байгаа байх. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Би 1996 онд хоёр дахь удаагаа дэвшээд Булган аймгийн дөрөвдүгээр тойрогт унасан л даа. Тэгээд л ерөөсөө нэг жил хагасын дараа намайг Монгол Улсын Үндсэн Хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилчихсон. Цэцийн гишүүн чинь улстөржиж болдоггүй. Хуулийн дагуу төвшин ажиллах ёстой. Ингээд л үндсэндээ улс төрөөс гарсан. Гэхдээ ний нуугүй хэлэхэд улс төр миний хувийн зан араншин, хүний маань дотоод төлөвтэй огт тохирохгүй байсан шүү. Улс төр чинь жудгаар их хэцүү эд шүү дээ. Совесть гэж ярьдаг. Миний совестьтой ерөөсөө тохирч өгөхгүй байсан. Улс төрд би уг нь 80-аад оны сүүлээс орсон л доо. Энэ хугацаанд намын Төв хорооны дэд дарга, нарийн бичгийн дарга ч байж үзлээ. Их хурлын намын бүлгийн ахлагч ч байж үзлээ. Тэгээд л явцын дунд улс төр миний ерөнхий ааш авирт тохирохгүй эд байна гэдэг бодол төрсөн л дөө. Гэхдээ 1996 онд намаас нэр дэвш гэхээр нь дэвшсэн. Тэгээд унасан. Тэгж унаад зарим хүн, тухайлбал, насаараа албан тушаал, карьер хөөсөн улс бол жаахан сэтгэл санаагаар унадаг л юм байна лээ. Надад бол ямар ч тийм ялагдсан гэсэн зовиуртай мэдрэмж төрөөгүй. Тэгээд л би эрдэм шинжилгээний болон багшлах ажилдаа шилжээд л явсан. Ялагдал бол дараагийн ялалтад ирлэж өгдөг зүйл л дээ. Тэгээд л судалгааныхаа ажил дээр тууштай зүтгэхээр шийдсэн. Шинжлэх ухааны академийн жинхэнэ гишүүн, академич хэргэм 2003 онд хүртлээ. Энэ нь нөгөө ялагдал шинэ ялалтад ирлэж өгсний жишээ юм даа. Одоо улсууд төрийн бус элдэв академи гэдэг байгууллага байгуулаад тэрний гишүүн болчихоод өөрийгөө академич гээд давхиж байгаа харагдах юм. Академич гэдэг бол уг нь өөр шалгуураар явж, Шинжлэх ухааны академийн их чуулганаар сонгогдоод, дараа нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид мэдүүлээд, Монгол Улсын ерөнхийлөгч зарлиг гаргаж байж олгодог хэргэм шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Таны амьдралын том даваа, том бахархал биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Элдэв цол зэрэг зүүж л явлаа. Хамгийн хүндтэй хэргэм бол академич. Жишээ нь, манай Булган аймгаас академич болохоор улс байсан л даа. Манай их эрдэмтэн Санжмятавын Гаадамба багшаас өгсүүлээд. Булган аймгаас академич огт төрөөгүй байж байгаад анхны академич нь би болсон юм. Түүнээс хойш ч гэсэн төрөөгүй л байна. Тэгэхээр энэ бол ямар нэгэн үнэлгээ байх л даа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Та намынхаа гишүүнчлэлийг сэргээсэн үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Үгүй. Одоохондоо нам бус л байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-МАН нэрээ сольж нилээн том давалгаа үүсгээд, тэрнийхээ ард бас л том цохилт амсчихаад байж байх шиг байна. Тэдний хувьд түүхийнхээ сонин үеийг туулж яваа болов уу. Энэ сонин үед олон төрлийн шилжилт хөдөлгөөн, улстөрчдийн зан суртахууныг тойрсон хачирхалтай асуултын тэмдэгнүүд гарч эхэллээ. Энэ нам дахиж сэргэхгүй байх гэж зарим нь ярих юм. Асар том уналт гэж хэсэг нь үзэх юм. Та МАН-ыг тойрсон сүүлийн үйл явдлуудын талаар дүгнэлтээ хэлэхгүй юу? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-МАН гэсэн хуучин нэрийг сэргээх нь зүй ёсны хэрэг байсан. Гэхдээ энд тактикийн алдаа гаргасан. Манай залуу удирдагчид арай хэтэрхий омголон хандсан. Түрүүчийн 2008 оны сонгуулийн эхэн дээр сольсон бол болох байсан. Цагаа олоогүй. Гэтэл энэ чинь үнэндээ бол Хувьсгалт гэдэг бол коминтернээс тулгасаар байгаад өгсөн нэр шүү дээ. Тэгэхээр үүнийг сольчихлоо гээд нэг их сүрхий хохирол учраад сүйд болоод байх юм байхгүй л дээ. Гэтэл энийг замаас нь улстөрийн сул орон зайд гарчихсан том лидерүүд ашигласан. Тухайлбал, ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр бол үүнийг гярхай ажиглаж байсан. Тэгээд л МАХН гэж нам байгуулаад л явчихсан. Юмны нарийн учрыг олдоггүй нэлээн жаахан ахмад үе байна. Зүгээр дагаж шуурсан залуу үе байна. Тэд дагаад шуурсан. Дээр нь тэр Н.Энхбаярыг баривчилсан бүтэлгүй техниктэй болхи явдал энэ тэрээс болоод хэсэг бүлэг нөхөд тоглоод гараад ирлээ шүү дээ. Ийм үед хүмүүсийн чанар танигддаг л даа. Ер нь улс төрийн том давалгаан дээр улс төрийн зүтгэлтэн хүний мөн чанар танигддаг. Зарим нь үүнийг маш гярхай ажиглаж, өөрийнхөө карьерт нэмэр болгодог. Жишээ нь, Черчиль ч гэсэн яг ийм агшныг нь олоод л нам солиод л дээшээ гарч байсан хүн шүү дээ. Тэрэн шиг ийм оролдлогыг хийж байна. Гэхдээ бүтэлтэй юм уу, үгүй юм уу бүү мэд. Жишээ нь, Д.Арвин гишүүн Ардчилсан намд орж байна. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Жудаггүй л юм болчихлоо гэх үнэлэмж давамгайлж байх шиг?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Монголчуудын төрийн зүтгэлтэн дээр авч үзэж байсан их том чанар байна шүү дээ. Төв эрхэмсэг шинж гэж. Тэр шинж гэдгийг зүгээр нэг гүндүүгүй чимээгүй байгаад байх юм шиг тийм маягаар ойлгодог улстөрчид ч байна. Монголчуудын энэ эрхэмлэж ирсэн шинж чанар одоогийн ардчилалд нийцэхгүй мэт. Тэр чинь ерөөсөө эрхтэй атлаа болгоомжтой, найртай атлаа хэрсүү байх чанар шүү дээ. Энэ чанарыг үл ойшоосноос болж өнөөдөр ерөөсөө л чанга хашгирсан, хэлэх хэлэхгүй элдэв үг хэлж орилсон тийм хүмүүс л ард түмнийг хамгаалагч, мундаг юм шиг харагдаад байдаг. Ер нь өрнө зүгт анх энэ парле гэдэг чинь Францын ярих, их чалчих гэсэн үгнээс гаралтай эд шүү дээ. Өрнөдөд бол ярьж хашгирч, маргаж улс төрийг хийдэг. Дорно дахинд, дорно дахины түшмэл ухаан гэдэг чинь маш их нягталж, боловсруулж байж асуудлаа тавьдаг. Энэ хоёрын хооронд өнөөдөр их зөрчил үүсч байна. Өрнөдөөр явах гэхээр бас их сонин, дорнынхныгоо хуучин хэвээр нь уламжлах гэхээр бас их эвгүй. Энэ дундаас нэг юм тогтох гээд л оролдоод байна л даа. Монголд олон намын систем тогтсон. Гэхдээ олон намын системийн хамгийн ашигтай хувилбар бол хоёр намын систем байдаг л даа. Яахав олон нам уралдаад тэргүүлэх хоёр нам гарч ирээд цаашаа явдаг ийм олон намын системийн доторх хоёр намын систем гэж байна. Улс төр судлалын ойлголтоор. Тэгэхээр хоёр намын систем тогтох хандлага манайд хүчтэй болоод, ер нь тогтох янзтай болоод ирсэн. Гэтэл сүүлдээ энэ хоёр нам маань, хуучин МАХН буюу одоогийн МАН, өнөөгийн Ардчилсан нам хоёрын удирдлага аль аль нь олон түмний дунд маш нэр хүндгүй болсон. Энэ юутай холбоотой вэ гэхээр санхүүгийн олигархитай бүгд нэгдсэн. Санхүү, эдийн засгийнхаа чиглэлээр ерөөсөө МАН, АН гэхгүй торлогдсон байгаа юм. Тийм учраас санхүү, эдийн засгийн асуудал дээр энэ хоёр нам нэгдчихдэг. Тэгээд наагуураа ард түмний төлөө явж байгаа мэт янз бүрийн дүр үзүүлдэг. Ийм л байдал бий болоод байсан л даа. Тэгээд яахав саяын сонгуулийн дүн харууллаа шүү дээ. Энэ хоёр намын аль алинд нь ард түмэн итгэл сайн өгсөнгүй. Хоёр том намын аль нэг нь давамгайлах боломж олгосонгүй л дээ.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Өмнөх сонгуулиар МАН үнэмлэхүй ялсан. Тэгээд хамтарсан засаг байгуулсан. Тэр процессыг та юу гэж хардаг вэ. Одоо харахад МАН элэг рүүгээ нэлээн сайн тийрүүлээд л явж байх шиг харагдах юм.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Үнэндээ бол энэ цөөхөн, гурван сая хүрэхгүй ард түмэнд аль болохоор нэгдэх үйл ажиллагаа хэрэгтэй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">Түрүүчийн хамтарсан засгийн үед шийдэхгүй байсан олон асуудлыг хурдасгасан, гацаанаас гаргасан сайн тал бий л дээ. Тэр үед сэтгүүлчид та нар сөрөг хүчингүй болчихлоо гэж их шүүмжилж байсан. Бусад хүчин гаднаас шүүмжилж байсан. Ард түмэн шүүмжилж байсан. Би бол тодорхой тактикийн хувьд энэ хоёр нам нэгдэж ажилласан үйл явц буруугүй байсан гэж бодож байгаа. Гэхдээ сүүлдээ МАН нэрээ сольж, түүнийгээ дагасан тодорхой хүндрэл амсаад ирэх үед нь нөгөө хүчин нь дахиад улс төр хийж эхэлсэн. Ардчилсан нам ханилж яваад нөгөө хүчнээ тодорхой бэрхшээл амсаад эхлэнгүүт эндээс том ялалт байгуулна гэж тооцоод сонгуульд итгэл дүүрэн орсон. Хаяж гараад л, тийм үү. Гэтэл бас том ялалтаа ч байгуулж чадсангүй. Ардчилсан намын нэг жудаггүй нь энэ ялалт дээр МАН-ыг улс төрийн тавцангаас ерөөсөө арччихъя гэсэн бодлого явуулаад байгаа нь. Энэ бол яаж ч харсан жудаггүй хэрэг л дээ. МАН-аас салсан МАХН-тай эвсэл байгуулж ч байх шиг. Энэ чинь Монголын ард түмний эрх ашгийн үүднээс тооцох юм бол байх боломжгүй үйл явц шүү дээ. Тэгээд л Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаярыг дагасан янз бүрийн яриаг цаагуур нь дэвэргээд л, тэгсэн мөртлөө Н.Энхбаярыг ерөнхийдөө яллах тал руугаа өөрсдөө шийдвэр гаргаад л. Бас дахин цаагуураа МАХН гэсэн хэсэг хүнийг улам дэвэргээд ингээд явж байна л даа. Нөгөө л миний хэлдэг улс төрийн жудаг, улс төрийн совесть гэдэг юм энд харагдаж байна. Ц.Дамдинсүрэн гуайгаас манай доктор С.Галсан багш “Совесть гэдэг үгийг яаж орчуулах юм бэ, Дамдинсүрэн багш аа” гэж асуусан гэдэг. Тэгсэн чинь цаадах нь жаахан харж байгаад монголчуудад совесть гэж байхгүй юм чинь тэрийг орчуулж яах юм” гэчихээд яваад өгсөн гэдэг. Үүнийг би яагаад татаж авчирч дурсч байна вэ гэхээр одоо энэ Д.Арвин гишүүний явдал, тэгээд л энэ Ардчилсан намын хийж байгаа явдлууд яг л энэ үгийг өөрийн эрхүй санагдуулаад байна л даа. Жудаг гэдэг ойлголт бидэнд маш чухал байна. Намуудын төр барьж байгаа үйл явцыг харахаар хамгийн шүүмжлэх зүйл бол ерөөсөө төрийн бодлогын залгамж чанарыг үгүйсгэдэг нь байна. Энэ чинь явж явж үндэсний эрх ашгийг үгүйсгэчихэж байгаа юм. Зөвхөн намынхаа эрх ашгийг тэргүүндээ тавиад байхаар үндэсний эрх ашигт хохирол учраад байгаа юм. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">Нэг нь үнэхээр сайн юм хийж байснаа тэгсхийгээд л хаячихаж байгаа шүү дээ. Зарим нь бол одоо жинхэнэ хэрэгтэй юмыг сүйд болтлоо ярихгүй байна. Жишээ нь, Баабар бол Мянганы зам мянгуужин гээд л бичээд байсан. Гэтэл ямар том үр дүн гарав. Одоо тэр Мянганы зам энэ тэрийн тухай цааш нь үргэлжлүүлэх нь үү, үгүй юу. Нэг их онц юм амнаас нь гарахгүй л байгаад байна. Ц.Элбэгдорж Ерөнхий сайд байхдаа Ногоон хэрэм билүү хүрэм билүү тийм хөтөлбөр боловсруулаад түүгээрээ нэлээн шуугиулж эхэлсэн. Сайхан хөтөлбөр байсан. Гэтэл дараагийн МАН гараад тэрийг нэг их тоохгүй явчихаж байх жишээтэй. Монголын үндэсний эрх ашгийн төлөө хийж байгаа бие биенийхээ хамгийн сайхан ажлыг дараагийн эрх баригч хүчин аваад явдаггүй, булаад л хаячихдаг. Энэ бол аймшигтай хэрэг. Ер нь үндэсний эрх ашгийг намын эрх ашигтай хутгаад байх юм бол ерөөсөө явахгүй. Монгол чинь цөөхөн хүнтэй. Жишээ нь хүний нөөцийг ашиглах асуудал бол төрийн албанд хамгийн чухал. Тэгтэл бүгдийг нь түдгэлзүүлээд л, хуучин тэр намын зүгтэй хүн гэж хэлээд л албанаас нь халаад өөр хүн тавиад байна. Бид харж байна л даа. Үнэхээр бас халууштай улс бий л дээ. МАН-ын хуучин олон жил архагшчихсан, юу ч хийдэггүй, дархлагдсан нөхдүүд бий. “Эрхэшсэн дадал ухааныхаа зөвийг бид төрүүлдэг” гэж айхтар үг байна шүү дээ, монголчуудад. Тэрэн шиг маш муухай дадалтай. Мөнгө төгрөг хэрэгтэй, Оюутолгой, Таван толгойг ашиглах хэрэгтэй. Гэхдээ ашиглаад хэрвээ мөнгө оллоо ч гэсэн хэд хэдэн муухай дутагдал байна. Муухай монгол хүний шинж гэж би тэрийг хэлнэ. Нэгдүгээрт, ерөөсөө цаг ашигладаггүй. Одоогийн залуучууд шөнө хий дэмий тэнэж тэнэчихээд л маргааш нь ажилдаа очдоггүй. Хагас бүтэн сайн өдрөөр 11-12 цаг хүртэл унтаж байна шүү дээ. Ерөөсөө цаг ашигладаггүй. “Адуу мэт орой унтаж, шувуу мэт эрт жиргэж бай” гэдэг чинь айхтар үг шүү дээ. Хөдөлмөрийн баатар С.Очир гуай “Нойрыг унтаж бардаггүй сэрж бардаг юм гэж дандаа захидаг байсан. Биднийг дунд сургуульд байхад уулзалт хийгээд. Эцсийн эцэст залхууралд автаж байна. Залхуурлын шагнал бол ядуурал шүү дээ. Хоёрдугаарт, монгол хүн өөрөөсөө буруу хайдаггүй. Дан бусдад буруугаа чихэж байдаг. Энэ шинж нь маш хэцүү. Зүгээр сонирхуулаад хэлэхэд төв талбай руу зам наашаа нэгдүгээр зам руу эргэдэг байхад миний сууж явсан нэг таксины жолооч хоёрдугаар замаар эргээд торгуулж байсан л даа. Дараа нь нэг залуугийн таксинд суугаад явж байсан. Нөгөө залуу хоёрдугаар замаар эргэх гээд “Хөөе, чи болохгүй торгуулдаг юм байна лээ” гэсэн. “Гайгүй байлгүй, танд ямар хамаа байна” гээд ганцхан эргэсэн. Тас буугаад торгуулсан. Буцаж ирэхдээ “Та муу ёрлоод торгуулчихлаа” гэсэн. Ингэж л монголчууд дан бусад руу буруугаа чихдэг. Гуравдугаарт, монгол хүн чинь өөрөө өөрийнхөө дошин дээр тошийчихоод бусдын юмыг явуулдаггүй шүү дээ. Үүдний жижүүрийн дургүйг нь хүргэсэн бол “Дорж байна уу гэхэд байсан байгаагүй гээд явуулчих жишээний. Нэг түшмэл дээр орлоо. Ерөөсөө нэг жижиг цаас өгчих байтал өнөөдөр ажилтай, маргааш 2 цагаас гээд явуулдаг. Ингээд л бие биенээ уяад байдаг. Ялангуяа янз бүрийн зөвшөөрөл өгдөг албан тушаалтнууд дан хүний гар хараад сурчихсан. Ийм дадалтай улсыг үнэхээр халах хэрэгтэй. Харамсалтай нь, тэрний оронд ирээд сууж байгаа нь нөгөөдөхөө улам чанга үргэлжлүүлдэг сэтгэлгээтэй байдаг зовлонтой чанарууд байна. Энэ муухай чанаруудыг даван туулж байж л Монгол Улс хөгжинө. Дөрөв дэхь нэг юм гэвэл ахмад үеийн залгамж халааны асуудал. Нэг үе жараас дээш насны хүн бол хүн биш маягтай байсан. Дараа нь тавиад насны, одоо бүр дөчөөд насанд нь л ажилд авахгүй хөгширсөн гээд хөөдөг болж. Ингээд байвал Монгол Улс яаж хөгжих вэ дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><div style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong>ӨӨРСДИЙНХӨӨ ТӨРСӨН ӨДРИЙГ Ч САЙН МЭДЭХГҮЙ БАЙЖ<br />ЕСӨН ЗУУНЫ ТЭРТЭЭХЬ ЧИНГИС ХААНЫ ТӨРСӨН ӨДРИЙГ ОН САРААР НЬ ТОГТООНО ГЭЖ ЮУ БАЙДАГ ЮМ</strong></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Манайхан эзэн Чингис хааны мэндэлсний 850 жилийн ой гээд нэлээд их юм боллоо. Төдийлөн сүртэй ой тойнд үлдсэн юм бага байна. Гэхдээ сая Чингис хааны төрсөн өдөр гэж тэмдэглэлээ. Энийг бүр сонирхож таниас асууж лавлая гэж бодож байлаа. Үнэхээр ингэж тодорхойлох бололцоотой юм уу. Саяны тэмдэглэчихсэн маань үнэхээр ямар өдөр юм бэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-За, энэ бол хэцүү асуудал. Бүр Чингис хааны төрсөн он дээр хүртэл эрдэмтэд маргадаг. 1155 он гэж нэг хэсэг эрдэмтэд ярьдаг, 1162 он гэж ярьдаг. 1162 оныг илүү бодитой гээд манай мэргэн сайд Г.Амар гуай бол энэ 1162 оныг тогтоосон. Олонхи нь тэрэн дээрээ тогтдог. Төрсөн өдрийг дундад зууны үеийн янз бүрийн эх сурвалжуудад янз бүрээр бичсэн. Нэг хэсэг нь өвлийн эхэн сард гэсэн. Нэг хэсэг нь хавар, зуны эхэн сард төрсөн гээд янз бүрээр бичсэн. Тэгээд 1962 онд МАХН-ын Төв хорооны улс төрийн товчоо Чингис хааны 800 жилийн ойг тэмдэглэх тогтоол гаргасан. Түүхийн хүрээлэнгийн оруулсан саналыг үндэслээд 1962 оны зургадугаар сарын 10-нд тэмдэглэсүгэй гээд тогтоол гаргасан. Гэтэл хүмүүс янз бүрийн хэл ам гаргасан. Энэ биш гээд. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Гэнэтхэн Чингис хаан гэж ярихгүй явж байгаад Төв хорооны тогтоол гараад баахан юм хийсэн юм байна лээ. Марк хэвлүүлээд л, хөшөө бариад л . Тэр яг юунаас үүдээд өрнөсөн ажил вэ. Урьд нь бол хүрч чадахгүй л яваад байсан биз дээ? </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ерөөсөө л ард түмний сэтгэлд Чингис хаан хадаастай байсан шүү дээ. Намын төв хорооны үзэл суртлын хэлтсийн эрхлэгч Ж.Цэдэнжав гээд хүн байсан. Тэр хүн л анх академич Ш.Нацагдорж багштай уулзаж, танайх ер нь Төв хороонд Эзэн Чингис хааны ойг тэмдэглэх санал оруул гэсэн юм билээ. Тэр дагуу санал оруулсан. Тэгээд тэрийг Д.Төмөр-Очир гуай анх маш хүчтэй дэмжсэн. Тэгээд үүнийг Ю.Цэдэнбал гуай эд нар ч тухайн үедээ ерөнхийдөө зөвшөөрөөд тогтоол гаргачихсан.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Та 90-ээд оны эхээр архивынх нэлээн ховор баримт руу орсон юм байна лээ. Би таны бичсэн нэг номыг уншсан юм. Ю.Цэдэнбал гуай бол тэр хүмүүсийг хориглоогүй, жаахан болгоомжтой л дэмжсэн юм билээ. Гэхдээ Д.Төмөр-Очир гуай шиг хүчтэй биш, зүгээр дэмжсэн маяг л үзүүлж байж гэж ойлгосон.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Ю.Цэдэнбал гуай ерөнхийдөө зарчмыг нь зөвшөөрөөд л явсан. Урьд нь бол Ю.Цэдэнбал гуай Чингис хааны тухай маш хатуу үг хэлж байсан хүн шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэр чинь хэдэн онд билээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-1949 онд сургуулиудад түүх, утга зохиол зааж байх тухай Намын төв хорооны тогтоол гаргах энэ асуудлаар шалгалт хийхдээ Намын төв хороонд бичсэн захидалдаа “Чингис хаан бол одоогийн Гитлер шиг л хүн” гэж бичиж байсан. Тэрнээсээ болоод ерөнхийдөө тийм таатай биш байсан байх. Гэхдээ л эрх биш монгол хүн юм байна Ю.Цэдэнбал гуай мэдээж Чингис хааныг юу юугүй тэгж үгүйсгэх билээ. Тэр үеийн үзэл суртал нь барина, бас залуу байсан болоод л тэгсэн байх. Нэг их хүчилсэн юмгүй мөртлөө сүүлд хориглоогүй л явчихсан байдаг. Тэгээд зургадугаар сарын 10-нд гээд л тогтоол гаргачихсан. Бүр төв хорооноос бүр тусдаа он, цагийг тогтоох тухай түүхчид, одон орончид, Гандантэгчинлэн хийдийн хамба лам Гомбожав гуай эд нар тэр багт орсон. Тэр үед чинь Монголын их зурхайчдын шавхруу нь байсан шүү дээ. Тэд нар ороод монгол, хятад, төвд хэл дээр байгаа сурвалжуудыг ашиглаад дахин дахин зурж үзээд их хааны мэндэлсэн өдрийг тавдугаар сарын 31 гэж тогтоосон. Тэгээд тавдугаар сарын 31-нээр энэ ойг тэмдэглээд, эрдэм шинжилгээний хурал хийгээд, тэрнээс хойш түүх, утга зохиолд тавдугаар сарын 31-нд төрсөн гээд л яваад байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Марк гаргаад, хөшөө бариад.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Дэлүүн Болдогт хөшөө барьсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Тэр маркийг та зах зухыг нь үзэж байсан уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Байсан л даа.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэгсхийгээд дорхноо устсан юм биш үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Их олон марк байсан шүү дээ. Цуврал. Хэдэн ширхэг хийлээ. Тэрнээс ерөөсөө 25 мянга нь л борлогдсон байгаа юм. Хоёр сая 500 мянган ширхэг хийсэн санах юм. Тэгээд 25 мянга борлогдоод л ерөөсөө хаачихсан шүү дээ. Тэр чинь дэлхийд үнэхээр ховор марк гээд сүүлдээ маш их үнэд орсон. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Тэгж анх хөшөө барих, марк гаргахдаа зураг хөрөг шалгаруулсан юм билээ. Бидний цаг төр нээлттэй болсноос хойш Чингис хаан гэж хардаг болсон хөргийг хятад зураач зурсан гэх мэтээр янз бүрийн юм ярьдаг. Тэр битгий хэл манай Төрийн ордны урдах хөшөөний төрхийг ч гэсэн зарим хүн таашаадаггүй. Тэгэхээр тэр үед эзэн хааны дүр төрхийг яаж гаргаж байсан юм бол?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэр өөрийн чинь ярьж байгаа зураг л байсан. Одоо тэр Тайваньд эх нь хадгалагдаж байгаа зураг. Чингис хааныг тэнгэрт хальсанаас хойш хамгийн ойрхон хугацаанд зурсан зураг. Тэрнээс гадна манай зураачид ч бас зурсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Мэдээж манай зураачид тэр зурагнаас л санаа авна биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Гэхдээ арай монголжуу төрхтэй зурсан байсан л даа. 2 сая 500 мянган марк хэвлэсэн. Дээр нь нэг дугтуй хэвлэсэн. Чингисийн зурагтай. Үндсэндээ тэр Тайваний музейд хадгалагдаж байгаа зургийг л үндэс болгосон юм. Бидийг тэр зургийг үзэх гэж ороход “Та нар Монгол Улсын Ерөнхийлөгч П.Очирбатын дараа эх зургийг нь үзсэн хоёр дахь хүмүүс болж байна” гэж Тайваний тал тайлбарлаж байсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Одоо ч гэсэн Тайваньдаа байгаа юу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Тэндээ л байгаа. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Төд удалгүй нөгөө марк, хөшөө бүгдийг бужигнуулаад явчихсан?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм, тийм. 1966 онд, 1980 онд хоёр удаа хөшөөг буулгах үүргийг Ю.Цэдэнбал дарга өгч байсан. Гэвч монгол хүнд Эзэн Чингисийнхээ хөшөөг буулгая гэсэн сэтгэл ерөөсөө байхгүй. Янз бүрийн арга зохиосоор байгаад тэр хадны зургийн хөшөөг авч үлдсэн. Дэлүүн Болдог дээрх том хадны зураг. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэгээд сая тэмдэглэсэн төрсөн өдөр маань юу болж таарч байна вэ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Юмыг шинээр сэтгэнэ, түүхэн үнэнийг сэргээнэ гэхээр янз бүрийн хүмүүс, түүх мэдэх, мэдэхгүй долоон шидийн улсууд янз бүрийн санал гаргаж ирэх юм байна шүү дээ. Төрсөн өдөртэй холбоотой асуудлаар ярьсан нэг удаагийн хурал дээр би “Та нар чинь өөрсдийнхөө төрсөн өдрийг сайн мэдэхгүй байж аль есөн зууны тэртээх Чингис хааны төрсөн өдрийг он, сараар нь тогтооно гэж юу байдаг юм бэ. Нэгэнт л хуучин эрдэмтэд эх сурвалжаар нь үндэслэж тогтсон. Тэрүүгээр нь явбал яасан юм бэ” гэж хэлсэн. Тэгээд хурал хуй нь тарж байсан явдал бий. Тэгсэн янз бүрийн хүмүүс Ерөнхийлөгч рүү бичсээр байгаад л арваннэгдүгээр сарын дундуур төрсөн болгоод, тэрийг нь Ерөнхийлөгч дэмжээд явчихсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Энэ шийдвэрийг гаргахад буурьтай түүхчид оролцсон юм уу. Голдуу бөө гэх мэт сайн дурынхан оролцсон гэх юм. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Оролцсон юм шиг байна лээ. Зарим нэг академич ч оролцсон бололтой байна лээ. Харин төрийн ордны үүдний хөшөөний баруун зүүн талд нь Хубилай хааныг байлгах уу гэж тэр Их Монгол Улс байгуулагдсаны 850 жилийн ойн комисс надаас асууж байсан. Хубилай хаан чинь Монголын нэрийг дэлхий дахинд хоёр дахь удаагаа мөнхөлсөн асар том хүн шүү дээ. Тийм учраас байлгах ёстой гэсэн. Тэгээд баруун гарт нь Өгөдэй, зүүн гарт нь Хубилай байдаг. Арваннэгдүгээр сарын 14-нийг Үндэсний бахархлын өдөр гэж хэлэхээс яг Чингис хааны төрсөн өдөр гэж хэлэхэд хэцүү л болчихоод байгаа юм. Зарим нь хэсэг нь арванхоёрдугаар сарын 22-нд ч төрсөн гэж байх шиг элдэв юм яриад л байх юм. Яаж ч судлаад яг тэрнийх зөв гэж тогтооход маш бэрх шүү дээ. Тийм учраас нэгэнт төр тогтоочих юм бол тэрийгээ бариад л цааш явахаас өөр аргагүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Чингисийн нэрийг эргэж сэргээх, алдар сууг эх оронд нь мөнхлөх давалгааг Д.Төмөр-Очир гуай оройлон зүтгэсэн. Тэр үеэр Д.Пүрэвдорж гуай Чингис шүлгээ бичсэн. Гэхдээ тэр шүлгийг чинь Ю.Цэдэнбал гуай гэхээсээ илүү Ширэндэв гуай жаахан таашаагаагүй юм биш үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Яахав, Ширэндэв гуай бол зарим нэг юман дээр нь шүүмжилж байсан. Ч.Чимэд гуай ч шүүмжилж байсан. Гэхдээ тэд ярьж байгаад радиогоор нэвтрүүлье гэсэн л дээ. Тэгээд тэр удаа нэг нэвтрүүлсэн шиг байгаа юм шүү. Шүлэг нь ч анх Буриадын Байкал сэтгүүлд гарсан. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Д.Төмөр-Очир гуай энэ хэргээр илүү их хэлмэгдсэн биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Энэ явдал том хүчин зүйл байсан. Ер нь юмыг жаахан хатуу ширүүн хэлчихдэг байсан нь хүмүүсийг өөрөөсөө холдуулах тийм байдалд хүргэсэн л дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Та Өвөрмонголд байдаг Чингисийн онгон дээр очиж байсан уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Би хоёр, гурван ч удаа очсон.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Тэнд очиход ямар мэдрэмж төрж байх юм?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тэр хүмүүс онгоноо хамгаалж бүр дээр үеэсээ явсан. Бас нэг сэтгэгдэл төрнө шүү. Сүүлийн үед улам их гоё болгож. Энэ маань яг жинхэнэ онгон нь биш шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Монгол туургатны ул мөр хаана л байна тэнд овоо бунхан босгоод байвал биднээс улам л алсарна биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Гэхдээ шарилыг нь авч явсан тэрэг тэнд нэг эвдэрч барьсан гэдэг. Тэрүүгээр нь л бэлгэдэж анх босгосон эд шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Манайд одоо Чингис хааны онгоныг хайх үйл ажиллагаа ил, далд явж байдаг юм уу, бүр зогсчихсон байдаг юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Зөндөө, гадна дотны янз бүрийн улс ийм юм ярьж байна шүү дээ. Тэгээд л энд байна, тэнд байна гээд л ерөөсөө Хятадад ч, Монголд ч цуураад. Янз бүрийн юм их ярьж байна. Бурхан Халдун ууланд байгааг хиймэл дагуулын зургаар харсан. Тэнд байна ч гэх шиг янз бүрийн юмыг хүмүүс гаргаж ирж байна. Гэсэн ч яг тэнд байна гэдгийг тогтоож чадаагүй. Дэлхийн баян хүмүүсийн анхаарлыг татаж, мөнгө олж хайгуул хийх гэсэн эрдэмтэн, судлаачдын оролдлого нилээн байдаг шиг байгаа юм. Тэдгээр оролдлого дотроос 90-ээд онд Японтой хийсэн экспедиз бол маш их ажилласан л даа. Гэхдээ тогтоож чадаагүй. Энэ ёстой нууцын нууц төрийн бодлого байсан юм шиг байгаа юм. Монголын хаадын оршуулгын асуудал. Монголын 37 хаан суусан гэж ярьдаг шүү дээ. Тэр 37 хааны нэг ч шарил онгоныг олоогүй шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Нэгийг нь ч олж чаддаггүй нь үнэхээр сонин юм шүү. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм. Ерөөсөө олоогүй. Тэгэхээр энэ бол төрийн маш нарийн бодлого байсан шиг байгаа юм. Тийм учраас олдохгүй байгаа юм. Чингис хааны 800 жилийн ойд зориулсан эрдэм шинжилгээний хурал дээр Хөдөөгийн Пэрлэй багш хэлсэн байдаг юм л даа. Ерөөсөө ардын аман зохиолын мөрөөр мөшгиж тодорхойлохгүй бол ямар ч сурвалжид байхгүй байна гэж. Биднийг оюутан байхад Пэрлэй багш Чингисийн онгоныг олох болов уу гэхээр хачин үг хэлдэг байсан. “Одоо болоогүй, одоо гаргах юм бол үзвэл үнс, харвал хальс болчихно” гэж. Дандаа тийм үг хэлдэг байсан. Тухайн үед нь бид инээгээд л өнгөрч байсан. Сүүлд бодоход нэлээн шинжлэх ухаан, технологи хөгжсөн үед олох ёстой. Яагаад гэвэл олон жил дарагдсан юм чинь сайн бэхжүүлж барихгүй бол ёстой л үзвэл үнс, харвал хальс л болчих байх. Тэрийг бодож хэлж байсан үг юм билээ. Одоо эрэл, хайгуул бол явж л байна. Гэхдээ нэг их амжилт олохгүй байна. Хамгийн том язгууртны булш Сүхбаатар аймгийн Онгон сумаас олдсон. Тэгэхэд хатны алтан титэм, бөгж, алтадсан эмээл энэ тэр олдсон. МУИС-ын сан хөмрөгт одоо хадгалж байгаа. Тэгэхээр аажим аажмаар дөхөж байна л гэсэн үг.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Манайхаас мундаг мундаг олдворууд илэрдэг. Гэвч түрүүчээсээ алдагдаад, хэрүүл заргатай л байх юм. Бүгдийг нь нэгтгэсэн, хамгаалж хадгалах төрийн бодлого гэж байдаг юм уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Их олон жил ярьж байна. Том музей байгуулбал асар том музей байгуулна. Яагаад гэвэл Шинжлэх ухааны академийн археологийн хүрээлэнд баахан үнэтэй олдворыг өнөөдөр хийх газар байхгүй подвальд эсвэл контейнерт л байж байдаг. Гэтэл тэрийг чинь бүгдийг нь цуглуулаад нэг музей байгуулбал хичнээн сайхан. Энийг яриад л байдаг. Гэвч ямар ч Засгийн газар хэрэгжүүлдэггүй. Олдворуудаараа дэлхийн түүхчдийн анхаарлыг татах маш ховор сайхан музей байгуулж болно шүү дээ.</span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><div style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: center;">
<strong>ЧИНГИС НЭРТЭЙ БРЭНД АРХИА ХААХ НЬ БИДЭНД ЯМАР АШИГТАЙ ЮМ БОЛ</strong></div>
<br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"> -Чингис гэдэг нэрийг тойрсон бас нэг бөөн юм боллоо. Бүгдийг нь хурааж, төр өмчилнө гэнэ. Чингис гэдэг нэр, энэ алдар суу чинь Монгол орондоо л баялаг болж байх ёстой биш юм уу. Чингис гэдэг нэртэй бүтээгдэхүүнийг бид үйлдвэрлэх эрхгүй юм бол хэн эрхтэй байх вэ. Та юу гэж бодож байна?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Монголчууд чинь туйлшрахаараа хэцүү улс шүү дээ. Ахиад л энэ удаа туйлширч байна. Маш өнгөцхөн харж байна. Жишээ нь, Чингис гэсэн нэртэй архины шил хогон дээр хэвтэж байна гэх маягаар ийм өнгөцхөн юм л хараад байгаа юм. Гэтэл энэ бол ганцхан архины шилний асуудал биш шүү дээ. Чингис хааны зураг, ном сэтгүүл зөндөө л гарч байгаа шүү дээ. Мөн ялгаагүй л хогон дээр хэвтэж байгаа. Тэрийг хаах нэрийдлээр Чингисийн зураг хөргийг ерөөсөө л хэвлэж болохгүй гэсэн туйлшрал явуулж байгаа хэрэг. Тэрнээс гадна Чингис нэртэй брэнд архийг бид дэлхийн зах зээлд гаргасан нь маш чухал амжилт шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дэлхийд суут хүмүүсийн нэрээр нэрлэсэн архи зөндөө байдаг биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Зөндөө. Бүр брэнд болчихсон. Монголд брэнд болж байгаа цөөхөн бүтээгдэхүүн байна шүү дээ. Ноолууран эдлэл л байна. Өөр юм байхгүй л яваад байлаа. Явж явж Чингис архи олон улсад брэнд болсон. Энийгээ эрээд ийм туйлширсан давалгаанаар үгүй хийчих юм шиг юм яриад байна. Энэ одоо юу гэсэн үг вэ. Чингисийн нэрийг хамгаалж байгаа хэрэг юм уу. Чингисийн нэрийг ингэж хамгаалахгүй л дээ. Оюун санаандаа өөрчлөлт хийж л хамгаална. Энэ талаар бол илүү өргөн юм ярьж болно. Чингис гэсэн нэртэй монгол брэндээ устгах бидэнд ямар ч ашиггүй. Хэнд ч хэрэггүй, тэр дундаа Монголд ашиггүй энэ мэт элдэв асуудлыг ямар зорилгоор гаргаж тавиад байдгийг ойлгохгүй юм. Яг ингээд хөөрцөглөөд явбал олон улсын худалдааны янз бүрийн хууль тогтоомжийг ч хөндөх асуудал гарч ирэх байх. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дэлхийн зах зээл дээр бас нэг хошин явдлаараа яригдах нь л дээ. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Чингис гэсэн нэртэй юмаа Монголд үйлдвэрлэхгүй мөртлөө бүр гаднаас оруулж ирнэ ч гэх шиг. Ийм хачин юм байж болохгүй шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Чингис гэдэг нэрийн патент Тайвань хүн дээр байсан юм байна лээ. Та энэ тухай сонссон уу?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Сонссон. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Миний авсан мэдээллээр тэрнийг манай монголчууд хөөцөлдөж байж их өндөр үнээр худалдаж авсан юм билээ. Тайвань хүний нэр дээр байсан бол манайх энд хичнээн дөвчигнөөд нэмэргүй болно биз дээ?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Ер нь бол нэмэргүй л дээ. Монгол болъё л доо. Чингисийг үйлдвэрлэхээ болъё. Өмнөд хөрш гэж дэлхийг тэр чигээр нь бүтээгдэхүүнээрээ эзэлсэн улс байна шүү дээ. Тэд шүүрээд л авна биз. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дотооддоо хориглочихвол дор нь гаднын юм болоод, гадны нэр нүүр болоод, гадны бизнес болоод л явчихна шүү дээ. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Тийм шүү дээ. Чингис нэрээ ашиглах юман дээрээ ашиглаж сурах хэрэгтэй шүү дээ. Хог дээр хэвтлээ л гээд байх юм. Хамгийн гол нь өөрийгөө Чингисийн үр сад гэдэгт хүндэтгэлтэй хандах тухай л бодлого хий л дээ. Монгол хүн өөрийнхөө үнэ цэнэд хүндэтгэлтэй ханддаг болоод эхлэхэд л энэ бүх юм алга болно шүү дээ. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Дотоодынхоо бизнесээр оролдох гэж яваад дэлхийн зах зээлд гарч байгаа ганц нэг брэндээ үгүй хийчихгүй байгаасай.</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Архийг бид муулж л байна. Бүр Кидан Монгол гаралтай хүмүүс толгойлж байсан Кидан улсад л архи, тамхины хууль гараад, архи нэрсэн хүнийг цаазалж байсан. Дэлхий дахинд зөндөө л тийм юм болсон шүү дээ. Гэхдээ архи бол идээний дээж гэдэг ойлголтыг хүн төрөлхтөн устгаж чадсангүй өнөөг хүрлээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч сүүтэй хундага өргөе л гэж байгаа. Би тэрийг буруу гэхгүй л дээ. Гэхдээ хүн төрөлхтөн тэр чигээрээ идээний дээж гээд аваад үлдчихсэн ийм соёлыг наанатай, цаанатай харах хэрэгтэй л дээ. Хүнээ л боловсруул. Тэр идээнээс болж бүх гай түйтгэр үүснэ гэж байхгүй шүү дээ. Тиймээс энэ асуудал дээр төрийн түшээд их ухаалаг хандаасай. Популизм битгий хийгээсэй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;"><br />-Энэ төрлийн бизнесгүй хэсэг нь лобби хийгээд нэг хэсгийгээ шахаж байгаа юм шиг байна. Үргэлж л дотоодын дажин өрнөж байх юм даа. </strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Засгийн газар патентыг нь авлаа гэхэд маш ухаалаг хандахгүй бол болохгүй. </span><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><strong style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Бид хүүхдэдээ Чингис гэж нэр өгч болохгүй гэл үү?</strong><br style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;" /><span style="color: #363636; font-family: arial, helvetica, clean, sans-serif; font-size: 12.800000190734863px; line-height: 12.800000190734863px; text-align: justify;">-Хүний эрхийн асуудал шүү дээ. Олон муу үр дагавар гарна. Тийм учраас маш ухаалаг хандахгүй бол болохгүй. Хамгийн эхлээд гаднын зах зээл их ашиглана даа.</span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-6439968725113437572012-12-10T14:17:00.003+09:002012-12-10T14:17:52.609+09:00Гадаадад суралцах нь<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Гадаадад суралцах залуусын тоо жилээс жилд өсөж байгаа. Энэ тоо мэдээж сүүлийн 20 жил буурсан үзүүлэлт байхгүй. Өөрөөр хэлбэл Монгол дахь их сургуулиудын чансаа гадаадын их сургуулиудын дундажтай дүйж очих болоогүй байна гэсэн үг. МУИС, ШУТИС, ХАИС зэрэг их сургуулиудыг дэлхийнд дундажд хүрсэн гэж хэлж болох ч, байгалийн ухааны тал дээр тун тааруу үнэлгээ авах байх. Цэвэр онолын ангиас бусад инженер, туршилт судалгаатай холбоотой салбаруудад тоног төхөөрөмж, бодис материал тун дутмаг. МУИС-ын МТС, МКС зэрэг сургуулиудыг эс тооцвол манай орны нэрийг гаргаж буй залуу эрдэмтэд бас л ховор байна. Эдгээр сургуулиуд нь Математикаар өөрөөр хэлбэл онолын судалгаагаар амжилт үзээлж буй. Эндээс гарах дүгнэлт бол тун ойлгомжтой. Монгол хүнд оюуны боломж буй ч материаллаг боломж хомс хэвээр байгааг илэрхийлнэ.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Иймээс гадаадад материаллаг хангамж сайн газар мэдлэг, боловсрол эзэмшихийг залуус хүсэх нь тодорхой. Тэгвэл нийгмийн ухааны салбар маань хаана явна вэ? Хуулийг бид дотооддоо нилээд өндөр хувьтай бэлдэж байгаа. МУИС-ын Хуул зүйн сургууль, хувийн нэр бүхий хэдэн дээд сургуулиуд бий. Гэхдээ ажлийн байр нь дээр маргаан байхгүй, захиралууд улсын сургуулийн оюутныг нь гэж хэлдэг. Үүнтэй хэн ч маргахгүй. Эдийн засгийн салбарын хувьд МУИС-ын Эдийн засгийн их сургууль, СЭЗДС хоёр бол тэргүүн байруудад орно. Бэлдсэн боловсон хүчнүүд нь, яам, банк, хувийн болон улсын компаниудад очдог. Харин гадаадын компаниудад шууд ажилд орох боломжгүй, өөрөөр хэлбэл хүлээн зөвшөөрдөггүй. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Харин дотоодын их сургуулиа төгсөөд гадагш мастерд яваад төгсмөгцөө гадны нэр хүндтэй компаниудад ажилд орж чаддаг. Энэ нь Монголд өгч буй боловсрол тийм ч муу бишийг илтгэж байна. Мөн Монголын их сургуулиудын багш нар бүгд нэгэн дуугаар оюутнуудаа гадагш гарж, нэмж суралцахыг зөвлөдөг. Мэдээж гайгүй гэсэн оюутнуудаа улам мэдлэгтэй, чадалтай мэргэжилтэн болгохыг хүсэх нь тодорхой. Харин хэзээ гадагшаа суралцахаар явах нь зөв бэ? Эцэг эхчүүдийн хувьд энэ бол шийдэхэд бэрх асуудлуудын нэг. Мөн төлбөр, тэтгэл</span><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">гэ, тухайн орны бараа бүтээгдэхүүний үнээс хамаараад мөнгө санхүүгийн асуудал босож ирнэ. Хэрхэн зөв шийдэх вэ?</span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Миний хувьд 6 жил гадны оронд суралцаж байгаа болхоор өөрийн туршлага дээрээ үндэслээд хэдэн санаа оноогоо бичлээ. Бичихдээ эцэг эхийн тал, мөн гадагшаа суралцахаар сонирхож буй тухайн хүний талаас гээд бичье гэж бодож байна. Харин дотор нь ялгаж бичих нь төвөгтэй тул нэг өгүүлбэрт аль болох багтаагаад явна.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">1. Юуны өмнө эцэг эхчүүд маань хүү/охиноо хэр сайн хувь хүн талаас нь мэдэх вэ гэдэг чухал. Таны хүүхэд ахлах сургуулиа төгсмөгц гадаад оронд бие даана амьдарж чадахуу. Хоолоо өөрөө хийхээс гадна, хүмүүстээ өөрөө ганцаарчлан харьцаж, асуудал тулгархад бие даан зөв шийдвэр гаргах чадвар хэр вэ гэдэгт анхаарлаа төвлөрүүлэх чухал. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Гадны оронд оюутан болохыг хүсэж буй хүний хувьд явахыг хүсэж буй орныхоо хэлийг хэр түвшинд эзэмшсэн гэдэг тун чухал. Тухайн орондоо очоод хэлний бэрхшээл байхгүй, өдөр тутмын амьдралд оролцож чадах, мөн сургуулийн амьдралд, хичээлийг тухайн орны хэл дээр ойлгох чадвар буюу мэргэжлийн гадаад хэлний түвшин чухал билээ.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">2. Дотоодын их сургуульдаа амжилттай суралцаж чадахгүй байгаа, мөн ерөнхий боловсролын мэдлэг тань тийм өндөр биш байгаа бол гадны их сургуульд амжилттай суралцах, тэр дундаа тэтгэлэг авах боломж тун бага гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">3. Мөнгө санхүүгийн асуудлаа яах вэ? Хэрвээ хувийн зардлаар суралцахаар шийдсэн, гэр бүлээс төлбөр, амьдрах зардлыг 100% гаргах бол асуудал байхгүй, зөвхөн суралцахдаа л анхаарахад хангаллтай биз. Мөн 100% тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамаарагдсан (дотор нь сургалтын төлбөр + амьдрах зардал орсон толхиолдол.) бол санаа зовох зүйлгүй, бусад асуудлуудад анхаарлаа хандуулах. Харин хувийн зардлаар яваад өөрөө очоод ажиллангаа сурна гэсэн бодолтой байгаа бол тун сайтар судалж, тунгаах нь зөв. Энэ бол ихээхэн том риск өөр дээрээ авч байгаа хэрэг. Тэр тусмаа эмэгтэй хүүхдийн хувьд эцэг эх нь зөвшөөрөхгүй байж болох хүндэтгэх шалтгаан. Ямар ч оронд бүтэн цагаар ажиллаад, хажуугаар нь суралцахыг зөвшөөрөхгүй. Цагийн ажлаар төлбөрөө, дээр нь амьдрах зардал олно гэдэг нь бүтэх боломжгүй зүйл. Онц сураад тэтгэлэг аваад, цагын ажлаар амьдрах зардлааа олж болох ч, ажиллахын хажуугаар тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдахуйц өндөр дүн авна гэдэг бэрх даваа гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Үүнд толгой сайн байх, авъяастай байх огт хамаагүй. Бодлогыг хэр хурдан боддог байхаас илүү нэг даалгаварт зарцуулах цаг ерөнхийдөө тогтмол байдаг. Ямар нэг эссе, репорт бичихэд уншиж судлах, мэдээллээ боловсруулах, үр дүн гаргах, бичих хэвлэх гэх мэт цаг ордгийг санах хэрэгтэй. Нэг даалгаварт хэр их цаг зарцуулна сайн дүн авах боломж тэр хирээр ихэсдэг. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">4. Тухайн орны соёл, зан заншил зэрэг нь суралцаж буй гадаад оюутанд нөлөө үзүүлнэ гэдгийг санах хэрэгтэй. Мэдээж үүнд хүйсний ялгаа ч гарж мэднэ. Хэдийгээр их сургуулийн багш ч эмэгтэй оюутнаа дорд үзэх, эс бөгөөс өөр нүдээр харах зэрэг сайтар судлаагүйгээс огт бодоогүй асуудалд орохоос болгоомжлох. Сурах гэж буй мэргэжлийн хүйсний харьцаа ч чухал. Механикаар сурахаар ирсэн охин ангидаа цор ганц эмэгтэй нь байх нь хүнээсээ шалтгаалах ч дийлэнх хувьд нь таатай байхгүй л боловуу. Мөн гадаадын оюутануудыг өөрийн орны соёл, зан заншилтай танилцуулахаар Home stay, Host family зэрэг арга хэмжээнүүд зохиогддог тул та хэрэгцээтэй мэдээллийг аль болох эх орондоо байхдаа мэдээд явсан нь дээр болвуу. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">5. Суралцах их сургуулиа зөв сонгох нь таны ирээдүйн 50%-аас илүү хувийг ч шийдэж мэднэ. Төлбөр чөлөөлтийн хувь, тэтгэлэг олдох боломжинд найдан сургууль сонгох нь тааруу их сургуульруу явах үүдийг нээдэг. Оюутан цөөтэй, гадны орны оюутнаар сургуулиа дүүргэж улсаас дэмжлэгийн санхүү авдаг их сургуулиуд бишгүй бий гэдгийг эцэг эх, хувь хүмүүс сайтар ойлгох хэрэгтэй. Эсвэл өөрийн байж болох чадамжаас хэт өндөр их сургуульд орж чирэгдэж үхэх аюул бас бий. Чадахгүй байна гээд боломжийн сургуульруу шилжихээс илүү, бүр сургуулиа хаях, улирах, бүр амиа хорлочих нөхдүүд бий тул сайтар анхаарах.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">6. Соёлын шок буюу гэрээ санаж бэтгэрэх. Энэ бол гадаадад сурж буй бүх хүмүүст тохиолддог зүйл. Соёлын шок гэхээр өндөр хөгжилтэй оронд очоод, их хүн ам, өндөр хөгжлийн шоконд орох бус, ерөөсөө дасаагүй шинэ газар очсоноор тохиолддог зүйл гэдгийг санах хэрэгтэй. Гэрээ, ээж аав, аханд дүүсээ санах бол мэдээж байх зүйл бөгөөд хэрхэн энэ асуудлаа даван туулах, зөв зохицуулах нь хувь хүний хүмүүжил, биеэ даах чадамжаас болдог учир өөрөө өөртөө найдахаас өөр гарц үгүй байх. Тэгж байгаад болно, дасна биздээ гэх хайнга бодлоосоо хожим муу үр дагавраар дууссан тохиолдолууд байдаг тул САЙТАР АНХААРАХ. Сэтгэл мэдрэлд нь өөрчлөлт орсон, мөн өрөөндөө амиа хорлосон ч бий.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">За ингэсгээд дуусгалааа. Бичээд байсан улам хар бараанруу яваад байх шинжтэй. Эцэст нь хэлэхэд сайтар судлах, гадагш сурахаар шийдсэн бол аль болох эрт байх тусмаа сайн бөгөөд, сэтгэл санаагаа бэлдэж, юу ч тохиолдсон даван туулна гэх зоригтой байвал амжилттай сурж, эх орныхоо хөгжилд баараггүй хувь нэмэр оруулах байх гэж би итгэдэг. Та ч тэгж боддог байх! </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-63666281757543353582012-12-06T16:57:00.002+09:002012-12-06T16:57:45.770+09:00Гэмт хэрэг бидний амьдралд<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Монголд гэмт хэрэг ихсээд байх шиг... Гэмт хэргийн тухай мэдээ их цацагдаад байгаа болохоор тэр үү, мөн би өөрөө саяхнаас энэ бүхэнд урьд урьдаас илүү эмзэглэдэг болоод байгаа юмуу. Ямар ч л байлаа ГЭМТ ХЭРЭГ гэх зүйл үнэхээр бид бүгдээрээ анхаарал хандуулж, тууштай тэмцэхгүй бол гадагш гараад гэмт халдлагад өртөхөөс гадна гэртээ сууж байгаад халдлагад өртөж мэдэхээр болоод байх шиг.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">1. Хүний наймаа</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Энэ гэмт хэрэг бол байж болшгүй зүйлс. Хулгай, дээрэм бол дутагдаж гачигдахаас эхлээд, нийгмийн мораль, боловсрол, эдийн засгийн байдал, төвөлшил гэх мэт маш олон үүсвэрүүдээс улбаалдаг. Нэгийг нь хянаж, сайжрууллаа гэхэд өөр нэг хүчин зүйлс нөлөөлөөд гарах зэрэг. Харин хүний наймаа, хүн хулгайлах гэдэг гэмт хэрэг бидний дунд хэзээнээс орж ирвээ? </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Тэмүжиний сүйт бүсгүй Бөртэг хулгайлсан зэрэг түүхэн талаас яривал эртнээс байсан, байсаар ч байгаа мэт боловч бас тэр талруу хэт далийлгаж болохгүй байх. Хүний хүн болох гээд байгаа хайртай юмуу харж явсан бүсгүйгээ хулгайлах, эс бөгөөс оргуулж авах зэрэг нь байсан. Гэхдээ 21-р зуунд бидний дунд гараад буй энэ хүний наймаа бол үнэхээр харуусал төрөхөөр гэмт хэрэг болоод байна. Гэмгүй яваа эмэгтэй хүнийг хулгайлаад, цааш нь зарах, эс бөгөөс хүчээр биеийг нь үнэлүүлж мөнгө олох нэгэн арга болгоод байна. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Гэрээсээ 3 сартай хүүхдийнхээ 20 мянган төгрөгөө авах гээд гарсан эх хүний наймаанд өртөх. Дэлгүүр гараад ирье хэмээсэн охин, гэрийн хувцастайгаа гэртээ ирсэнгүй. Хичээлээ тараад харьж явсан жаахан охин мөн л хар машинтай хүн аваад явсан сурагтай л гэрийнхэн нь үлдсэн байна. Мөн хүүхдээ тэврээд явж байсан эх, хүнд хууртагдаад дэлгүүрээс чихэр аваад ир хэмээн 5 цаас өгөөд хүүхдээ үлдээгээд яваад ирэхэд л хүүхдээ алдсан байх аж. Хүний хулгай, хүний наймаа Монголд хэдийнээ орж ирээд хаа сайгүй үрээ цацаад тороо татчихжээ.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">2. Хэрцгий аллагууд</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Аллага хаана ч гардаг гэмт хэрэг болвуу. Угаасаа хүн гэдэг энэ амьтний зүйл саяхнаас хүн хүнээ алах нь хориотой болж байгаа гэхэд хилсдэхгүй. Дайн болохоор нэгнээ алж болдог, энх цагт хуулиар хорьчихдог нь сонин. Аллага гэдэг үгийн цаана өшөө авалт хэмээх утга давхар явдаг. Өшөө авалтын шалтгаан харин том жижиг, зайлшгүй, албагүй гээд явж өгөх байх. Архи авч өгсөнгүй гээд хүн алах нэгэн байхад, гэр бүлээ хүйс тэмтрүүлсэн нэгэн өшөөгөө авдаг тохиолдол бид кинон дээрээс бишгүй харсан. Харин өнөөдөр бидний дунд нүйрлээд байгаа АЛЛАГА бол аймшигтай. Ямар ч шалтгаан хэрэггүй, бүүр шалтаг ч хэрэггүй. Зүгээр л алмаар санагдаад хүний амь хороодог болж. Дээрэм хийгээд гэрч үлдээхгүй хэмээн хорооно, хэрүүлээс болоод хороох, хүчирхийлээд хороох, маньяк учир хорооно. Энэ гэмт хэрэг эрүүл хүний ухаанд багтамгүй зүйлсээр дүүрэн болсон. Дэндүү хэрцгий аргаар хөнөөдөг, тэр бүр баригдахгүй. Яагад гэвэл учир шалтгаан байвал хөөж нэхэж барьж болдог бол маньякийн аллага ямар ч шалтгаан үгүй. Хэнийг ч сонгож болно, хэзээ ч үйлдэж мэднэ. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">3. Бага насны хүүхдийг садар самуунд уруу татах</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Ноцтой гэмт хэргүүдийн нэг нь яах аргагүй мөн. Бэлгийн харьцаанд ордог нас улам залуужсаар, энэ нь тэдний авч буй мэдээ, мэдээлэлтэй шууд холбоотой. Хайр сэтгэл, дурлал, дотно харьцаа гэх мэт заавал тохиолдох ёстой түүнд нас тэдээс дээш байх гэсэн хил хязгаар үгүй мэт ойлгогдох болж. Үзэж буй кино, уншиж буй ном, интернэт, клип, тэр бүү хэл реклам гээд бүхий л зүйлс жаахан хүүхдүүдийг том хүний ертөнцрүү оруулахаар яаравчлуулж байна. Тэд өнөөдөр мэдээллийг хаанаас авч болохуйц эринд амьдарж буй. Томчуудад зориулсан сэдэвтэй кино, мэдээллүүд +16 гэсэн ангилал байх авч олон нийтийн тв сувгаар чөлөөтэй гарна. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Үүний дээр тэдэнд тв чаат, интернэт чаат, мэссэнжэр, фэйсбүүк зэрэг нийгмийн сүлжээгээр буруу замруу оруулах зүйлс бишгүй бий. Түүндээр нэмээд ээж аавийн хариуцлаггүй байдал улам тэлсээр. Гэр-Сургууль-Гэр гэсэн маршрутыг хяналтандаа байлгаж чадсанаар аюул ослоос сэргийлж чадна хэмээн бодох авч, гар утас, интернэт, тв зэргээс ирэх аюулыг ухамсарладаггүй. Тв чаатаар 12 настай охид сайн дураараа хижээл насны эрд биеэ үнэлсэн хэрэг саяхан л гарж байсан. Энэ бол нийтэд ил болсон гэмт хэрэг. Харин ил болоогүй, өөрөө ч гэмт хэргийн золиос болсноо мэдээгүй, мэдсэн ч ичсэн айсандаа хэлж чадахгүй байгаа хичнээн хүүхдүүд байгаа бол. Өсвөр насны хүүхдүүд ЧААТ-ыг маш ихээр хэрэглэж байна. Харин чаатыг хянаж байгаа нь нэгээхэн ч үгүй. Үүнээс сэргийлэхийг сануулсан кино, танин мэдэхүйн нэвтрүүлэг гадаадын орнуудад гарж буй ч харин Монголд маань тийм үйл хөдлөлийн эхлэл ч алга. Ядаж орчуулаад цацая гэх сэтгэл ч үгүй. Гэмт хэргийн золиос болсон хойно нь, амьдралын эдгэрэх аргагүй шарх авсан хойно анзаарж халаглахвий дээ. </span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Гэх мэтээр гэмт хэргийн төрөл зүйлээр ялгаад бичээд байвал, мөн судалгаа хийгээд цааш явбал урт жагсаалт гарах байх. Өөрийн хэр хэмжээндээ авсан мэдээллээрээ чадан ядан энэ хүргээд жагсаалтаа зогсооё.</span><br />
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif;">Бид энэ бүхэнтэй яаж тэмцэх ёстой вэ? Гэмт хэргийг таслан зогсоох нь мэдээж гарц. Харин үүнийг яаж хийх ёстой вэ? Ямар арга барилаар хаанаас нь эхлэх нь зүйтэй вэ гэх мэт асуултууд урган гарна. Хууль зүйн сайд Тэмүүжин гэмт хэрэгтэй тэмцэх тал дээр анхаарж ажиллаж буй бололтой. Юуны түрүүнд гэмт хэргүүдээр нь ялгаж тасаг байгуулах тухай дуулсан юм байна. Өөрөөр хэлбэл, хүний наймаа, бага насны хүүхдийг садар самуунд уруу татах гэх мэт ангилаад тусгай хэлтэсүүд гаргана гэсэн үг. Мэдээж үр дүнгээ өгөх нь гарцаагүй. Гэхдээ ганц Тэмүүжин сайд, түүний хамт олон, ЦЕГ, Улсын мөрдөн байцаах газарт даатгаад орхих нь гэмт хэргийг таслан зогсоох арга болж чадахгүй. Иргэн бүр энэ асуудалд санаа тавьж ядаж гэр бүлээ энэ гэмт хэргүүдээс хэрхэн хамгаалж, сэргийлж чадах тал дээр санаа тавьж, арга хэмжээ авах хэрэгтэй.</span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Хүний наймаа, хэрцгий аллага зэрэгт төрийн хяналтыг чангатгахыг, мөн шударга авилгалгүй орчин үүсгэхэд бид ТӨРӨӨС шаардах хэрэгтэй. Харин үр хүүхдээ садар самуунаас хол байлгах нь эх эцэг таны үүрэг билээ. Юуны өмнө та хүүхэдтэйгээ хэр дотно вэ? гэсэн асуулт өөрөөсөө асуу! Таны хүүхэд өөрт тохиолдсон зовлон бэрхшээл, асуудалаа танд хандаж ярихуйц танд итгэж, зөвөлгөө хүсэхээр дотно уу. Та өдөрт хэр хугацааг үр хүүхэддээ зориулдаг вэ. Хамт суугаад тв үзэхийг энд хамруулахгүй гэдгээ эрх биш ойлгож байгаа байх. Өдөр тутмын байдлыг нь та хэр мэдэх вэ. Найз нөхөд нь ямар хүүхдүүд байдаг, интернэтэд хэдэн цагийг зарцуулдаг ба тэр цаг хугацаандаа юу хийдэг гэх мэт.. Мөн гадаа явж байхад танихгүй хүн яриа өдөхөд ямар байдлаар харьцах тухай ТА л зөвлөхгүй бол ХҮҮХЭД хэзээ ч мэдэхгүй гэдгийг өөрийгөө оронд нь тавиад сайтар бодоорой. </span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Японд гэмт хэрэгтэй тэмцэх, иргэдээ түүнээс сэргийлэх зэрэгт нилээд ач холбогдол өгч тэмцдэг ба наанадаж твиттэр, фэйсбүүк, лайн гэх мэт нийгмийн сүлжээ програмуудыг хэрхэн зөв зохистой ашиглах, өөрийгөө хэрхэн хамгаалах, хувийн нууцаа алдахгүй байх гэх мэт зөвлөгөөг олон нийтийн тв-ээр сонирхолтой нэвтрүүлэг болгон цацдаг. Эрэн сурвалжлагдаж буй гэмт хэрэгтнүүдийн талаар мэдээлэл, зураг, 3D хөдөлгөөнт дүрсэн мэдээллээр ч хангадаг. Мөн нэвтрүүлгүүдээ шууд цацаж, иргэдээс ирэх мэдээллийг тэр дор нь утасаар авдагаараа давуу талтай.</span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Мөн бид гэмт хэрэг үйлдэж мэдэх, тийм замруу орж болохуйц хүмүүст тв, сонин, интернэт мэдээллийн сайтаар маш их санаа өгч байдгаа анзаарах хэрэгтэй. Тэр тусмаа сэтгүүлч нарын хариуцлаггүй байдал энд ихээр ажиглагддаг. Гэмт хэргийн тухай нарийн мэдээллийг олон нийтэд цацдаг байдал, тэр тусмаа аллагыг хийсэн процэссийг ч хамтад нь дэлгэдэг нь байж боломгүй алдаа юм. Энэ тал дээр сэтгүүлч нар маань анзаарах хэрэгтэй.</span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Мөн иргэд бид өөрсдөө санаачлагтай байж, гэмт хэргийг мөрдөж илрүүлэх, түүний гаргахгүй байх нь цагдаагийн л асуудал мэт ойлголтоосоо салж өөрсдөө энэ асуудалд оролцож, ГЭМТ ХЭРЭГ ГАРАХАД БЭРХШЭЭЛТЭЙ хот, дүүрэг, хороог бий болгох хэрэгтэй!</span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-91482407015812704202012-12-03T14:55:00.001+09:002012-12-03T14:55:58.821+09:00Мэтгэлцээн<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Саяхан Баярцогт, Ганбаатар нар Үндэсний тв-гээр мэтгэлцдэг юм байна. Мэтгэлцэх болсон шалтгаан нь Оюутолгойн гэрээ агаад, мэтгэлцээнд дуудсан олонд Фэнгшү хэмээн танигдсан УИХ гишүүн Ганбаатар ажээ. Мэтгэлцээн ямархуу байдалтай эхэлж, өрнөж, дууссаныг бүгдээрээ мэдэж байгаа. </span><br />
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Энэ мэтгэлцээний талаар би хувьдаа ямар нэгэн зүйл блог дээрээ бичье гэсэн бодол бол байсангүй. Харин хүмүүсийн тэдний талаар бичсэн нийтлэл, бодрол, бас твиттер дээрх яриа, нийтлэлийн элдэв сэтгэгдэлүүдээс хараад өөрийн бодлоо хуваалцая гэж санав.</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Мэтгэлцээн эхнээсээ шууд Баярцогтын түрэмгийллээр эхэлсэн билээ. Мэдээж стратеги гэдэг юмуу арга барил талаасаа зөв байж болох ч. Хэн асууж, хэн хариулж явах нь тун тодорхой иймэрхүү мэтгэлцээнд байраа буруу эзлээд, илүү харагдая, амын нь таглая гэж байгаа нь илт тул эхлэлээсээ зэвүүцэл төрөх аж. Баярцогтын 20000 хувьсагчтай тэрхүү тооцоог Ганбаатар мэдээгүйгээрээ буруутаж, харин мэддэг чаддагаараа Баярцогт дээрэлхэх аж. Тэгвэл нэг сонирхолтой асуулт байна. Оюутолгойд олборлолт хийж буй компани ч, тухайн үед гэрээ хийсэн Монголын ЗГ ч энэ талаар олон нийтэд ойлгомжтой мэдээлэлээр хангасан уу? Хэрвээ та Баярцогттой нүүр тулж уулзаад энэ талаар асуусан бол таныг юу гэж хэлэх бол? Үндэсний тв-ээр мэтгэлцээнд дуудахад хүн доромжилохоор бэлдээд, бэлтгэл сургуулилт мөн слайд бэлдээд очиж болдог. Харин иргэддээ хийсэн гэрээгээ тв-ээр 40минутны нэвтрүүлэг хийгээд цацчих ухаан гэх үү, сэтгэл тутсан ЗГ юмсанж.</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Мэдээллээр хангаж өгөөгүй, ард түмний өмчийг эргэлтэд оруулж эх орны хөгжилд хувь нэмэр оруулахаар хөдөлсөн юм бол эздэд нь тайлагнах үүрэгтэй байх. Харин үүргийн ухамсарлуулж асуулга тавьсаныг нь тэнэг мангуугаар нь дуудах шахуу болж буй нь ариун явдал уу?</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Асуулга тавьсан, мэтгэлцээн зохион байгуулж үнэн мэдээлэл иргэдэд хүргэх гэсэн хүн нь олон нийтээсээ бэлтгэлгүй боловсролгүйгээрээ дуудуулж байх юм. Хүнийг түрэмгийлж 2.7 сая хүнийг доромжилсон хүнийг, өөрсдөө доромжлуулчаад сайн бэлджээ гэж суух нь ухаалаг санагдахгүй байх юм.</span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Магнай, Батзандан, Баасан, Ганбаатар нар шоучин байж болноо. Тэд шоудсаныхаа төлөө одоо авахаа авсан байж ч болно. Харин ч хүн бүр өөрийн эрх ашигтай нийцүүлэнгээ нийтэд сайн үйл хийдэг. Нийтэд сайн сайхан зүйл хийж байнаа гээд орон гэрээ зараад асрамжийн газар хандивлаад өөрөө гудамжинд гарах нь сайхан сэтгэл үү??? Тэд Оюутолгой, Тавантолгой гэх зүйлсийг ард түмний ой ухаанд, үгсийн санд суулгаж өгсөн. Та хэзээнээс энэ үгүүдтэй, Монгол иймэрхүү их хэмжээний баялаг бий гэдгийг мэдсэн бэ? Алтан дээр суусан гуйлгачин гэж гадныхан биднийг хэлдэг гэнээ гэдгээс, Эрдэнэт биднийг тэжээдэг гэхээс өөрийг яг нарийндаа би мэддэг байлуу? Тэд зориг гаргаж, тэд шоудаж, тэд жагсаж, тэд бидэнд хэлэээгүй бол ТА МЭДЭХ байснуу? </span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Хэн нь хэн бэ гэдгийг ялгаж сурах цаг ирсэн байхаа. Аливаа асуудалд ухаалаг, тулхтай байр сууринаас хандаж байцгаая!</span></div>
Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-89670260652666181152012-11-22T16:10:00.001+09:002012-11-22T16:11:01.971+09:002012 оны ажил<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Энэ жил 2 эрдэм шинжилгээний хуралд илтгэл тавив.</span><br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">7 сард: </span><span style="background-color: white;"><span style="font-family: 'Franklin Gothic Medium', 'Arial Narrow', Arial, sans-serif; text-align: center;">2012年度 支部学術講演会</span><span style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"> 山口大学工学部</span></span><br />
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;">9 сард: 日本物理学会 2012年秋季大会 横浜国立大学</span></span><br />
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"><br /></span></span>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Мөн постер хадаж оролцох хурал дараагийн долоо хоногт болно.</span><br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">11 сард: 2012年分子シミュレーション討論会 九州大学</span><br />
<br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Холбоотой линк: http://home.hiroshima-u.ac.jp/minerva2/presentation.html</span><br />
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Хийсэн ажлаа танилцуулах маягаар блог дээрээ Монгол хэл дээр тавих бодолтой байгаа. Гэхдээ мэргэжлийн хэллэгүүдээ Монгол хэл дээр мэдэхгүй гэх нэг асуудал бас байна. Хүнд ойлгуулж чадахаар хийж чадах эргэлзээтэй ч энэ ондоо багтаагаад тавинаа.</span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-10447936158029556662012-11-14T22:08:00.002+09:002012-11-14T22:09:22.881+09:00Монголд...<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Монгол хариад ирлээ. Эх орондоо хариад ирсэн хүн ямар байдаг билээ яг л тийм байна. Харьж ирэх болгондоо Монголоо шинээр хараад, Монголтойгоо танилцаад буцдаг. Сайхныг нь хараад, саарийн ч ажиглаад л ирдэг. Гэхдээ энэ удаагын харилтаараа нилээд хэдэн томоохон асуудлуудаа шийдэж ирлээ. Ямар ч байлаа ирэх хавар Монголдоо ажиллаж амьдрахаа шийдэж ирэв. Хүүгийнхээ даахийг үргээх гэдэг том тэмдэглэлт ажилд оролцлоо. Оролцлоо гэдэг учир нь зохион байгуулсан гэхээсээ эхнэр бид 2 ээж, аавуудаараа хийлгээд оролцсонтой агаар нэг. (Мэдээж эхнэр минь намайг бодвол илүү их оролцсон.) Бас Бээжин, Эрээнээр ороод ирсэн гэх мэт, сар гаруйн хугацаанд Монголчуудынхаа адилаар бужигнаж байгаад ирсэн нь өмнө нь амрах нэрээр налайж байгаад ирдэг байснаа бодвол бас ажил амжуулж иржээ гэж өөрийгөө дүгнээд байна даа.</span><br />
<div>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Монголдоо мэдээж сайнтай муутай дүгнэлтүүдээ хийсэн. Гэхдээ аль болох эх орноо муулахгүй төрсөн сэтгэгдэлээ бичнээ. Онгоцноос буугаад гэр рүүгээ явах зам бол сайхан байдаг даа. 9сарын сүүлээр очсон жаахан сэрүүссэн байсан ч АГААР сайхан даа. Улаанбаатар маань машин ихтэй, урдуур хойгуур дайрдаг хэвээрээ, явган зорчигчид нь гэрэл, шугам хардаггүй хэвээр. Хуртай сайхан зун байсан болоод тэр юмуу намаржаа их сайхан байсан. Харин өвөл эрт эхэлж байна нээх хүйтрэлгүй гайгүй байжаагаад хавар гарчаасай билээ гэж бодогдсон. Ноднин жилийг бодвол самар, жимс бага гарсан юм болуу даа. Лагераар сул газар байхгүй болоод удаж байгаатай хамт, ойруугаа орох ямар ч боломжгүй болсон байна лээ. Ойн хаяатай нь хамт зай завсаргүй газар хашсаар, Цаад ойгоо цугт нь өмчилж байгаа юмуу гэлтэй. Ойд зугаалаад цайлаад ирэх боломжгүй болсон нь харамсалтай. Мэдээж ой оръё гэвэл, цоорхой хашаа олоод ч болов орох л байх. Гэхдээ төмрөөр хашаалаад данагар цоожоор дангинатал цоожилсон байсан нь даан ч муухай санагдсан. </span></div>
<div>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Мөн салхинд гарж хөдөө нэрээр ойрхон гараад ирсэн. Малчид маань ажилсаг, шуугиулсан хэвээр, дээр нь хятад техникээр өөрсдийгөө зэвсэглээд хөдөлмөрөө хөөрхөн хөнгөлж чадсан санагдсан. Нарны баттерэйгээр тогтой болж аваад, мотор асаавал зурагтаа үзчинэ. Малласан малын үр шимээрээ, амьдрал ахуй, үр хүүхдийнхээ сургалтын төлбөрийг төлөөд товхийтэл амьдарж байна. Ногоо ч бас хажуугаар нь тариад, юм юмаа л амжуулчдаг бололтой. </span></div>
<div>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"> Харин Улаанбаатар маань шинэ хотын даргатай болоод их ажил буцалж байна. Гайгүй зөв шийдвэр гаргаад, тэр нь үр дүнгээ өгчиж байна. Зарим нь хэр зөв юм болдоо гэмээр шийдвэр гараад үр дүн гарахыг нь харзнасан зүйл ч байна. Дугаараар нь хязгаарлаж машиныг хөдөлгөөнд оруулсан нь үр дүнгээ өгч байгаа ч хэр удаан энэ шийдвэрээр явах вэ гэдэг асуулт сонирхолтой санагдсан. УБ-ын машин өдөр өдрөөр өсөх нь тодорхой, мөн зам нэмж барих бололцоо дутмаг байхад ийм шийдвэр байдлаар хэр их удах вэ асуудал, асуулт үүсгээд л байна. </span></div>
<div>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;">Үргэлжлэл бий..</span></div>
<div>
<span style="font-family: Georgia, Times New Roman, serif;"><br /></span></div>
Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-23400383748453004262012-08-15T22:33:00.001+09:002012-08-29T22:41:21.167+09:00Шинжлэх ухааны ололт амжилт<span style="font-family: Times, Times New Roman, serif; font-size: large;">Хүний түүх хэмээгч нь урагшалалт, ухралт байсаар ирсэн байх. Морь унаад нум агсаад явсан хүн хэмээгч нь онгоц хөлөглөөд гар утас барьдаг болжээ. Шинжлэх ухаан гэх зүйлийг системтэй хөгжүүлж, түүнээ уламжлан авч явсны үр дүн. Бидний амьдралд өнөөдөр шинжлэх ухаан ямархуу байр суурьтай хэрэглэгдэж байгаа талаар та эргэн тойрноо, амьдралын хэв маягаа хараад тунгаагаад үзээрэй. Шинжэлх ухааны хөгжил ямар чухал болох, түүнтэй мөн мөр зэрэгцэн, бүр хөгжүүлж урагшлуулж байх нь ямар чухал талаар хүн бүхэн л мэднэ. Үр хүүхэддээ ном сайн сур гэж захидаг нь гагц сайхан амьдрах гэдэгт тулгуурласан бус, ирээдүйг улам илүү болгох талаар эрмэлзэл явж байдаг. </span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Шингэн дэлгэцтэй зурагт, гар утас, компютэр, таблет гээд хэрэглэж буй энэ зүйл шинжлэх ухааны ололт амжилтын ач тусаар бий болсон билээ. Харин энэ бүхний үйл ажиллагаа хэрхэн явагддаг, яагаад ажиллаад байдгыг мэдэх хэрэгцээ энгийн хүнд бий юу? Хүн бүр ашиглаж буй эд хэрэгслийн хаан хэрэглэгч байгаад, ажиллаж буй салбартаа түүчээ нь байхад хамгийн үр дүнтэй хэмээн нилээд хувь нь боддог байхаа. Микрософт хэмээн компани гарч ирснээр цахим ертөнцийг ихээхэн хялбар хүн бүрийн хэрэглээнд нэврүүлэх гол үүргийг гүйцэтгэсэн байх. Энгийн ямар ч хүн ашиглах бололцоотой болсон нь сайн талтай ч яг яагаад ажиллаад, байдаг бяцхан эвдрэл гэмтэл гарахад асуудал үүсдэг байна. Хэтэрхий энгийн хялбар болгосон нь эргээд муу үр дүн ч дагуулсны жишээ байх. Тэгвэл энэ байдал өнөөдөр бүхий л салбарт, өргөн хүрээтэйгээр тархаад ЗОМБИ ХҮНийг бий болгоцон билээ. Та гар утас, радио, зурагт, интернэт, компютэргүйгээр өөрийгөө төсөөлөх гээд үз.. Багахан гэмтэл гарахад засаж чадах эсэхээ бодоод үзээрэй. Шинжлэх ухааны хурд хүн төрөлхтны хөгжлөөс ч даваад явцан, бид ард хоцроод хэдэн арван жилийн өмнө хийгдсэн судалгааны үр дүнг хэрэглэж амьдардагаа тэр бүр анзаардаггүй. </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Өөрөөр хэлбэл эрдэмтэд, инженэрүүд л тэр салбарт ажиллаад бусад нь хэрэглэгч, устгагч байдлаар явж байгаа. Энэ байдал цаашид ч улам үргэлжилэх болно. Харин шинжлэх ухааны салбар дээрх уралдаан, дайн бол улам хүчтэй, улам хурдтай, улам ширүүссээр байна. Гэрлийн хурдаас давсан хурд байж болох талаар, Хайзенбэргийн Тодорхойгүйн зарчимд ч өөрчлөлт орж мэдхээр болоод буй. Харин та Эйнштэйний Харьцангуйн онол, Хайзенбэргийн Тодорхойгүйн зарчим, Шроденгэрийн тэгшитгэл зэргийн талаар сонссоноос илүү юу мэдэх вэ? Энэ талаар мэдэхгүй ч бид цаашдаа амьдарж болоод л байх болно гэж бодож байж мэднэ. Энэ ч үнэн гэхдээ эцэст нь хэн хохирох вэ?</span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Хүн амаар цөөн, хоёр том гүрний дунд орших Монгол оронд цааш өөрсдийгөө авч явах боломж юу билээ? Эх орныхоо иргэдийн боловсролын талаар бид нухацтай эргэн харж, хоцорж байгаа салбаруудыг хэрхэн түрүүлүүлэх тийш хандуулах вэ, жигд хоцрон хаягдаж буй шинжлэх ухааны салбаруудаа ядаж мөр зэрэгцэх хэмжээнд хэрхэн хүргэх талаар бид бодох л ёстой. Төр засгаас асуудал шийдэхийг хүлээх аваас яг байгаа байр дээрээ холоо хоцрох болно. Дарга нар утаагүй газар амьдраад, утаагүй газар хүүхэд нь боловсрол эзэмшээд, баталгаатай хүнс хэрэглэж, гадаадад боловсрол эзэмшсээр буй. Тэд нүүгээд явчихад алдах зүйлгүй. Харин та л энд гэр бүлтэйгээ торойсоор үлдэнэ. </span></span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Сайхан амьдрах ганц түлхүүр бол ШИНЖЛЭХ УХААНД СУРАЛЦАХ!!!</span></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: large;">Сайхан амьдрах газар бол БИДНИЙ ЭХ ОРОН!!!</span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: large;">Сайн сайхан байя гэвэл МОНГОЛДОО ТЭРГҮҮЛЭХ САЛБАРУУДАД ТЭРГҮҮЛЭГЧЭЭР АЖИЛЛАХ!!!</span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif; font-size: large;">Таны ирээдүй ТАНЫ Л ГАРТ БУЙ!!!</span><br />
<span style="font-size: large;"><span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;">Ирээдүйн өмнө та л ухамсарлаж хариуцлага хүлээж УХААЛАГ БАЙ!</span></span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-14049224433926584082012-07-15T01:49:00.002+09:002012-07-15T03:40:54.618+09:00Тамын тогооноос Туршилтын хулгана тийш..<span style="font-family: Georgia, 'Times New Roman', serif;"> Наадам сайхан боллоо. Хамгийн үзүүштэй, сонсууштай, сонирхууштай нь миний хувьд бөх байлаа. Аймгийн арслан шууд улсын арслан болдог наадам нэг насанд тийм ч олон тохиолдох зүйл биш болвуу. Залуу үе бөхийн ертөнцөд хүч түрэн орж ирж буй бололтой. Бололтой ч юу байхав одоо цолтой, цолгүйн ялгаа улам л багасаад мэргэжлийн түвшинрүү дөхөөд байх шиг..<br /> За наадам бол наадам, сайхан наадлаа дууслаа. Харин Увсын хөвгүүд төрүүлсэн биш энд тэндгүй янз бүрийн яриа гарах болов. Увсынхан омогшиж, зарим нэг нь нөгөөх л цус, ясаа ярилцав. Баруун зүүнээрээ хуваагдах, жалга довоороо үзэлцэх. Монгол хүмүүс цаанаасаа ингээд төрциймүү гэлтэй хуваагдах, арсалдах сонирхолтой ч юм шиг. Сонгууль болохоороо намаараа талцаад үзэлцэнэ. Насны эрэмбээрээ, сонирхолоороо, ажлаараа, албан тушаалаараа заавал хавиралдана. Нэгнээ хүндлэх, дургүй бол харьцахгүй байна гэх мэт наад захын соёл огтоос үгүй. Гудамжинд явахад ч нэг л том цээжтэй, хээр ганцаар алхаж буй мэт..<br /> Зөвхөн хувь хүний эрх ашигаа л түрүүнд тавихаас нийтээр амьдрах, хамтран аливааг бүтээх талаар тун ч хойрго, үл хүснэ. Бид шинэ гар утас хэрэглээд, хуучин тэрэг унасаар 21-р зуунаа давна гэж бодож байгаа бол эндүүрэл. Хүнсний хэрэглээ, үйлдвэрлэл, бараа бүтээгдэхүүн бүгд импортоос. Хэдийгээр шинжлэх ухааны хөгжлийн хурд хурдацтай буй ч өсөж буй хүн амаа гүйцэхээ байсан нь нэгэнт илэрхий болсон. Бид энэ цаг үед бэлэн зүйлс, бараа бүтээгдэхүүн дунд умбана, шумбаж байхад хомсдол, үгүйрэл, хоосрол тун удахгүй хаалга тогших гэж байна. Энэ бол айлган сүрдүүлэлт биш, бодит байдал. Энергийн нөөц багассаар буй. Нефтийг удахгүй түлшинд ашиглахаа эрс багасгаж, бодис материалын нөөцөнд нөөж эхэлнэ. Пластик, нийлмэл бодисууд нефтгүй бол гаргаж авах боломж бага байна. Төрөл бүрийн судалгаа явагдаж буй ч хямд байдлаараа нефтийг даваагүй л байна. Хөгжингүй орнууд түлш шатахууныг өөр эх үүсвэрээс хайхуйд хөрөнгө хаяад удаж байна. Тодорхой дэвшлүүд гарцууд харагдаж буй ч өнөөдөр дэлхийн хүмүүсийн энэ их цатгалан хэрэглээ асуудлыг хүндрүүлсээр эрдэмтдийг улам ихээр ажиллуулах шаардлагатай болж байна. Энд дэлхийн дулаарал, хүлэмжийн хийн асуудал тусдаа ба жижиг асуудалд орно.<br /><span style="background-color: white;"> Хүнсний хэрэглээ, түүний нийлүүлэлт хамгийн аймаар, хамгийн том асуудал болж ирсээр. Яг л цастай ууланд алхаж байхад, уулны оройгоос цасан нуранги ирж буй мэт. Доошлох тусам улам томорж, аюул нь нэмэгдэнэ. Хүн амын өсөлт жолоогоо алдаад, түүнээ дагаад ой хөвчөө талж, хүнсэнд зориулах боллоо. Экологио бид өөрсдийн гараар устгаж урагшилж байлаа, гэвч гор нь гараад дийлдэхээ байлаа. Олон төрлийн амьтад устав, экологийн тэнцвэрт байдал алдагдлаа. Хэт том суурьшил нь хүнсний асуудлаас гадна шинэ өвчингүүд гарах боллоо. Ерөөсөө дэлхий ачаагаа даасан хэрэг. Үгүй болохгүйн тулд байгаль дэлхий арга хэмжээгээ хэдийнээ аваад эхэлсэн. Та ухамсарт хүн, та бүхнийг удирдаж чадна, асуудлаас гаргаж дийлнэ гэж бодож буй бол ТОМ ТЭНЭГТЭЖ байна л гэе. </span><span style="background-color: white;"> Удахгүй томоохон дайн ч болж мэднэ. Дайн бүхний гол шалтгаан ХООЛ УНД л байдаг. Генетикийн өөрчлөлттэй хүнс бий болгож чадсан нь бага талбайд асар их хүнс гаргаж авах боломжийг бий болгосон. Саяхныг болтол хэний ч төсөөлж байгаагүй, хүнд жинтэй үхэр бий болж, сүүгээр нь асгаж тоголсон ч болох мэт. Махны хувьд Хятадууд хэрэглээ ихэссэнээс үнэ нь өсөж буй мэт яриа байдаг шалтгаан бол өөр газар байх шиг. Малын гол идэш болох эрдэнэ шиш тариалах газар бага байна. Өөрөөр хэлбэл хэрэглээ нь хэт томдоо. Тарьж буй эрдэнэ шиш нь ч идэж буй үхэр нь ч гений өөрчлөлттэй. Гар утас хор уршигтай эсэх нь ч тодорхойгүй хэрэглээнд орсонтой адилаар, гений өөрчлөлттэй бүтээгдэхүүнүүд ч хор уршигны талаар тоймтой судалгаа үгүй. ХОРТОЙ юу ХОРГҮЙ юу? Дэлхий үнэхээр дулаарж буй юу? Түүний шалтгаан хүлэмжийн хий гэж ҮНЭН үү? Хөгжилтэй зэрэгцээ асуултууд ч мөн ихэссээр.. Индүкцэн зуухаар хоол хийх нь хоолонд ямар нэгэн нөлөө үзүүлэхүү? Та хэрэглэдэг үү? </span><span style="background-color: white;"> Үнэхээр энэ бидний амьдарж буй гаригийн өөрчлөлтийн хурд, хүн амжиж төлөвлөх боломжгүй асар хурдтай явагдаж байна. Нэг л мэдэхэд бид хүлэмжин орцон байгаагаа анзаарах вий.. Харин тэр үед Монголчууд бид, намаараа талцаад, жалгаараа жийлцээд байж байх зөвүү?</span>Лабораторийн харх болох уу? Түүний туршигч нэгэн болохуу? Бидэнд боломж бий. /эсвэл хэдийнээ оройтсон./<br />Асууда<span style="background-color: white;">л нь увсын бөхөд, МАНАНы засгийн газартаа бус танд байна. Яаж гарцаа олох нь бидний АСУУДАЛ.</span></span><br />
<span style="font-family: Times, 'Times New Roman', serif;"><br /></span>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-62266665851208068842012-07-03T15:18:00.001+09:002012-07-03T15:18:33.143+09:00Сэнгийн Эрдэнээс Намбарын Энхбаярт бичсэн захидал (1997 он)<div mce_serialized="1" style="text-align: right;">
<b mce_serialized="1"><span class="text1" mce_serialized="1"></span></b><span class="text1" mce_serialized="1">www.news.mn</span></div>
<div mce_serialized="1">
<span class="text1" mce_serialized="1">Насны даваа уруу ихэд уруудсан хойноо миний хүүхдээс ялгаагүй залуу хүнд ийм хатуу хайрган үгтэй захидал бичихэд хүрэх юм гэж санаагүй явжээ. Би баяр гомдлоо илэрхийлэх хэвлэлийн талбар гээч юмыг олон жилийн өмнө олж авсан учраас иймэрхүү эпистоляр жанрын юмаар маруухан хүний л нэг. Гэвч мэргэн дүүд энэ хэдэн үгийг бичихээс өөр аргагүйд хүрсэн шалтгааныг минь ойлгоно биз ээ. Би энэ Монгол газар далаад жил хүн болж, хүзүүн дээрээ толгой тээж явахдаа цөөн дайсантай, олон нөхөртэй явлаа. </span></div>
<div mce_serialized="1">
<span class="text1" mce_serialized="1">Чи бид хоёрын хооронд энэ Монгол Улсын иргэн болохоос өөр ямар ч холбоо, ямар ч өр төлөөс, ямар ч нэхэл дагал байхгүй. Буриад эхийн хэвлийгээс төрсөн хүү гэж зүгээр нэг жалганы маягийн талтай нүдээр би чамайг харж явдаг байлаа. Би бол амьдралын урт зам туулж олон янзын хүнтэй уулзаж учирч, холдож ойртож явсан бас ч муугүй гярхай нүдтэй зохиолч, хүний сэтгэхүйн талын бага зэрэг мэдлэгтэй учраас зохиолчдын хороонд чамтай ганц хоёр жил ажиллахдаа жаахан зайнаас ажин харж, холын бодолтой нь, холын шуналдаа дийлэгдэж мэдэх хүн юм даа гэж боддог байсан юм. Хожим соёлын яамны сайд байхад чинь энэ бодол минь улам лавширсан. Одоо бол чамайг хутагтын дүр эсгэсэн их шуналтан байжээ гэж шулуухан хэлье. Чиний мэтийн ийм жигтэй шуналтангууд "өдрийн завсрын ноён" болох цаг төрийн байдал Монголд нүүрэлснээр чи маш богино хугацаанд "умопомарачительный карьер" хийж хувьсгалт намын толгойд гарсан. Хувьсгалт намын толгойд залуу шинэ хүчин гарч ирэх цаг болсон нь үнэн. Гэхдээ чамтай адил дүүрсэн карьерист биш ухаантай буурьтай багачуул гарсан бол сайн байсан юм. </span></div>
<div mce_serialized="1">
<span class="text1" mce_serialized="1">Чи намаа, магадгүй улсаа аваад явчих ухаантай буурьтай хүнсэн бол хувьсгалт намаа аврах гээд булшилж яваа Роозонтон мэтийн "реваншистуудын дуу хоолой болох ёсгүй байсан. Гэтэл чи гэв гэнэт Монголын Зюганов болчихлоо. Зүй нь чи</span><span class="text1" mce_serialized="1">засаг төрийн эрх барьж буй үе тэнгийнхэнтэйгээ реваншистуудын гар хөл болж үзэлцэх биш ухаан мэдлэгээрээ, улс төрийн зүтгэлтний буурь сууриараа "үзэлцэх" ёстой байсан. Гэтэл Ерөнхийлөгчийн суудлыг одооноос зүүдлэн, гагцхүү мөнөөх холын шуналдаа автан уулгардаж, цаг төрийн харьцангуй тогтвортой байдлыг яг</span><span class="text1" mce_serialized="1">энэхэн үед устгахыг санаархан давшилж эхэллээ. Чиний улс төрийн хараа харин энэхэн эгзэгтэй цагийг олоход л хүрэлцлээ. Далан хэдэн жил ардынхаа хүзүүн дээр</span><span class="text1" mce_serialized="1">мордож амьдрах чадваргүй болгосон хувьсгалт нам тэр л амьдрах чадваргүйн эрхээр тоталитар ёсыг эргэн санагалзаж эхэлсэн хөөрхий олныхоо сэтгэлээр тоглон чамайг гаргаж ирснээс биш чи намдаа ч улсдаа ч гавьяатайдаа гарч ирээгүй. Чиний үзэл бодлын талаар би мэдэхгүй, мэдэхийг ч хүсэхгүй. Гэхдээ чи намын толгойд гарахдаа хар африкийн нэгэн үеийн дарангуйлагчид өмсч бас багагүй цус нөж болгосон "Ардчилсан социализм" гэдэг хуучин багийг өмсч</span><span class="text1" mce_serialized="1">хувьсгалт намын үеэ өнгөрөөгсөд болоод гэнэн багачуулыг илбэдээд гарч ирсэн...</span></div>
<div mce_serialized="1">
<span class="text1" mce_serialized="1">Чи хэдэн жил Соёлын яамны сайд байхдаа сайдын дүр эсгэхээс цааш ер гараагүй. Цагтаа Эрдэнэзуугийн мөхлийн тухай дуулиантай шиг өгүүлэл бичсэн шинэхэн сэтгүүлч сайдын суудал эзлээд тэр Зуугаа өөд татах талаар юу ч хийгээгүй мэтийг чинь тоочоод яах вэ! </span></div>
<div mce_serialized="1">
<span class="text1" mce_serialized="1">Хэрвээ чи үнэхээр шашин соёлоо хүндэтгэдэг хүнсэн бол (төвд хэл сураад бурхны шашны сургаалын гайхамшгийг мэдэж эхэллээ хэмээн ярьж байсныг чинь би мартаагүй) хувьсгалт намын кассанд хэдэн зоос оруулах л зорилгоор "бардак" болгосон Лениний музейн барилгыг дүрслэх урлагийнхаа музейд егчих эр зориг гаргах л байсан. Гэтэл чиний эр зориг огт өөр юманд буюу ширээ, өмч хоёрт л зориулагдах нь тов тодорхой. Сайд байхдаа чи Соёлын сангийн санаачилж хийсэн ажлыг өөртөө хаяглачихаас ичдэггүй байсан. Чи бас муухай хоёр нүүр гаргаж чадаж байна. Үнэхээр шинэ цагийн эринд намаа авч явах хүсэл зорилготойсон бол гуч дөчөөд оны аюулт яргалал харгислалын төлөө олон түмнээс уучлал гуйдаггүй юмаа гэхэд ядахдаа тухайн үеийн харгис бурангуйчуудыг буруушаан зэмлэх ухаан хүрэх л байсан. Гэтэл байчихаад бараг л өөрөө хэлмэгдэлд өртсөн гэх нь холгүй "тангарагийн гэрээ" байгуулна хэмээн цаанаа бол өнөөх л реваншист холын санаатай санал хэлээд сууж байна. Би чамд үүнийг л шулуухан хэлье гэсэн юм. Эрвээхэйн насгүйгээ би мэдэж байна. Гэвч "всем смертям назло" хэдэн жил явахдаа л явна. Чиний мэтийн хутагтын дүр эсгэсэн бэрднүүдтэй үзэлцэж яваад л дуусна.</span></div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-78384925993067454392012-07-03T13:34:00.002+09:002012-07-03T13:34:28.202+09:00Тэмцэл бүхэн ялалт авч ирэх албагүй<div style="text-align: right;">
<br />
<b>Эх сурвалж: "Өглөөний сонин"</b></div>
<b><i>Тархиндаа жаахан зай гаргачих л юм бол тэнэглэл орогночихно</i></b><br />
<br />
Яруу найрагчид гэж сэтгэл зүрхээ бүгдийн өмнө ном шиг дэлгээд
тавьчихсан хэрнээ өөрийгөө бүхнээс нууцлаг, далд ертөнц хэмээн боддог
хүмүүс байх. Тиймээс ч тэдэнтэй бусдын яриагүй сэдвээр ярина гэдэг
хэцүү. Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч, СГЗ Б.Лхагвасүрэнтэй уулзахын
өмнө түүний хөндөөгүй сэдвийн талаар удаан бодлоо. Эцэст нь түүнтэй
“Амьдралтай хийсэн тэмцэл хийгээд эр хүний нулимс”-ны талаар ярилцъя
гэвэл тэр уриалгахан зөвшөөрсөн юм.<br />
<br />
<b>-Тэмцлийн талаарх бодлоосоо манай уншигчидтай хуваалцаач?</b><br />
<br />
-Би тэмцэл гэдгийн цаад талд нь заавал шалтаг байх ёстой гэж ойлгодог.
Өрсөлдөгч, зорилго, мөрөөдөл, үзэн ядалт, тэр байтугай цагаан атаархал
хүртэл тэмцлийн шалтаг болдог. Бид юутай тэмцээд амьдраад байгаа юм бэ
гэсэн чинь эцсийн дүнд амьд байх л гэж тэмцсэн байна.<br />
<br />
“Сайн сайхны төлөө тэмцье” гэж хэлэх зохидоггүй юм. Яагаад ч юм, энэ
өгүүлбэр их харь сонсогддог. Сайн сайханд хүрэх үйлдэл нь тэмцэл байж
болдог ч тэмцэл гэдэг үгээр бүх зорилго нь илэрхийлэгдэх надад таатай
санагддаггүй.<br />
<br />
Тэмцэх гэдэг үгийг монголчууд хоёр айхтар утгаар хэрэглэдэг. Амьдрах,
амьд байх, юм бүтээх, аливаа нэг үйлсийг бүтээхийн төлөө тэмцэх гэж
хэрэглэхээс гадна амь тэмцэх гэдэг үгэн дээр ашигладаг. Амь тэмцэх гэдэг
бол үхлийн шалтгаан.<br />
<br />
Бас зарим хэтэрхий шуналтай, улангассан хүнийг байж ядсан, амь нь
тэмцсэн амьтан гэж ад үзэж ярьдаг л даа. Олон үйлдлийн утгыг илэрхийлдэг
үг юм шиг санагддаг.
<br />
<br />
<br />
<b>-Та амьдралынхаа туршид юуны төлөө тэмцсээр ирсэн байх юм?</b><br />
<br />
-Уран бүтээлээ сайн хийхийн төлөө чармайсан. Энэ нь яваандаа сайн зүйл
бүтээхийн төлөөх тэмцэл гэдэг тодорхойлолтод орохоор болчихож.<br />
<br />
Миний хамгийн их тэмцсэн зүйл бол өвчин, хагацал хоёр. Үр хүүхдээ амар
мэнд, ханиа эрүүл энх байлгаж, аав, ээжтэйгээ хамт удаан амьдрах юмсан
гэж их тэмцсэн. Тэрнээс биш өөрөөсөө илүү хүн байхыг дургүйцэх юм уу,
илүү амьдралтай хүнд атаархах, “Би тэрнээс илүү байна” гэсэн тэмцэл
бүтээх бодгал сэтгэлийг ижий, аав минь надад өгөөгүй. Удам судрынхаа
зарлигаар би илүү юмны төлөө атаархаж тэмцдэггүй. Тийм ч учраас би
бусдын хэрэгт оролцох, аливаа нэгэн юманд хэл, хошуу дүрэх дургүй.<br />
<br />
Манай уран бүтээлчид болон улстөрийн зүтгэлтнүүдийн амьдралд
хашгичиж, ард түмний эмзэглэлээр тоглож, шударга хүн болох гэж, эх
орон, тусгаар тогтнол гэж хашгирч, яг нидэр дээрээ хамгаалж чадахгүй
мөртлөө тэмцэж байсан хөөрхий нэг үзүүлэх тэмцэл олон бий. Би үзүүлэх юм
уу, хүнд харуулах жүжгийн хэсэг шиг тэмцэлд дургүй.<br />
<br />
Би юуны төлөө тэмцээд байсан юм бэ гэвэл олуулаа, бүтнээрээ байх юмсан гэж их тэмцсэн. Гэвч хорвоо бүтэн биш шүү дээ.<br />
<br />
Үүнээс өөр тэмцлийн тулаанд дуудсан үйл явдал надтай таарсангүй.<br />
<br />
<br />
<b>-Өвчин зовлон, үхэл хагацлыг хүний хүчээр ялна гэж үгүй. Гэтэл та ялж болохгүй тэр зүйлтэй л тэмцээд байжээ?</b><br />
<br />
-Тэр бол сэтгэлийн их том далд тэмцэл юм. Тэмцэл бүхэн минь жам гэдэг
хатуу хуульд л тулж зогсдог байлаа. Тиймээс ч би дандаа ялагддаг байсан.<br />
<br />
Тэмцэл бүхэн ялалт авч ирэх албагүй шүү дээ. Хүмүүс тэмцлийн үр дүн нь
ялалт гэж боддог юм шиг байна лээ. Зарим тохиолдолд ялагдал ч байж
болно. Ялагдлын үр дүн нь сургамж, гашуун үнэн. Ялалтууд нь цаашид
хэрэгтэй, хэрэггүй зүйлийн төлөө тэмцэхийн удиртгал болдог. Би ийм
тэмцэлд дургүй.<br />
<br />
<br />
<b>-Хорвоогийн жамд ялагдсан хамгийн том ялагдалтайгаа хэзээ нүүр тулсан бэ?</b><br />
<br />
-Ижий, аав хоёроосоо хагацах л байлаа. Би өтөлтлөө тэдэнтэйгээ хамт
байх юмсан гэж бодож, их тэмцсэн. Үйлдлээр тэмцээгүй ч гэсэн миний
дотоод сэтгэл, боддог, санадаг бүхэн минь тэр л зүйлийн тухай тэмцэж
байсан. Гэвч энэ маань “Тэртэй тэргүй хорвоо тийм юм чинь дээ” гэсэн үр
дүнтэй л тэмцэл байлаа.<br />
<br />
<b>-Тэр ялагдлаас танд ямар нэгэн сургамж үлдэв үү?</b><br />
<br />
-Ертөнцөд хамгийн сургамжгүй зүйл бол үхэл шүү дээ. Хүн төрөлхтөнг ялладаг хамгийн том цааз бол үхэл юм. <br />
<br />
Амьдралд ёс бусын, давж болшгүй бэрхшээлүүд, туйлдал, ядуурал зэргээс
гарах тэмцэл бол өөрөө ургаж ирдэг, тэмцэхийн шалтгийг ургуулж өгдөг.
Зөв тэмцэхийн шалтаг гэж бас бий. Зовлон, бэрхшээл хоёрт ялагдаж байгаа
бол тэр хамгийн өчүүхэн хүн гэж би боддог. Хүмүүс давж гарахын тэнхээ,
эр зориг гээд л мундаг зүйлсийн тухай ярьдаг даа. Энэ бүхэн худлаа.
Тэрнээс гаргадаг ганцхан зүйл бол ухаан юм.<br />
<br />
Архинд орчихсон хүмүүсийн тухай бодоход ялих, ялихгүй шалтгийн өмнө бууж өгсөн байдаг.<br />
<br />
Тэнэг хүн л архинд ордог юм биш шүү дээ. Зарим тохиолдолд хамгийн их
ухаарсан хүмүүс архинд орчихдог. Ертөнцийн мөнх бусыг ойлгоод, түүндээ
төгс төгөлдөр итгээд, түүний хооронд үүлэн чөлөөний нар шиг амьдрал дунд
амьдрах ёстой гэдгээ “Ерөөсөө дэмий” гэдэг үгээр сольчихдог тохиолдол
зөндөө бий. Үүнийг би үл тэмцсэн, өөрийгөө аливаа муу зуршил, элдэв
зүйлээс аврахын тулд хийгээгүй тэмцэл, өөрөөсөө урвасан хэрэг гэж үздэг.<br />
<br />
<b>-Өөрийгөө өчүүхэн юм гэдгийг хэзээ хамгийн ихээр мэдэрч байв?</b><br />
<br />
-Амьддаа нэг хэсэг болж салаад, дараа нь өсч өндийчихөөд нэгнээ үхүүлж
хагацах нь хамгийн том хагацал. Том юмнаас том юм сална гэдэг их том
хагацал шүү. <br />
<br />
Ижий, аавыгаа санах, тэднийгээ хайрлах, дурсах зэрэг их бодол, үхэн
хатан санадгаа би ер гаталж чадахгүй. Гаталж чадах, бэрхшээлийг туулж,
бодохгүй санахгүй явж чадах хүн биш. Үндсэндээ би үүний л өмнө бууж
өгдөг. Дутуугийн бэрхшээлийг давах тийм эр зориг надад байхгүй.<br />
<br />
<b>-Гэхдээ ямар нэгэн тэмцлийн өмнө хэзээд эр зоригтой байж чадна биз дээ?</b><br />
<br />
-Чаддаг юмаа хийх, мэддэг зүйлээ ярих тэмцлийн өмнө хэзээд эр зоригтой
байж чадна. Тархиндаа жаахан зай гаргачих л юм бол тэнэглэл орогночихно
шүү дээ. Тиймээс болж өгвөл уншиж гэгээрч, үзэж харж явах тэмцэл хийсээр
ирсэн. Хүмүүс аар саархан юм л гэх байх. Энэ бол надад агуу том тэмцэл
байлаа.<br />
<br />
Биеэ баглаад юм удаан унших нь биеэ барих тэмцэл л гэж би боддог. Энэ
тэмцэл монголчуудад минь битгий их дутаасай гэж хүсдэг. Зорьсон юмандаа
хүрэхийн төлөөх тэмцэл нь аливаа алиг, шалигхан зүйлээс болоод замын
голоосоо битгий буцаасай л гэж боддог юм.<br />
<br />
Амьд байгаа минь л том ялалт<br />
<br />
<b>-Хүмүүс муу зуршилд их амархан автдаг. Таны хувьд элдэв муу зуршлаас өөрийгөө хамгаалах тэмцлийг сайн хийжээ гэж бодогддог?</b><br />
<br />
-Тэр бол тэмцэл байгаагүй. Хажуудаа байгаа хүн, эцэг, эх, ах, дүү, нутгийн буурлуудаасаа авсан жудаг л байсан.<br />
<br />
Муу зуршил гэдэг угаасаа хүн рүү нүүж ирдэг эд. Нүүгээд л нөмрөөд
ороод ирдэг. Тэр бүхнээс зайлж бултана гэж үгүй. Нэг бодолтой, түүндээ
үнэнч байсан хүн л манан дундаас гарч явна. Ерөөсөө монголчуудын жудаг л
намайг авардаг юм.<br />
<br />
<b>-Өөрийгөө олж авахын төлөөх тэмцэл гэдгийг та хийрхэл гэж боддог уу, аль эсвэл?</b><br />
<br />
-Хийрхэл. Өөрийгөө таньж үхсэн хүн нэг ч үгүй. Орчлонд хүний хамгийн
таньдаггүй зүйл бол өөрөө юм. “Би хэн бэ” гэдгийг би өөрөө мэддэггүй юм.<br />
<br />
Хүнд сайн, муу хэлэгдэж байгаа хэмжээгээр өөрийгөө үнэлнэ гэвэл түүн шиг худлаа зүйл үгүй.<br />
<br />
Хүн өрөөлийг худлаа таниад л дуусдаг. Хүн бол ердөө танигддаггүй
бодгал. Маш их гэрэл гэгээ, чанадын бодол санаатай, таагдашгүй оньсого.<br />
<br />
<b>-Яруу найрагчид өөрсдийгөө хамгийн нууцлаг хүн, далд ертөнц
гэж хэлэх дуртай. Гэвч тэдний уран бүтээлээр дамжуулан түүний талаарх
бүхий л нууцыг мэдэж болдог?</b><br />
<br />
-Тодорхой уншиж болох сэтгэл, эмзэг нимгэн арьстай, амархан хөөрч,
амархан гомддог, хүн төрөлхтний уншиж болох хамгийн амархан үсэглэл бол
яруу найрагч, зураач, уран бүтээлчид шүү дээ.<br />
<br />
<b>-Олны танил хүмүүсийн хувьд өөрийг нь чиглэн ирэх атаа хорсолтой тэмцэх тэмцэл гэж бас бий?</b><br />
<br />
-Хүмүүсийн атаархаж байгаа нь надад мэдрэгдээгүй, эсвэл би мэдрээгүй
байх. Өөрийгөө хүнээс илүү гэж бодсоныхоо дараа атаархлыг ярих ёстой. Би
бусдаас илүү гэж бодож байсан өдөр нэг ч байхгүй. Тиймээс надад
атаархал ирэх шаардлага байгаагүй. Би анхны шүлгээ хэвлүүлчихээд 20 жил
номоо хэвлүүлж чадаагүй. Өөрийнхөө муугаас болж хэлмэгдэж, хавчигдаж л
явлаа.<br />
<br />
Тэр атаархал, хорлол гэдэг чинь надад мэдэгдэхээр ирдэггүй юм байна
лээ. Уучихсан эм шиг үйлчилгээ нь мэдэгддэггүй. Би одоо хэнд гомдох
билээ гэхээр өөртөө гомдохоос өөр юм олддоггүй юм.<br />
<br />
<b>-Та сүүлийн жилүүдэд ч бас шүлгийн ном хэвлүүлсэнгүй?</b><br />
<br />
-12 жил ном гаргасангүй. Дэвтэр бүрт л шүлэг байна. Би их гоё дэвтэр
дээр, их гоё үзгээр бичих дуртай. Энэ бол миний ганц шунал. Дэвтэр
бүхэнд шүлгийн ноорог бий. Ганц, хоёр мөр тавихгүй өдөр цөөхөн.<br />
<br />
<b>-Тэгээд?</b><br />
<br />
-Насны бөгсөнд муу ном гаргамааргүй байна. Ядахдаа өөрийнхөө хэмжээнд
“Энэ болж шүү” гэсэн хэдэн шүлгээрээ ном гаргамаар байна. Миний тэр
шүлгүүдийг уншаад хүмүүс “Лхагвасүрэн сөнөжээ. Амьдаараа үхэж” гэж хэлнэ
үү, яана вэ, надад хамаагүй. Миний бодож байгаагийн хэмжээнд таарсан,
дүйсэн шүлгүүдтэй ном гаргах ёстой гэж их удаан нухлаа. <br />
<br />
<b>-Дотоод хүн тань “Ном гарга” гэдэг. Харин та “Чи болоогүй байна” гээд л сууна уу?</b><br />
<br />
-Миний сэтгэлийн доторх сармагчин намайг яаж үймүүлдэг нь бид хоёрын
дотоод хэрэг. Цээжин доторх сармагчин маань миний бодсоныг татгалзах,
хүлээн зөвшөөрөх эсэх нь бидний л хэрэг. Цээжин доторх сармагчин маань
гадаад Лхагвасүрэнгээсээ илүү ааштай учраас бид хоёр их зөрчилддөг. Бид
хоёр таарамж муутай ч тэмцэлдэж байгаагүй.<br />
<br />
<b>-Амьдралын аливаа тэмцэлд ялагдсанаа гаднаа хэрхэн илэрхийлдэг вэ?</b><br />
<br />
-Би олон ялагдлын тухай мэдэхгүй юм. Ялалт гэдгийн тухай ч ойлгодоггүй.
Шагнал авсны хэмжээгээр би ялж байна гэж ойлговол биш л дээ. Шагнал
гэдэг ялалтын бэлгэ тэмдэг биш. Дайнд орсны дараа баахан тэмдэг өгдөг.
“Та ялалтад оролцлоо” гэснээс биш “Та бүхнийг яллаа” гэсэн шагнал биш
шүү дээ.<br />
<br />
Амьд байгаа минь л том ялалт. Би үүнээс илүү ялалтын тухай зүүдэлж ч байгаагүй.<br />
<br />
<b>-Амьдрал үхэл хагацлыг, харин хүмүүс аюултай үгэн сумуудыг илгээдэг шүү дээ. Энэ бүхэн таныг тойроогүй л байх?</b><br />
<br />
-Зарим эрхтнээ хэрэглэж болохгүй цаг хүнд байдаг. Зарим үед хэлгүй,
чихгүй, бодож чаддаггүй юм шиг явах нь хамгийн өлзийтэй. Энэ бол миний
биений дархлаа байх. Зарим зүйлд хүчирхэг эрхтнүүдээ хэрэглэхгүй байж
болно шүү дээ. Болдог юм.<br />
<br />
<b>-Тэдгээрийг мэдрэхгүй байгаа юм шиг л өнгөрөөдөг гэсэн үг үү?</b><br />
<br />
-Мэдэрснээ дардаг. Өөрөөсөө гарч байгаа юмыг би өөрөө л хариуцна шүү
дээ. Би биедээ бол хаан. Эрхтэн болгон маань түшмэл, өрлөгүүд. Надаас
гарч байгаа бүхэн миний захиргаанд байх ёстой. <br />
<br />
<br />
<i><b>Би сул үлдсэн хань, дэмий тэнэсэн хүүхэд хоёрт дургүй</b></i><br />
<br />
<b>-Эрчүүд, тэр дундаа монгол эрчүүд нулимс цөөтэй хүмүүс. Та ч бас ховорхон уйлдаг уу?</b><br />
<br />
-Тийм ээ. Нулимс гэдэг бол сэтгэлийн зарлигаар гадагшаа асгарч байгаа
тархины угаадас шүү дээ. Би үүнийгээ асгахгүй байдаг хүн биш л дээ.
Гаргаж байх ёстой.<br />
<br />
Нулимс ч бас хувийн өмч. Би ганцаараа уйлах дуртай. Миний нулимс хэн
нэгний сэтгэлийг эвдэх, сэтгэлийн үерт автуулах, хэн нэгнийг уруу татах
вий. Эсвэл баяр дээр унагасан нулимс минь хүн дэврээж, олон хүнийг
дагуулах вий гэхээс эмээдэг.<br />
<br />
Худлаа инээдэг хүмүүс л байдаг юм байх гэж бодсон чинь худлаа уйлдаг хүмүүс бас байдаг юм байна. Би худлаа нулимсыг үзэн яддаг.<br />
<br />
Хүнд уйлах цаг байлгүй яах вэ. Ер нь эр хүн нулимс ховортой явах нь
дээр. Миний муу аав нас барахаасаа хэдхэн хоногийн өмнө намайг дуудаад
“Миний хүү, чи эр ганц хүн. Нулимс ховортой л яваарай” гэсэн шүү. <br />
<br />
<b>-Хэзээ хамгийн их уйлсан бэ?</b><br />
<br />
-Нулимс бол хэмжээд байх зүйл биш. Асгарах цагаа болбол биеэ эгштэл асгарна. Асгарахгүйгээ хүрвэл биеэ дэвттэл тэвчинэ.<br />
<br />
Би ижий, аав хоёрыгоо нас барахад хэсэг, хэсэг зогсоод л, их удаан,
далд уйлсан даа. Яг л намрын бороо шиг. Гэхдээ миний төлөө унагасан тэр
хоёрын баяр, гунигийн нулимсны хэмжээнд хүрээгүй л байлгүй.<br />
<br />
<b>-Амьдралынхаа туршид нулимсаа олон удаа дотогшоо залгив уу?</b><br />
<br />
-Гадагшаа уйлснаасаа дотогшоо уйлсан нь олон шүү.<br />
<br />
Би аавынхаа үгийг “Нулимсаа нууж яваарай” гэсэн үг болов уу гэж
ойлгосон. Би аавынхаа үгэнд л орно. Орох ч ёстой. Үхтлээ л орно. Би сайд
дарга нарын үгэнд орох дургүй шүү дээ. Аав, ээж, ханийнхаа л үгэнд
ордог.<br />
<br />
Удаан жил хамт амьдрахаар нэгэн биений төлөөлөл шиг ханиараа дамжуулж ертөнцийг ойлгох хэмжээнд тулдаг юм байна шүү дээ.<br />
<br />
<b>-Гуниг, зовлонгоо бусдаас нуудаг ч баярын нулимсаа өрөөлөөс нуудаггүй биз дээ?</b><br />
<br />
-Барьж чадалгүй алдчихсан нулимс байлгүй яах вэ. Гэхдээ цөөхөн. <br />
<br />
Хүмүүс наадамд түрүүлээд ирсэн морьдыг хараад уйлдаг. Би бол зурхайн
дээрээс морьд эргэхээр тэсэлгүй уйлчихдаг юм. Миний аав морь эргэж
байгааг харах дуртай. Аавтайгаа үзэж байсан болоод тэр үү, морьд эргэх л
их гоё. Тэр үед л нулимсаа барьж чаддаггүй.<br />
<br />
<b>-Бусдын хийж байгаа үйлдэл, хэлж байгаа үг таныг хэр эмзэглүүлдэг вэ?</b><br />
<br />
-Яагаад ч юм, хүмүүс надаас эмээнгүй байдаг. Халдвартай амьтан шиг
бэргээд байдаг юм. Хүндлээд ч байгаа юм уу. Тэгэхээр тэд намайг гомдоох
үгийг миний нүүрэн дээр яаж хэлж чадах вэ.<br />
<br />
Харин далд юу ярьдаг нь надад хамаагүй. Хүн өөрт нь хэлж чадаагүй үгээ л
явсан хойно нь өөр хүнд хэлдэг шүү дээ. Тэр л ёсоороо болдог биз.<br />
<br />
<b>-Өрөөлийн хийсэн алдааг хараад, харамссандаа уйлж байв уу?</b><br />
<br />
-Алдаа гэдэг уйлмаар зүйл биш. Харин ч уурламаар зүйл юм биш үү. Буруу
зүйл хийсэн хүн буруугаа ойлгосон цагтаа өөрөө уйлах ёстой. Би өмнөөс нь
уйлаад яах юм бэ.<br />
<br />
Би бурууг нь хэлэх ч дургүй. Өөрөө буруугаа мэдрэх нь илүү болохоос, хүнээр хэлүүлж мэдэрнэ гэдэг хиймэл шүү дээ. <br />
<br />
-Таныг зэмлэж зүрхэлдэг хүн байдаг болов уу?<br />
<br />
-Намайг загнах эрх ханьд маань бий. Амьдралд ам мурийх, үзэл бодол
зөрөх юм зөндөө бий. Хүний хань нөхрөө загналгүй яах вэ. Миний эцэг
ижийг минь үглэж байхад дуугарч байгаагүй. “Хэ цэсс” гээд л суудаг
байсан. Түүн дээр би аавыгаа сайн дуурайсан. Харин хүүхэд бол намайг
загнах эрхгүй. Надаас үүссэн улс, үүсгэл рүүгээ нулимах эрхгүй.<br />
<br />
<b>-Эцэг, эхийнхээ ачийг хариулж чадахгүй хэрнээ тэднийгээ захирч, зандардаг хүүхдүүд бас их олширчээ?</b><br />
<br />
-Үр хүүхдээсээ ач горьдож суудаг эцэг, эх бол хамгийн тэнэг эцэг, эх.
Хүүхэд эцэг, эхийнхээ ачийг хариулдаггүй, хэзээ ч бардаггүй юм. <br />
<br />
Хүүхдүүд маань өндөр их эрдэм сураад, бизнес хийж, ашиг олоод, намайг
тэтгээсэй гэж би хүсдэг ч үгүй. Миний хүүхдүүд тэгэх ч үгүй. Би мөрөөрөө
байхыг сургана уу гэхээс хүнээс илүү байхыг сургаж чаддаггүй эцэг.<br />
<br />
<b>-Анх үрийн зулай үнэрлээд, баярын нулимс унагаж байсан уу?</b><br />
<br />
-Жигтэйхэн баярласан. Гэхдээ уйлаагүй. Ямар нэр өгье дээ гэж бодоод л зогсож байлаа.<br />
<br />
Эмнэлгээс гарсны дараа нялх биетэй эмэгтэй хүний сүү, хүүхдийн үнэр гэр
дүүрэн түгээд л. Гэр гоё үнэртэй болсон гэж жигтэйхэн. Өөрийн эрхгүй
хөл алдаж эхэлсэн дээ. Хүүхдийн даавуу алга болчихно гээд гэртээ
хатаадаг байлаа.<br />
<br />
Би жаахан юман дээр эмзэглэдэг муухай авиртай хүн. Ширээн дээр тавьсан
баллуур алга болчихвол хэдэн өдөр ч гасалж мэднэ. Тамхиар дутах бүр ч
дургүй.<br />
<br />
Бас өөрийн юмандаа их харам. Үр хүүхдээ их өмөөрнө. Ханьдаа ч харам.
Энэ алдаагаа мэддэг юм. Би сул үлдсэн хань, дэмий тэнэсэн хүүхэд хоёрт
дургүй.<br />
<br />
<br />
<br />
<b><i>Хүүхдүүдийн маань хэн нь ч миний дэргэд хундагатай архи барьж үзээгүй</i></b><br />
<br />
<b>-Амьдралын жамаас алд биеэ, өвчин эмгэгээс эрүүл мэндээ хэрхэн харамладаг вэ?</b><br />
<br />
-Би хань, үр хүүхдийнхээ хажууд “Ёо ёо” гэхээс л айдаг. “Өвдлөө,
зовлоо” гээд нүдийг нь том болгоод байх дургүй. Надад оногдсон зовлон
бол миний л юм. Хэчнээн хайртай хань, үр хүүхэд байлаа гээд миний
зовлонг хуваахгүй. Өвчин, зовлон хоёр бол нэгэн биеэр л эдэлдэг зүйл.
Харин тэрнээс үүдэлтэй санах, өрөвдөх, хайрлахын зовлонг хажуудах улс нь
амсдаг.<br />
<br />
Зарим шөнө зүрх өвдөөд ярагладаг юм. Хань маань дорхноо сэрчихдэг. Олон
сэрээхгүй юмсан гээд сүүлдээ ёолохоо хүртэл багасгах үе бий.<br />
<br />
Бид хоёр залуудаа зэрэгцээд хэвтдэг байлаа. Одоо бол толгой нь нийлсэн хоёр орон дээр, амьсгаа дуулдах газар хэвтдэг юм.<br />
<br />
Би эрүүл мэнддээ бага анхаардаг. Эцэг минь тийм хүн байсан юм. Би үхэх
болов уу гэж огт боддоггүй. Бага өвдсөн хүний зан байх л даа.<br />
<br />
<b>-Намайг бурхан болохын цагт үр хүүхэд минь их шаналах байх даа гэж боддог л биз дээ?</b><br />
<br />
-Би хувь хүнд гуниг зовлон яаж тусдагийг мэддэггүйгээс гадна түүнийг
ямар хэмжээгээр хүлээж авахыг бас мэдэхгүй. Хүүхэд гэдэг надаас өөр
гараг ертөнц. <br />
<br />
“Би яах бол” гэж бодож байгаагүй юм байна. Ямар ч байсан миний үхэл
тэдэнд том хагацал байна гэдгийг ойлгодог. Тэр үед тэдэнд харамлах
нулимс, гуниг байхгүй байх аа гэж бардам боддог. <br />
<br />
<b>-Амьд явахын төлөөх тэмцлийг огт хийдэггүй гэж ойлгож болох уу?</b><br />
<br />
-Би өдөрт гурван хайрцаг тамхи татаж байна. Энийг л амьд явах тэмцэл гэж хэлэхгүй бол өөрөөр тэмцсэн юм алга даа.<br />
<br />
<b>-Хөдөлж л байвал тэмцэж байна гэсэн үг гэлцдэг шүү дээ?</b><br />
<br />
-Би хөдлөх дургүй. Намайг хөдөлгөөнгүй хөшиж үхэхийн шалтгийг хань
маань хийсэн гэж боддог юм. Ханьдаа өгдөг ганц буруу. Цайнд ч
хүргэдэггүй, аягалаад л өгчихнө. Шүдэнз байхгүй байсан ч дөхүүлээд л
өгчихнө.<br />
<br />
Лав л “Надаас өмнө үхээсэй” гэсэн бодлого биш байх. Аминдаа надад
амарчилж, эрхлүүлсэн царай нь энэ. Үүний цаана хайр л байгаа юм.<br />
<br />
Хөдөлгөөн хүнийг, тэр ч бүү хэл орчлонг авардаг. Үүнийг би айхтар ойлгодог мөртлөө чаддаггүй.<br />
<br />
<b>-Ахмадууд “Лхагвасүрэн ч хүүхдүүдээ хэтэрхий их эрхлүүлэх юм аа” гэж ярихыг цөөнгүй сонсож байлаа?</b><br />
<br />
-Би хүүхдүүддээ дэндүү эрх чөлөө өгдөг. Хүүхдүүд миний дэргэд тамхи
татаж, согтуу орж ирж болно. Гэхдээ эмээдэг. Хүүхдүүд гэдэг чинь
арилгачихсан сонгино шиг өөгүй цэвэрхэн амьтад биш шүү дээ. Жаахан
амсчихдаг хүүхэд бий.<br />
<br />
Гэхдээ хүүхдүүдийн минь хэн нь ч миний дэргэд хундагатай архи барьж
үзээгүй. Хүргэн маань хүртэл тэгж чаддаггүй юм. Яагаад гэвэл, би
насаараа архи уугаагүй. Архи уудаггүй хүний дэргэд том загнах хэцүү шүү
дээ.<br />
<br />
<b>-Таныг хүндэлсэндээ халдахаас ч эмээдэг хүн олон. Харин та хэн нэгнээс эмээдэг үү?</b><br />
<br />
-Гайгүй хэдэн журмын нөхөд болон ханиасаа эмээдэг. Миний төлөө зарсан
он цаг, зүтгэсэн, хуваагдсаныг нь бодохоор эмээхээс ч өөр аргагүй.<br />
<br />
<b>-Номоо удахгүй хэвлэлтэд өгөх гэж байгаа гэсэн. Тиймээс хоёулаа яриагаа таны хамгийн сүүлд бичсэн шүлгээр төгсгөх үү?</b><br />
<br />
-Болно оо, болно.<br />
<br />
“Мартахуй”<br />
<br />
Хаана ч дураараа исгэрэх<br />
<br />
Салхинд би атаархдаг<br />
<br />
Салхи эцдэгийг мартаад...<br />
<br />
Хаашаа ч хамаагүй урсдаг<br />
<br />
Усанд би атаархдаг<br />
<br />
Ус ширгэдгийг мартаад...<br />
<br />
Холын холд дуурьсах<br />
<br />
Цуурайнд би атаархдаг<br />
<br />
Эргэж ирдэггүйг нь мартаад...<br />
<br />
Хоёр үзүүр нь энүүхэнд<br />
<br />
Солонгонд би атаархдаг<br />
<br />
Хоосон гэдгийг нь мартаад...<br />
<br />
Арван тавны саран мандахад<br />
<br />
Тунгалагт нь би атаархдаг<br />
<br />
Үүлэнд хиртдэгийг нь мартаад...<br />
<br />
<b></b>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-28245397886594226052012-07-02T01:02:00.003+09:002012-07-02T01:03:02.135+09:00Ардчилсан намд баяр хүргэх үү?Ардчилсан намд баяр хүргэх эсэхээ мэдэхгүй л сууж байна. Засаг байгуулах эрхээ авч чадсангүй, цаашдын үйл явц оньсого болоод үлдлээ. Мэдээж үйл явц өрнөөд шийдлээ олоод явах нь мэдээж.. Гэхдээ л дутуу дулимаг ялалтанд баярын сэтгэл төршгүй нь. Харин хувь гишүүдэд баяр хүргэх хэрэгтэй. Ялалт байгуулсан гишүүддээ, ялалт байгуулахад тусалж компанит ажилд нь оролцсонд нь, мөн дэмжигч сонгогчиддоо БАЯР ХҮРГЭЕ!<br />
<br />
Сүхбаатар дүүргийн ялалт хамгийн чихэнд чимэгтэй, итгэл төгс нь байлаа. Хөвсгөл, Ховдын ялагдал уйтай, харуусалтай нь байв. Ингэхэд АН ялвуу, яав?<br />
Энэ асуултанд хариулах нь эрт байна, бас хүнд асуулт билээ. Цаашдын үйл явц явагдахаас өмнө, өмнөх түүхээ жаал сөхөе.<br />
<br />
2008 оны 7 сарын 1. АН ялсан гэвч луйвардуулсан өдөр байв. Монголын маань хамгийн харамсам өдрүүдийн нэг болж өнгөрсөн. Хүний амь хамгийн үнэтэй, хамгийн нандин зүйл ч бид алдаа хийсэн алдсан. АН ялсан ч ялагдсан. Тэдгээр залуусын амиар бид том сургамж аваад цааш явсан. Хамгийн том сургамж бол "Дахин хүний амь үрэгдэхгүй байх". <br />
Шинэ дарга Алтанхуяг эвслийн засгийн газар байгуулсанаар үйл явц үргэлжлэв. Хамтарсан энэхүү засгийн газар хамгийн ихээр шүүмжлэгдэж байв. Бичиж буй миний бие ч хүчтэй эсэргүүцэж байлаа. Олонх шийднэ олонхоороо л явсан. Одоо зөв бурууг яриад яахав. Ололт амжилт, алдааг нь л тунгаах хэрэгтэй!!!<br />
<br />
Том гэрээ хийсэн нь засгийн газрын том ажил байв. Муу гэрээ болов хэмээн ихээр шүүмжлэв. МУУ САЙНЫГ нэг тийш нь бид шийдэж чадаагүй л байна. Гэхдээ байгалийн баялгаа эдийн засгийн эргэлтэнд оруулсан нь зөв зүйл. Харин ихээхэн хэмжээний мөнгө зээлж аваад ёстой туйлж өгсөн. Монгол улсын иргэн бүр сарынхаа архины мөнгөө "Хөгжлийн дансаараа" авдаг болж ХӨЛЧҮҮ Монгол болж хувирсан нь үнэн. Муу сайн нь хамаагүй бүх оюутнууд сар бүрийн цалинтай болов. Алагчилалгүй ямар сайхан нийгэм бэ??? Яг бидний хүсэж байсан шиг.. Гэвч сүүдэр нь өгсөн сардаа л харагдаж эхлэв. Эрүүлжүүлэхийг нөгөө ОЮУНТАНууд маань дүүргэх болов. БРАВО!!! Монгол орон залуу үеэ бэлдэж байна. <br />
<br />
АН-аас нэр дэвшсэн Элбэгдорж МУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөн ялалт байгуулав. ТОМ ЯЛАЛТ! Нам бүлэглэлийн задралд орсонгүй, нэгэн амьсгаагаар ажлаа хийж чадлаа. БАЯР ХҮРГЭЕ! АЛТАНХУЯГ, ЭРДЭНЭБАТ хоёртоо, мөн бусад гишүүддээ. <br />
<br />
Засгийн газар ажилласаар, улсын их хурал маань байнгын үйл ажиллагаагаа явуулсаар. Гэвч гацаа гарав. УИХ -аар баталсан хууль, тогтоомжууд ЗГ-т таалагдаагүй бол хэрэгжихээ байв. Эрчим хүчний сайд Зоригт гэх залуу анхнаасаа л таагүй байдлаас олонд танигдаж, өрөвдөгдсөнөөр сайд бас гишүүн болсон эр, МУ-ын хуулийг нулимж хамгийн дээр сандаалан суух мэт болов. Хариуцлага тооцох боломж байхгүй. Яагаад гэвэл хамтарсан..<br />
<br />
Байдаг л нэг өдөр, нар манддагаараа мандаж, амьдрал үргэлжилдэгээрээ үргэлжилдэх үед сонин содон явдал болсон нь АН дарга Алтанхуяг ЗГ-аас гарахаар шийдсэн байв. Ёстой л гэнэтийн зүйл байв. Дэмжих нь дэмжиж, бухимдах нь бухимдаж байв. Гэхдээ хамтарж орсон ч, гарна гэдэг нь даан ч анхаасаа ойлгомжтой байв. Ямар дараагийн сонгуулиар эвсэж дэвшилтэй биш.. Гэхдээ гэнэтийн энэ шийдвэр, яарсан хуумгай үйлдэл болсон нь мөн дороо л мэдэгдэв. ҮЗХ-ын хурлаар баяр ёслолын байдалтай итлгэлүүд хөвөрсөөр. Удаан үргэлжилсэнгүй хурал дээр бөмбөг тэвэрж орсон нь Баттулга гишүүн байлаа. Хатуу ч гэлээ үнэн үгийг хайр найргүй хэлэв. Монголчууд үүнийг л хүлээж байсан ба загатнасан газар маажив гэлтэй. Эрүүл мэндийн салбарын ололт амжилт ярьсан Ламбаа сайд илтгэлээ ОЛИМПИЙН АМЖИЛТ ярьж дууссан нь цаанаа л онцгүй. Даан ч дээ гэмээр нийслэлд бид амьдарж буй. Гадны оронд жижиг хотын эмнэлэгүүдэд байдаг багажууд нь Монголд гуравхан байдаг.. Эрүүл мэндийн салбарт ахилт байж болох ч алдаа, хийхгүй цаг алдсаар зүйлс үй олноороо буй. Сангийн сайд Баярцогтын цогтой илтгэл усан дээрх хөөс мэт хуурамч зүйл байлаа. Өнөөдрөөс харахад хувхай хоосорсон сангийн зоорийг хэнээс хариуцлага нэхэх вэ? Хагас жил гаруй толгойлсон Хаянхярваагаас уу? 3 жил илүү барьсан Баярцогтоос уу? Хувийн компанид үйлчилдэг сайд нартайгаа энэ өдөр олон МОНГОЛЧУУД маань ухаарсан байхаа. <br />
<br />
Засаг нуран уналаа. Засгаа унагах нь тодорхой байсан ч унагаах энэ засгийг анхнаас байгуулах хэрэгтэй байсан эсэх хариуцлага ярих боломжийг олголгүй цааш хурдаа аван хөдөллөө. Шалтгаан нь сонгууль дөхсөнөөр тайлбарлагдана. Гэхдээ УИХ-ын гишүүн Амаржаргалын хэлсэн үгийг мартах учиргүй. ЗГ-аас гарах нь тодорхой ч бид хасах оноотойгоор бус, цаг үеэ зөв олж ард иргэдээсээ нэмэх оноотой гарах ёстой байсан. ҮНЭН. Ажил хийлгэдэггүй ЗГ-ын хэсэг гишүүд тэнд бий. Хуулиа хэрэгжүүлдэггүй Зоригт сайд, Хуулин дээрээ суусан Нямдорж сайд гээд хөвөрж өгнө. Хувийн компаний хөнжилд ЗГ-аа оруулсан хүмүүстэй тооцоо бодоод гарах боломж бидэнд байсан гэвч ЧАДААГҮЙ.<br />
<br />
Сонгуулийн чимээнээр нэгэн командад орж, фракцийн тэнцвэртэй байдлыг хадгалсан АН-ын удирдлагад талархах хэрэгтэй. Мөн том ололт нь Энхболд гишүүн зэрэг шинэ сонгуулийн хуульд санаа тавьж өдий зэрэгт хүрэхэд нөлөө үзүүлсэн гишүүдэд ч баяр хүргэх ёстой. <br />
<br />
Эцэст нь бид ЯЛАЛТ байгуулж ЧАДСАНГҮЙ. Хариуцлага удахгүй яригдах байх. Харин АН-ын эгэл гишүүд минь одооноос тунгаана бизээ.Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-17356086307436236132012-06-23T16:53:00.000+09:002012-07-03T13:34:38.998+09:00Их аварга Д.Дагвадорж: Миний цээжин дотор одоо ч гал асч байна<div style="text-align: right;">
<b><span style="font-size: x-small;">news.zindaa.mn </span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: x-small;">Сэтгүүлч Бадамдоржийн Ганчимэг</span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">“Ярилцъя”
булангийн маань энэ удаагийн зочин Их аварга Асашёорюү Д.Дагвадорж.
Одоогоос гурван жилийн өмнө түүнтэй уулзаж халуун дулаан, илэн далангүй,
чин сэтгэлийн яриа өрнүүлж байсныг манай уншигчид мартаагүй биз ээ. Энэ
бол бидний ярилцлагын хоёрдугаар хэсэг. Ингээд уншигч таныг домогт
аварга Дагвадоржийн халгисан цалгисан, омогшсон, лугшсан ертөнцөөр
аялахыг урьж байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Их
аварга тантай одоогоос гурван жилийн өмнө Монгол түмнээ огшоосон, омог
төгөлдөр ярилцлагаар уулзаж байлаа. Ахин уулзаж, бүх хүмүүс улс төрөөр
халуурсан энэ өдрүүдэд аваргатайгаа ярилцлагынхаа хоёр дахь хэсгээр
уулзаж байгаадаа баяртай байна?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Баярлалаа.
Тантай уулзах сайхан байна. Яагаад ч юм танд өгсөн тэр ярилцлагаа хааяа
би эргэж уншдаг. Ёкозуна Асашёорюү гэдэг хүнийг дотоод сэтгэлдээ юу
тээж явдаг, зүрх сэтгэлийнхээ гүнд яг ямар хүн бэ гэдгийг үнэхээр гаргаж
өгсөн ярилцлага. Ганчимэг эгчдээ баярлаж явдаг. Үнэхээр болсон
болоогүй, хов жив болсон шар хэвлэлүүдийг би хүлээж авдаггүй, дургүй.
Миний занг та ч мэдэж байгаа. Та санаж байна уу. Тэр ярилцлага
хэвлэгдсэний маргааш орой нь над руу утасдаад уйлж байснаа. Би өнөөдөр
нисч байна. Үнэхээр мэргэжлийн тасархай таашаал авлаа гэж хэлснээ. Би ч
гэсэн тэр үгийг тань сонсоод омогшиж байсан. Одоо ч гэсэн тэр өдрүүд,
тэр ярилцлага хийж байсан үе, таны хэлсэн тэр үг миний тархины бичлэгт
хадгалаастай явдаг.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Санаж
байна. Циркэд байдаг ажлын өрөөндөө өнөөдрийнх шиг яг ийм цав цагаан
цамцтай сууж байсныг тань. Бид тэгэхэд таван цаг ярьж байсан. Өнөөдөр ч
гэсэн таныг тэр үеийнх шигээ хайлган цайлган, тэр өдрийнх шиг омогшил
дүүрэн, яг тэрэн шигээ хаалга цонхоо дэлгээтэй байгаасай гэж хүсч байна ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Харин л
дээ. Цаг хугацаа яг хуучны тэр өнгөөрөө, хуучны тэр хөг аялгуутайгаа
эргэж ирдэг гэж үү. Ирдэг бол сайхан л байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Асуухыг
үргэлж хүсч байсан битүү сэдвээс яриагаа эхэлмээр байна. Та энэ сэдвийг
тайлж нэг ч удаа цээжний үгээ нээгээгүй. Таныг би тэнгэрт нисч явсан
гэж боддог. Гэвч гэнэт зодог тайлж, газардсан. Үүний нарийн учрыг
үнэхээр мэдмээр байдаг ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Та чинь яасан их тулгаж байнаа. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Яг ийм явдал болсон юм аа... гэж өнөөдрийг хүртэл та Япон, Монголын ямар ч сэтгүүлчдэд задалж яриагүй шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Яахав
ээ, би сайхан барилдаж байсан. Надад бол спортын том мөрөөдөл байсан.
Үүнийг маань Монголын ард түмэн мэдэж байсан. Японы ард түмэн, намайг
дэмждэг дэлхийн бусад фэнүүд маань бүгд тэр мөрөөдлийг минь биелээсэй
гэж хүсч байсан. Тэд маань намайг Тайхо аваргын рекордыг эвдэнэ гэж
хэлдэг байлаа. Би ямарваа нэг юманд ам гарах өөрөө дургүй л дээ. Тэгээд
яахав, сайхан барилдаж байсан. Бэртэл гэмтэл гээд спортын амьдралд өдий
төдий юм тохиолддог. Тэгж байтал дороос идэр залуу сайхан аварга гарч
ирсэн. Монголын бас нэг сайхан аавын хүү, та бүхний хүндэлж хайрладаг
сайхан аварга гарч ирсэн. Мэдээж энэ бүхнийг хүлээж авахад надаас асар
их сэтгэлийн тэвчээр шаардаж байсан л даа. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Маш сайн ойлгож байна. Энэ бол мэдрэмжийн нарийн нандин долгилцол дээр тэмтрэгдэх ойлголт шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тийм
ээ. За, сэтгэл зүйн хувьд тэрийгээ даван туулаад, нөгөө бөхтэйгөө
барилдаж сураад цаашаа явсан. 25 дахь түрүүгээ авчихлаа, цаашаа ердөө
долоон түрүү авахад би 32 дээр очно. Үнэндээ би энэ тухай тэгтэл их
бодож яваагүй. Зөвхөн урдаа ирсэн даваануудыг л бодож, ялалтуудаа хийж
барилддаг байсан. Өмнөх башё дээр нь би бас бэртэл гэмтэл авчихсан.
Гэтэл яагаад ч юм тэр башё надад нэг тийм гал өгсөн юм. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Гал?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Гал.
Яагаад ч юм сэтгэл зүрхнээс асаад, яагаад ч юм тэр жижиг сажиг бэртэл
гэмтлийг давж гарах хүч оргилоод, яагаад ч юм өрсөлдөгч бөхтэйгөө
барилдах арга барилаа олоод, яагаад ч юм сэтгэлийн тэнхээ тогтоод
цээжинд нэг тийм гал асаад байсан. Өрсөлдөгч бөхтэйгөө барилдах арга
техникээ олно гэдэг өөрөө асар том философи байдаг юм шүү дээ. Тийм биз
дээ.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тэгэлгүй яахав. Түрүүн та хүлээж авах тухай аягүй гоё ойлголтыг хөндлөө шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Нэгэнт
өөр дээрээ тулаад ирсэн тэр зүйлийг хүлээж авахад бас тодорхой хэмжээний
цаг хугацаа хэрэгтэй байдаг. Энгийн амьдралаас жишээ авъя л даа. Одоо
энэ бидний өдөр тутмын хэрэглээний цахилгаан байна шүү дээ. Нэмэх хасах
цэнэг шууд нийлэхээр юу болох вэ. Тэрэн шиг л зүйл шүү дээ.Тийм учраас
би нөхцөл байдалтайгаа ойлголцохын тулд цаг зарцуулсан. Би үнэхээр тэр
ойлголтод цаг хугацаа зориулсан. Тэр хүртлээ барилдаж байхдаа яг бас
энергиэ гаргаж чадахгүй яваад байсан. Тэгээд л яагаад ч юм тэр башё дээр
дахиад би хоёр жил барилдана аа гэсэн бодол цаанаасаа орж ирсэн. Яагаад
ч юм миний дотоод энерги, дотоод мөн чанар, миний бөхийн амьдралд
нөлөөлөх элдэв бусын эсрэг энергийг дарах юм орж ирсэн. За, би ямар ч
байсан долоон башё түрүүлнээ. Дүүтэйгээ би барилдана. Жилд зургаан башё
байгаа. Хоёр жилд 12 башё. Бүгдийг би дийлэхгүй ч бай талд нь очиход их
аварга Тайхогийн амжилтыг эвдэх юм байна. Ингэж чадах юм бол би цахиур
хагалах юм байна даа гэж бодож байсан. Би үнэхээр сэтгэлээ нээж ярьж
байгаа юм шүү. Манай хүмүүс яаж ойлгох юм бол доо. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Ойлгоно шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тэр
цахиурын чулууг би бэлдчихсэн байсан. Билүү нь надад өөрт байсан. Зөвхөн
зурах нь л үлдсэн байсан даа. Ингэж хэлэхээр өөрийгөө хэтэрхий магтсан
болох ч юм уу, бүү мэд.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Танд тийм эрх нь байгаа?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Хоёулаа ингээд л задгай ярьж эхэлдэг шүү. (инээв) Бид хоёрт одоо бол ямба хэрэггүй, ямар нэгэн халил хэрэггүй. Тийм үү. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тийм ээ, Тэр гал юу байв аа. Нэг мэдэхэд л гал залгичихсан байдаг. Цээжин дотор л асаад ирсэн?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Үнэхээр
тийм. Ямар ч байсан дээр байгаа тэр үүлний цаана юу байдгийг хармаар
санагдаад л. Товчхондоо том мөрөөдлийн, том амжилтын гал ассан л даа.
Тэгээд яагаад ч юм би тэр башё дээр түрүүлээд, яагаад ч юм нэг жижиг
сажиг асуудал гарч ирээд. Яагаад ч юм тэр башё дээр зодог тайлах асуудал
босч ирсэн. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тэр өглөө жирийн л нэг өглөө байсан уу. Яг тантай юу тохиолдсон юм бэ ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Энэ
асуудал ерөөсөө л Монгол хүний омогшил шүү дээ. Гал халуун Монгол хүний
омогшил. Монголын залуучуудыгаа тийм зүйл дээр, ийм л байгаасай гэж
хүсдэг. Монгол гэдэг энэ зургаан үсэг сэтгэл зүрхэнд минь бараг миний
зургаан мөч болсон. Би ийм болтлоо тэнд өрсөлдсөн юм шүү. Тархи оюун,
бие цогцос, их түүх, өвөг дээдэс, үзэмж гоо, эх орноо хайрлах сэтгэл
гэсэн энэ зургаан зүйл дээр тэр Монгол гэсэн зургаан үсэг явдаг юм болов
уу гэж боддог. Би гал халуун Монгол, би эмоцитой Монгол, би давилуун
Монгол, би аархуу Монгол, би ард түмэндээ хайртай Монгол хүн. Авааль
гэргий, үр хүүхдэдээ хайртай Монгол эр хүн. Үнэхээр бид өнөөдөр сэтгэл
зүрхээ нээсэн шиг нээе гэж байгаа бол би танд дотроо нээж, ёстой
сэрхийтэл хэлж, сэвхийтэл ярьж уужирмаар санагдаад явчихлаа. Болох юм
уу. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Болно шүү дээ. Энд болохгүй гэсэн ямар ч тэмдэг байхгүй?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-За, тэгээд нөгөө Монгол чинь 25 түрүүлчихлээ. Намайг тэр үед ямар явсан гэж бодно. Гэвч дотор минь асч байсан тэр гал бөхсөн. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Гэхдээ Монгол хүний, тэр тусмаа тань шиг хүний сэтгэлд ассан галыг сугалж авна гэж байхгүй шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Миний тэр сэтгэлийн гал ил ассан юм болов уу даа л гэж бодох юм. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Аварга
та яасан битүү хариулж байх юм бэ. Хоёулаа нээлттэй л сайхан ярья л
даа. Тэр өглөө үнэхээр жирийн л нэг өглөө юм уу, жирийн бус өглөө байсан
юм уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Жирийн л
нэг, хүний нутгийн өглөө байсан. Гол онцлог нь сэтгэлийн гал ассан
байсан. Эерэг гал байсан. Гадна талаас бол миний зүг рүү хурц гал ассан.
Ийм нөхцөлд хүний бүх л араншин илэрнэ шүү дээ. Уучлаарай, тэр асуудлын
тухай ярихаар сэтгэл жаахан хямраад явчихдаг юм аа. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Танд тавьсан занга байсан юм уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Та бүхэн мэдэж байгаа даа. Үүнийг яриад байж яах юм бэ дээ.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Нэг ч яриагүй шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Асуудлыг
би гайгүй л гэж бодож байсан. Нөгөө л нэг бичигддэг, нөгөө л нэг
Асашёорюү, нөгөө л нэг Монгол, нөгөө л нэг дийлээд байдаг баатарлаг
Монгол. Нөгөө л ард түмэн нь уухайлаад байдаг Монгол байсан. Тэр нь л
хэтэрхий бас айлын галыг ноцооход нь дэм болчихсон юм болов уу гэж
боддог юм ш дээ. Одоо би сайхан эх орондоо ирчихээд сууж байна. Миний
Монголд бас зөндөө л гал ассан байна шүү дээ. Ганчимэг эгч ээ, хоёулаа
энэ сэдвийг орхиё тэгэх үү.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тэгье,
өнөөдөр би таныг сурснаараа аварга аа л гэж дуудаж байна. Ингэхэд та яг
одоо хэн бэ. Таныг хэн гэж дуудвал танд таатай байх бол?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Би
амьдралынхаа зургаар л явж байгаа хүн. Намайг хэн гэж дуудахаа та
үнэхээр мэдэхгүй байгаа юм уу. Тэгвэл би өөрийгөө нэг танилцуулчих уу.
(Аваргын маань гэдэн жаахан хөдлөв бололтой) Би Долгорсүрэнгийн
Дагвадорж. 1980 оны есдүгээр сарын 27-нд төрсөн. Бич жилтэй. Нийгмийн
гарал ажилчин. Монгол улсын иргэн. Би улаан залаатай Монгол эр хүн. Би
Монгол залуусаа үндэсний үзэлтэй байгаасай гэж хүсдэг. Тэр нь хий хоосон
лоозон биш. Увайгүй хүмүүс ард нь сууж байдаг хэлбэрээр биш. Жинхэнэ
үнэн, жинхэнэ бадрангуй үзэл байгаасай гэж үнэхээр хүсдэг. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Аварга аа?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Яасан?</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Таныг зодог тайлж байхад өвөл байсан, тийм үү?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Өвөл байсан. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Гурван
жилийн өмнө та надад “Би Монголынхоо өвлийн урдаас хага ташсан тэр нэг
хүйтэн агаарыг ямар их санадаг гээч” гэж ярьж байсан. Тэгээд таныг
зодог тайлах үед “Асашёорюү эх оронд чинь таны дуртай агаар нь
тачигнасан омголон өвөл болж байна. Хүрээд ир” гэж бичиж байсан. Яг тэр
явдлын дараа буцаад ирэхэд яг тэр агаар угтсан уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Миний
сэтгэлд олон жил явсан тэр агаарыг, тэр мэдрэмжийг яаж ч “delete”
хийгээд алга болгож чадахгүй шүү дээ. Тийм биз дээ. Бид нар гадаад
дотоод явлаа, галуу шувууны мах идлээ энэ тэр гээд ля ля гэдэг. Тэр
үнэндээ юу юм бэ. Тэр зүгээр л биед зүүсэн чимэг байхгүй юу. Зүгээр л
хээнцэрлэл. Монгол агаарын дэргэд юу юм. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Эх орондоо буугаад зогсч байхад санаа сэтгэл тавираад сайхан байсан биз дээ ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Сайхан шүү дээ. Тэгээд. Юутай зүйрлэх юм. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Яг суурин ингээд амьдарч аж төрөхөд Монгол хэр хөгжсөн байна. Олон жил та эх орныхоо сурталчилгаа байлаа. Одоо ч хэвээрээ ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Монгол
минь сайхаан. Ийм сайхан эх орныг бидэнд үлдээсэн өвөг дээдэс, тэр агуу
монголчуудаар би бахархдаг. Ёстой халуун амь, бүлээн цусаараа эх орноо
хамгаалж явсан баатрууд шүү дээ. Сая би “Анхны долоо” гээд шинэ кино
үзсэн. Яаж бахархахгүй байх юм бэ. Тэдэн шиг хөвгүүдээр. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Би
таны ярихыг хүсэхгүй байгаа сэдвийн асуултуудыг тавиад байгаагаа мэдэрч
л байна. Нээрээ та киноны сурталчилгаагаар гарч байсан. Үзээд гарч
ирэхэд тань сэтгүүлчид сэтгэгдийг тань асуусан юм уу. Албан ёсны
сурталчилгаа юм уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Ганчимэг
эгч ээ, нэг юм тодруулж хэлмээр байна. Энэ ямар нэг намын сурталчилгаа
биш шүү. Бид нар үүх түүхээ мэддэг баймаар байна. Бидний үеийн тэр
залуусын хийсэн киног дараа дараагийн үеийн хүүхдүүд, бидний ирээдүй
үзэх ёстой. Тэрийг л бодож хийж байгаа шүү дээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Өөрийг
тань би бол дотроо ойлгож байна. Гэхдээ та бол маш том сурталчилгаа шүү
дээ. Та өөрөө маш том зах зээл. Тэгэхээр таны оролцож байгаа, таны урд
нь зогсч байгаа бүх юм сурталчилгаа болж харагдах нь зүйн хэрэг. Тэр
утгаар нь л би асуусан юм?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Миний
сурталчлах үүрэгтэй цорын ганц юм Монгол эх орон минь. Гэхдээ байна шүү,
Монголын юм бүхэн үнэ цэнэтэй байх ёстой. Тэр дундаа хүн нь, газар
шороо нь, баялаг нь, мал сүрэг нь, урлаг нь, спорт нь, кино нь. Киног
сугалж ярья л даа. Киноны гүйцэтгэж ирсэн үүргийг хүн төрөлхтөн
бүгдээрээ мэднэ. Эх орны дайны үеийн Оросын кинонуудыг бод доо. Тэр
урлагаар дамжуулан ард түмнээ зоригжуулж, сэтгэлийнх нь дотор эх оронч
үзлийн галыг асааж, дараагийн хойч үедээ эх орон нь хэчнээн их үнээр
өвлөгдөж үлдсэнийг тархинд нь хэлж байдаг. Та бид хоёрын сэдэв жаахан
зөрөөд байх шиг байна. Та болохоор нэг сурталчилгаа яриад байна. Одоо
нөгөө талаас нь ярья. Монгол гэдэг чинь өөрөө бидний сурталчилгаа. Би
зүгээр нэг муу цагаач байвал яах юм бэ. Тийм биз дээ. Миний энэ биеэр
зөвхөн Монгол минь гүйж байгаа юм. Тийм болоод би хүчтэй, тийм болоод би
ялж ирсэн. Би нэг л юман дээр омогшиж байгаа. Тэр нь Монгол. Одоохондоо
омогшил минь шалдан байна. Ний нуугүй хэлэхэд би Монголд ирээд хөрсөн
дээрээ буух гэж зөндөө шаналсан. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тэгээд бууж чадсан уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Мэдээж
эх хэлээрээ яриад ингээд сууж байхын жаргал, дээр цэлийж байгаа хөх
тэнгэр, дэргэд сүндэрлэж байгаа уулс, мандаж байгаа нар нь хүртэл Монгол
байхад яах юм бэ. Эх оронд маань сайнтай муутай амьдрал зөндөө л байна.
Би бол үнэндээ дэндүү тасарчихсан байжээ. Би Монголоосоо дэндүү
тасарсан байж. Тугаа бариад Монголоо гээд дэндүү явчихсан байна. Хөрсөн
дээрээ буугаад үзлээ. Хоёулаа шударга л ярья л даа. Монголын амьдрал
өнөөдөр хэцүү байна шүү дээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Ирснээсээ хойш Монголоороо нэлээн явав уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Явалгүй яахав дээ. Зөндөө явлаа.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Амьдрал тийм хэцүү байна уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Монголын
амьдрал хэцүү байна аа. Нөгөө цайлган сайхан сэтгэл нь дарагдчих гээд
байна шүү дээ. Эрхбиш айлд яваад ороход, ээ аварга маань ороод ирж
байхад гээд аягатай цайгаа барьдаг, эрхбиш таваг нь дундхан ч идээгээ
тавьдаг ёс нь арайхан хазайчихаагүй байна. Хоёр сая 700- хан мянган
хүнтэй, ийм өргөн уудам нутаг дэвсгэртэй. Асар их баялагтай, сүрлэг
түүхтэй, ийм ард түмэн ингэж амьдарч болох юм уу.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Таныг ирэнгүүтээ улс төрд хөл тавина гэж хүмүүс таамаглаж байсан?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Үгүй ээ, би улс төрд орохгүй. Надад тийм хүсэл ч байхгүй. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Намуудаас санал бол ирсэн биз дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Ирсэн л
дээ. Гэхдээ би ийм санал хүлээж авахгүй ээ. Би их хуралд ороод дөрвөн
жил тэнд юу хийх юм бэ. Би харин хөрсөн дээрээ буумаар байна. Энэ улс
төрчид ард түмэн, ард түмэн гээд л тархийг нь угаагаад байх юм. Би ч
гэсэн ард түмний нэг хэлтэрхий биз дээ. Би ингэж тархиа угаалгамааргүй
байна. Энэ арай дэндэж байна. Эд нар улс төрийг арай зөв талаас нь
хиймээр байна шүү дээ. Тэгээд л болсон болоогүй түмнээ хамж, хувааж
давхиад л. Би тэр элдэв худал хуурмаг юм бичээд байгаа нөхдүүд шиг жижиг
гар биш шүү дээ. Би том Монгол. Агуу Монгол. Би харин хөрсөн дээрээ
буумаар байна. Нээрээ Монголын хөрсөнд буух хэцүү байна шүү. Би нэг л
юмыг ойлгохгүй юм. Манайхан яагаад ингээд стресстэй амьдраад байдаг юм
бэ.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Би таныг ч гэсэн стресстэй байна л гэж харж байна?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Байлгүй
яадаг юм бэ. Хаагуур нь би өнгөрөх юм. Төр Монгол хүнийхээ тархийг,
зүрхийг, оюуны чадавхийг нь дэмжээд өгөөсэй. Би сая Сонгинохайрхан
дүүргээр явлаа. Ээ бурхан минь ээ. Ёстой нээрээ хэцүү гэж хэлэхэд
багадам байна. Арай ч дээ. Ингэж амьдрах ёсгүй л ард түмэн ш дээ.
Итгэлийг нь авч гарч ирчихээд зарим нэг нөхдүүд юу хийгээд, яагаад хуурч
мэхлээд яваад өгч байгаа юм бэ. Ард түмний сүүн цагаан сэтгэл рүү ямар
өнгийн будаг цацчихаад яваад өгч байгаа юм бэ. Ийм л байна шүү дээ,
бодит амьдрал. Би нээрээ стресстэй байна. Энэ үнэн. Аль болох хүмүүстэй
гар барьж, аваргаа гэсэн тэр сэтгэлийг нь хүндэтгэж хэн ч байсан
тэмүүлээд ирэхэд нь халуун гараа атгалцаад, тэврэлдээд, амьдрал сайхан
болноо, дандаа ийм явахгүй гэж хүч тэнхээ өгөөд явахыг ядахдаа бодож
байна. Энэ ард түмэнд чинь сэтгэлийн дэм, урам, итгэл найдварын гал
хэрэгтэй байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Бүчээд, шаваад явуулдаггүй хэвээрээ л байна уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Хэвээрээ.
Би тэр олон хүн дотроос нэг сайхан эмээг харсан. Нэг сайхан ээж.
Сонгинохайрханд явж байсан юм. Бараг 10 мянгаад хүн байсан байх. Тэр
олон дундаас нүдэнд тусаад болдоггүй. Улаан хамбан дээлтэй. Энгэрээр нь
дүүрэн одон. Хүмүүст даруулчих гээд хөөрхий сууж байсан.Энгэр дээрх
одонгууд дотроос нь хоёрхон одон надад их тод харагдсан. Алдарт эхийн
нэг, хоёрдугаар одон. Би өөрийн эрхгүй алхсан. Тэр олон хүн дундуур
бүгдтэй нь гар барьж, зургаа авахуулж зүтгэсээр яваад эмээ дээр очсон.
Эмээ уйлсан. Тийм уяхан, зөөлхөн, сайхан сэтгэлтэй. Өөрийнх нь үр хүүхэд
биш шүү дээ. Өө, манай Асашёорюү хүрээд ирэв үү. Миний хүүгээс ялгаа юу
байхав. Эмээ нь чамайг барилдаж байхад захыг нь мушгидаг байсан шүү
гээд л. Энэ надад маш том шагнал.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Монголдоо байгаагийн хамгийн том мэдрэмж?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Өө, тэгэлгүй яахав. Мөн ч сайхан ард түмэн. Мөн ч сайхан энэ ард түмэн мөн ч тааруу амьдарч байна. Энэ л бидний эмгэнэл. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Нээрээ
таныг хамгийн сүүлд Н.Энхбаяр даргын гэрт очсон байхыг тань телевизээр
харсан юм байна. Та яагаад тэнд яваад оччихсон бэ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Яагаад
болдоггүй юм. Монголдоо, Монгол айлд орохдоо хүнээр заалгах ёстой юм уу.
Нэгд, би нам бус хүн. Хоёрт, тэр хүнийг төрийн эрх барьж байхад түмэн
олон бүгд л хүндэлж хайрлаж, хүрээлж байсан биз дээ. Одоо яагаад
буухаар нь өөр болох ёстой юм. Миний хүмүүжил юм л даа. Ер нь заавал энд
хариулах ёстой юм уу. Монгол хүний сайхан сэтгэл байна ш дээ. Ядарч
яваа нэгэндээ тусладаг. Нэг зүйр цэцэн үг байдаг даа. “Тэнхээтэй явахад
нь тэмээгээр туслахаар тэвдэж явахад нь тэвнээр тусал” гэж. Үүнийг
битгий сонгуультай хутгаарай. Бидний сэтгэлийн угт хүн чанар гэдэг юм
байдаг биз дээ. Би эр хүний жудгаар л очсон.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Таныг хараад баярласан байх?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Мэдэхгүй л дээ. Баярласан л байх гэж бодож байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Одоо
ид улс төрийн сонгууль болж байна. Та бол сонгууль гэсэн сэдвээс нэлээн
төвөгшөөж байх шиг байна. Гэхдээ л асуумаар байна. Н.Энхбаярын хамтран
зүтгэгч Д.Тэрбишдагва МАХН-аас Сонгинохайрханд дэвшиж таны ах
Д.Сумъяабазартай өрсөлдөж байгаа. Мэдээж та ахыгаа дэмжиж байгаа байх.
Энэ хоёр хүний тухай юу хэлэх тань сонин байна?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Хариулахаас өөр аргагүй асуулт байна. Сайхан л монгол эрчүүд. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Хоёулаа юу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тийм. Би Д.Тэрбишдагва гуайг тэнд очоод сууж байхад нь бас баярлаж л байсан. Тэр хүн жудаг л гаргасан. Би тэгэж бодож байна.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Н.Энхбаяр гуайнд уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тийм, яагаад болохгүй гэж. Би таниас энэ асуултыг асуучихъя. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Би
болохгүй гээгүй л дээ. МАХН-аас Д.Тэрбишдагва, МАН-аас Д.Сумъяабазар.
Энд болж байгаа улс төрийн өрсөлдөөнийг яаж харж байна вэ л гэж асууж
байгаа юм?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Уул шугамандаа МАН, МАХН хоёрыг чинь нэг ээжийн хүүхдүүд л гэж боддог шүү дээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Та бас хошин юм аа?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Хошинсоод
ч байх юу байхав. Зүүнийг баримтлагч хоёр нам. Монголчууд бид эвтэй л
байхсан даа. Ардчилсан нам дотор ч миний хүндэлдэг сайхан ах нар зөндөө
бий. Ерөөсөө хагаралдахаас залхах хэрэгтэй. Яахаараа манай монголчууд юм
л бол хагаралдаад, гахай нохойгоороо бие биенээ дуудах ёстой юм бэ.
Бүгдээрээ л сайхан жудагтай байя л даа. Сонгуулийн маргааш нар гарахгүй
юм уу, гарна шүү дээ. Амны билгээс, ашдын билэг гэж үг бий. Нар хэний ч
аавын хүүг ялгахгүй. Нөгөө алтан наран биднийг ав адилхан гийгүүлдэг
гэж шүлгийн мөр байдаг биз дээ. Нар өглөө цагтаа мандаж, цагтаа жаргана.
Мөнхөд ийм байх болно. Хүний амьдрал байдгаараа л байж байна. Харанхуй
өдрөөс нартай өдөр нь мэдээж сайхан. Хэтэрхий халуун нар бас хэцүү.
О.Дашбалбар гуайн сайхан шүлгүүдийг би Youtube дээр тавиад л сонсч
байдаг юм. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Амьддаа бие биенээ хайрла хүмүүсээ</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Алив сайхнаа бусдаас битгий харамла</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Хэрэггүй үгийн зэвээр зүрхийг минь бүү шархлуул</i></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><i>Хэн нэгийгээ харанхуй нүх рүү битгий түлх</i> гээд.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Сайхан л монгол эрчүүд гэж та онцоллоо. Хэн нь ч ялсан хамаагүй юу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Мэдээж
Д.Сумъяабазар ах бол миний зулайг дарж төрсөн ах минь. Монгол Улсын
аварга, ард түмний хайртай хүү. Өнөөдөр өөрийнхөө сонголтыг хийгээд,
улстөрийн сонгуулийн өрсөлдөөнд ороод явж байна. Дүүгийн хувд ахыгаа
ялаасай гэж хүсэх нь ойлгомжтой шүү дээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Хэвлэлүүд
бөхчүүд парламентад орж ирэхэд жаахан таагүй хандлагаар бичдэг. Гэсэн ч
монголчууд бид наадмаар бөхөө үзэж цэнгэдэг. Хамгийн том цэнгэл маань
эрийн гурван наадам шүү дээ. Тэнд гол дүр нь бөхчүүд. Тийм атлаа үндсэн
хуулийн дагуу эрхээ эдлээд нэр дэвшихээр нь гоочлоод унах юм. Та энэ
хандлагыг юу гэж боддог вэ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Би
тантай санал нэг байна. Бөх гэдэг чинь хүн биш юм уу. Үе үеийн буурал
түүхээ эргэж хар л даа. Энэ бөх гэдэг чинь бидний агуу том соёл. Бидний
өмч, бидний дээдэлж, бахархаж ирсэн шүтээн. Нүүдэлчин Монголын
амьдралыг чимж, сэтгэлийн их баяр цэнгэл эдлүүлж ирсэн агуу соёл.
“Бөхчүүд” гээд сонин ч гараад ирсэн байх шиг. Тусдаа хүмүүс юм уу.
Өөрсдийнхөө өв соёлд ингэж хүндэтгэлгүй хандаж болохгүй ээ. Орос гэж том
гүрэн байна. Энэ том гүрнийг авч явж байгаа Владимир Путин чинь бөх
хүн. Жудоч хүн шүү дээ. Одоо манайд гэхэд Женко Х.Баттулга ах байна.
Бөх хүн. Б.Бат-Эрдэнэ аваргыг хар. Бөх байсан энэ хүн улс төрд яаж биеэ
авч явж байна. Ард түмэндээ яаж хүндлэгдэж байна. Хэрлэн голоо
хэрчүүлэхгүй гэж тэмцсээр байгаад л аваад үлдчихсэн шүү дээ. Байгаль
дэлхийгээ хайрлаж, нутаг усаа хамгаалж тэмцэж чадаж байна. Чадахгүй
байгаа нөхдүүд харин олон байгаа шүү. Би өөрийн ариун цагаан хөдөлмөрөөр
олсон жаахан юмаараа хөрөнгө оруулалт хийгээд Үндэсний хөрөнгө
оруулалтын банкийг ахтайгаа хамтраад байгуулаад явж байгаа. Намайг олон
жил тэнд барилдаж явахад энд бүх асуудлаа даагаад л явж байсан. Манай ах
бол мэргэжлийн мундаг санхүүч хүн. “Монголбанк”-ны Д.Пүрэвдорж гуайтай
тулахад бол ямар ч байсан зогсохгүй шүү. Монголын эдийн засгийн
асуудлаар ярих юм бол ер нь гацахгүй аваад л гарна. Яагаад гэвэл мань
хүн олон тоон дээр сууж байгаа хүн. Сумъяабазар ахаасаа би олон
гайхалтай чанар олж хардаг. Биеэ авч явдаг тэр соёл нь. Бөхийнхөө хувьд ч
гайхалтай аварга гэж би хэлнэ.Одоо бол ширээний ард бичиг цаасны
ажилтай л ноцолдож суудаг. Бөх гэдэг чинь, ер нь спорт гэдэг чинь
омголон залуу насны ид хийморьтой, бадарч явах нэгхэн хэсэг хугацааны л
ажил шүү дээ. Ер нь бөх гэдэг чинь спортын төрөл болохоос хүний төрөл
биш юм байгаа биз дээ. Тийм биз дээ, та юу гэж бодож байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Санал нэг байна?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Би
ахтайгаа хамт нэлээн явлаа. Хийсэн бүтээсэн ажлыг нь үзлээ, нүдээрээ
харлаа. Хийсэн байна шүү. Ямар ч байсан Иргэдийн хуралд ажиллахдаа их
зүйлийг хийж амжуулсан байна. Зам барилгаас авахуулаад их зүтгэсэн
байна. Сумъяабазар ахад би нэг л юм хэлсэн. “Ах аа, дөрвөн жилийн дараа
хоёулаа Сонгинохайрханд ажлаа шалгуулахаар болзлоо шүү. Тэртээ тэргүй
таны дүү гэж намайг бас харж байгаа. Тийм учраас сайн ажиллана шүү. Юм
хийж бүтээнэ шүү. Та төр түшилцэх, төрийн түшээ хүн болно. Хариуцлага
маш өндөр шүү. Ард түмний энэ их итгэл найдварыг хөсөрдүүлэхгүй шүү.
Дүгнэж цэгнүүлэх үед чинь би бас ард түмний хэсэг болж дуугарна шүү. Би
бол ард түмнийхээ нэг хэсэг шүү. Ард түмний талд зогсоод таны ажлыг би
дүгнэнэ шүү гэж хэлсэн.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Том “шахалт” байна шүү?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Нэгэнт л
ийм хэмжээний зорилт өөртөө тавиад Монголынхоо хөгжлийн төлөө,
Монголынхоо нийгмийн сайн сайхны төлөө ажиллахаар зориг шулуудсан
учраас би шахахаас өөр яахав дээ. Би ард түмний нэг хэлтэрхий. Цаана
чинь ард түмэн харж байгаа. Тийм учраас дөрвөн жилийн дараа ажлаа
дүгнэнэ шүү. Сонгинохайрхан дүүргийг хараад байхад ирж буучихаад л яваад
өгдөг. Зүгээр л нэг бууриа үлдээчихээд яваад өгдөг. Хог новшоо тарааж
хаячихаад яваад өгдөг юм байна, зарим нь. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Сонгинохайрхан дүүрэгтэй та бүхний хувийн дурсамж бас холбоотой юу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Холбоотой
байлгүй яахав. Манай аав чинь тээврийн яамны харъяа 25 дугаар баазад
жолоочоор ажиллаж байсан хүн шүү дээ. Аавын идэр залуу насных нь амьдрал
энд шингэсэн. Одоо ч Монгол Улсынхаа бүтээн байгуулалтад хувь нэмрээ
оруулсан сайхан жолооч нар дүүрэн байна. Уулзаад аавтай чинь тээвэрт
хамт явж байлаа гээд сайхан буурлууд ярьж байна. Аавыг минь яриад л.
Сайхан л байдаг. Ачааны хүндийг ард түмний хүүхдүүд л үүрч явсан ш дээ.
Одоо манайхан худлаа хэлбэр их хөөдөг болжээ. Сэхээтэн гарал, ажилчин
гарал гэж юуг хэлээд байгаа юм. Надад их сонин санагдаад байгаа байхгүй
юу. Нийгмийн гарал үүсэл сэхээтэн ч гэх шиг. 40 мянгатынхан ч гэх шиг.
Элит ч гэх шиг. Хэн болоод хэндээ элит болох гээд байгаа юм бэ. Адилхан л
нүүдэлчин монголчууд байж. Хотын соёл гээд л ярих юм. Ойлголтынхоо
хувьд байх ёстой л зүйл. Гэхдээ яагаад тэр алслагдсан дүүрэгт аж төрдөг
нэг хэсгээ элдвээр нь хэлж ялгаварлах ёстой гэж. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Хөдөөнөөс
орж ирэгсэд Сонгинохайрханд маш их бий. Одоо ч нүүж ирсээр л байгаа.
Ерөөсөө хүний мөрөөдөл чинь төв рүүгээ чиглэдэг. Гэтэл манайхан муусайн
хөдөөнийхөн орж ирээд хотын гоо сайхныг эвдээд хаячихлаа гээд муучлаад
байдаг?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Ямарваа
нэгэн юм чинь соёлт нийгэм рүүгээ тэмүүлдэг юм. Хүн битгий хэл адгуус
мал хүртэл. Дээр үед ч гэсэн Хүрээ орно гээд мөлхөх шахуу зорьж ирдэг
байсан биз дээ. Өнө мөнхийн хүсэл мөрөөдөл нь байсан. Тэрэн шиг л хүрээд
ирсэн хүмүүсээ “Та нар наанаа захын хороололдоо л бай” гэж хаших гээд
байгаа юм уу. Яагаад монголчууд бие биедээ ийм хайргүй болчихсон юм бэ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Долгорсүрэн
заан бол манай алдартай заануудын нэг. Хөвгүүддээ мэдээж нэг жинтэй л
үг хэлдэг байх. Д.Сумъяабазар аваргад нэр дэвшихэд нь ээж, аав хоёр нь
юу захисан бол? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Түмний сайхан сэтгэлийг л дааж явах хэрэгтэй гэж аав маань дандаа бидэнд захидаг юм. Тэр үгээ хэлж байна лээ.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Сонгинохайрхан
дүүргээр та бас нэлээн явсан юм шиг байна. Хятадуудаар дүүрчихсэн байна
л гэж сонсогдох юм. Та тийм байдал олж харав уу ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Ёстой
энэ асуудал миний ганц эмзэглэж байгаа сэдэв. Нөгөө нэг Монгол Асашёорү
чинь хаана байна. Би өөрийгөө хайгаад олсонгүй ээ. Албан ёсны тоогоор
3000 Хятад байна гэж байна. Энэ ариун явдал уу. Надад эрх мэдэл
байдагсан бол хуу хөөгөөд гаргахсан. Манай Бал дарга хоёрч удаа сайхан
цэвэрлэгээ хийсэн. 1961 онд нэг цэвэрлэгээ хийсэн. 1981 онд дахиад нэг
цэвэрлэгээ хийж өгсөн гэдгийг бид мэднэ. Надад тийм эрх мэдэл байсан бол
вагон вагоноор нь шүүрдээд гаргахсан. Одоо л гаргаж хөөмөөр байна.
Одоо больё л доо. Хацар гоо охидоо харамлаж байна, би. Хангай шиг сайхан
эрчүүдээрээ шавар зууруулаад тэр дорсойсон шүдтэй хүмүүсийн дор
ажиллуулмааргүй байна ш дээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Зөвшөөрч
байна. Гэхдээ та бид хоёрыг их л хоцрогдсон улсууд байна гэх байх даа.
Дэлхий глобалчлагдсан ийм шинэ зуунд буруу үзэл тээж байна гэх биз?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Битгий
дэмийр, битгий солиор гэж хэлмээр байна. Глобалчлал гэж ер нь юу юм. Та
нар эрлийз хурлийзуудаар энэ нутгийг дүүргэх гээд байгаа юм уу. Цусаа
булингартуулах гээд байгаа юм уу. Бид нарт мэдээж сурах юм их байна. Бид
нар гаднаас ажиллах хүч авах хэрэгтэй, үнэн. Үүнийг төрийн бодлогоор
хатуу хууль хяналтан дор хийх ёстой. Тэд Монгол Улсын хуульд бөхөлзөж
амьдрах ёстой. Үгүй бол зайлцгаа, тонилцгоо. Хөөгөөд гаргах хэрэгтэй.
Би монгол залуучуудыгаа их боддог. Эргээд харахад их сонин тогтолцоо
яваад байгаа юм. Идэр залуу хийж бүтээх насны залуусаа гадагшаа гаргаад
байна. Гэхдээ өнөөдөр сонин, интернэтээс харж байхад бол бас Солонгост
ажиллах хүчин эрс буурсан байна. Энэ их сайн зүйл. Би монголчууддаа,
залуучууддаа нэг л юм захимаар байдаг.Технологи хулгайлж ирээч. Гадны
технологи. Одоо манай энэ циркийн гадна талбайг 1971 оноос хойш засаагүй
байсан. Ойр орчмын өндөр настнууд, нялх нярай хүүхдүүд салхилах талбай
хийж өгье гэж хоёр ахтайгаа ярилцсан юм. Хотын үзэмжийг бас бодож
байна. Улаанбаатар хотыг харах нүд нь болсон ийм газар шүү дээ. Энэ
орчин чинь. Би хотын иргэн. Надад хотоо хайрлах хайр бий. Тэгээд энэ
талбайг хийлээ. Аягүй гоё болсон байгаа биз дээ. Үүнийг зүгээр л нэг
Монгол залуу хийсэн. Ийм хэмжээний ажил хийж үзсэн үү гэж би асууж
байгаа юм. Үзээгүй ээ л гэж байна. Тэр Германд барилгын ажил хийж
байгаад ирсэн залуу байсан. Мань эр хийсэн. Би өдөр болгон очиж шалгадаг
байсан. Наадахаа муруй хийчихсэн байна ш дээ. Чи юу хийгээд байгаа юм
бэ л гэнэ. “Аваргаа дуусаагүй байна, дуусахаар нь харуулна” гэдэг
байсан. Хийлээ, гаргаад ирлээ. Хэчнээн сайхан талбай. Энэ залуучууд бол
миний хэлээд байгаа тэр технологийн хулгайчид байхгүй юу. Хараар ажиллаж
байсан, амьдралаа хүний газар бор зүрхээрээ бүтээж босгосон улсууд. Тэд
эргэж Монголдоо ирж байна. Эднийг төрийн бодлогоор дэмжих ёстой
байхгүй юу. Би залуучууддаа хэлмээр байна. Гадаад улсад сууж байгаа элэг
нэгт ахан дүүстээ хэлмээр байна. Ирэх үү, байх уу гэдэг нь тухайн хүний
эрх л дээ. Гэхдээ Монголдоо заавал ирээрэй. Би агуу Нацагдоржийнхоо
шүлгийг жаахан өөрчилчихөж болох уу. “Хээрийн галуу нисэн үл хүрэх
газраас, хүний хүү технологи хулгайлж ирээрэй” гэж. Тэгээд эх орноо
бүтээгээрэй, босгоорой гэж уриалмаар байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Орой
болгон телевизээр Монгол ийм муухай болчихсон, Улаанбаатар ийм муухай.
Өөрчилнө, хална л гэж ярьцгаах юм. Хэн нэг нь ирээд бузарлачихсан юм
шиг санаа сэтгэлд бараан энерги цацалсан юмнууд л үргэлж явах юм. Та
олон жил гадаадад амьдарсан хүн юу гэж боддог бол? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Яг
тантай нэгэн адил. Аягүй дургүй хүрдэг. Амны билгээс, ашдын билэг гэж
эртний сайхан үг байдаг. Манай Ама Бямбадоржийн аавдаа зориулж зохиосон
шүлэг байдаг. “Үйлс бүтэх аяндаа сайхан” гэж. Тэр уурлаад байна,
бухимдаад байна энэ тэр гэсэн бараан юмаар тархи угаахаа больё л доо.
Хүн инээдэг юм ш дээ. Хүн дурлана, хайрлана, инээнэ, уйлна. Хүн дандаа
уурлаж явахгүй. Амараа, аятайхан реклам хий л дээ гэж хэлмээр байна.
Монгол хүн хэзээ ч нарыг, хэзээ ч хөх тэнгэрээ, хэзээ ч газар шороогоо
нулимдаггүй шүү. Үүнийг л хэлмээр байна.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Зодог тайлснаасаа хойш Япон руу хэр олон явсан бэ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Их л явж байна.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тэнд таныг угтах хуучин агаар өөрчлөгдөж үү? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Хорвоо
дэлхий сайнтай, муутай олон юм тээж байдаг. Намайг дэмждэг түмэн олон
байгаа. Би тэд нарт сэтгэлийнх нь галыг асааж өгсөн хүн ш дээ. Тэр
утгаараа надад маш их хайртай байдаг. Намайг мартаагүйд нь би бас
баярладаг.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Юу гэж таныг мартах юм бэ. Ер нь бол таныг зодог тайлахад Японы ард түмэн биднээс дутуугүй харамслаа гэж харсан?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Харамссан. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тантай
тэр явдлын өглөө нэг хятадын эрлийз хүн таарсан юм билээ. Та яагаад
энэ тухай ярьчихаж болдоггүй юм бэ. Би бас сэтгүүлчийнхээ хувьд асуусан
асуултынхаа хариултыг авмаар байна шүү дээ ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Надад
урьд нь ийм асуулт хэн ч тавиагүй. Би үүнийг өөртөө дотроо нууцалъя гэж
бодож байсан. Ард түмэн маань юу гэж хүлээж авах юм бол доо. Яахав дээ,
би бас цээжээ дэлддэг Монгол шүү дээ. Тэрүүгээрээ адлагдаж, сайшаагдаж,
магтагдаж, далдуур хэлэгдэж, ард түмнээ баярлуулахдаа баярлуулж,
бахдуулахдаа бахдуулж явсан. Монгол хүн гэж ер нь юу юм. Та тэгвэл
тэрийг надад хариулчих. Би тэгээд дараа нь хариулъя. Монгол бүсгүй гэж
юу юм, Монгол цус гэж ер нь юу юм. Та миний асуултад хариулчих. Би
тэгээд хариулъя. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Их л хүчтэй хариулт нэхсэн асуулт байна? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Та надаас асуусан. Надад нэг хариулчих.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Аварга аа, энд би асуух ёстой? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тэгвэл
би хариулчихъя. Монгол гэдэг чинь та өөрөө юм. Өвөг дээдсийн минь таныг
хүн болгосон тэр цус юм. Би болсон явдлыг ярья. Башё эхэлчихсэн байсан
юм аа. Нөгөө л адлагддаг, нөгөө л папарацид ээрүүлсэн Монгол. Тийм л
өдрүүдийн нэг. Хоолон дээр нэг нөхөр ирдэг юм. Би найзуудтайгаа, намайг
дэмжигч фэнүүдтэйгээ сууж байсан. Тэр хүн бөөрөнд наалдаад л. Аварга аа,
би таны фэн чинь шүү гээд л байсан. За за, гээд тоосон шинжгүй л
байгаад байлаа. Хоолноос гараад ганц хоёр пиво уудаг юм байгаа биз дээ.
Би үнэнийг л ярья. Уудаггүй юм ууж байгаа биш. Тэгсэн нөгөө нөхөр
тэгдэг юм даа. Нөгөө эрлийз, нөгөө булингартсан цустай нөхөр чинь юу
гэсэн гээч. “Эх газрын бодлого чамайг харж явж байгаа шүү” гэдэг байгаа.
Юу гэсэн үг вэ тэр. Чамайг хянаж байгаа. Эх газрын бодлого дээр чи явж
байгаа шүү. Явах ёстой шүү гэсэн их битүү сонин юм хэлсэн. Эх газар гэж
юу юм, эх газар гэж юу юм бэ. Дундад эх газар гэж хэлсэн шүү, бүр. Юу
гэсэн үг юм бэ. Тэр ерөөсөө л надад хэлье гэснээ л хэлсэн байх. Би
тэрийг яаж ойлгож авсан. Монгол ухаанаараа л ойлгож авсан. Тэр Хятадын
эрлийз хүн байсан. Хятадад сайн ч хүн бий, муу ч хүн бий. Заавал над
дээр ирж миний бөөрөнд наалдаж, намайг анзаарч мөшгиж явж байгаад тэгж
хэлэх шаардлага юу байсан юм бэ. Тэгээд би яах юм. Хар аяндаа л энэ гар
өөрөө л явчихсан. Зүгээр л мангасдчихсан. Би цохиогүй л дээ. Алгадаад л
унагасан. Алгадах ч юу байх вэ, мангасдаад унагасан. Болсон явдал ийм л
юм байгаа юм. Монгол гэдэг хариултыг би тэрэнд өгсөн шиг өгсөн шүү.
Тэрнийхээ төлөө хариугаа хүртсэн. Тэрэндээ би гутраагүй. Харин 32
түрүүлэх тэр боломжоо алдсан даа. Монгол хүний гал омогшлыг яах аргагүй
унтраах гэж оролдсон. Би галаа аваад буцаад л эх орондоо ирсэн. Миний
цээжин дотор одоо ч гал асч байна. Та яагаад миний мөрөөдлийг асуухгүй
байгаа юм бэ, Ганчимэг эгч ээ. Яагаад тэр жижигхэн Хятадын өтний талаар
надаас асуугаад байгаа юм. Сонгинохайрхан дүүргээр явж байхад долоон
мянган хятад байна. Замын хажуугаар хачин орсойсон шүдтэй юмнууд алхаад
байна ш дээ. Дотроо юу гэж бодож байгаа бол. Муу үхэр монголчууд гэж
харааж байгаа даа. Бүгдийг нь хөөж гаргах хэрэгтэй.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Аваргаа, таны идеалийг Монголчууд яаж ашиглах вэ, та өөрийнхөө нэр төрийг юунд зориулмаар байна вэ ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Би
Тусгаар тогтносон Монгол Улсын иргэн. Иргэний үүргээ би хангалттай
биелүүлсэн гэж бодож байгаа. Өнөөдөр Төв Азид ч, Оросод ч, Европод ч
гэсэн явж байхад намайг хараад хүмүүс бас сонин болдог юм ш дээ. Нөгөө л
реклам энэ дээр жинхэнэ утгаараа гарч ирж байгаа байхгүй юу. Тэнд би
Монголын сурталчилгаа. Би сая Болгарт очсон. Чөлөөт бөхийн холбооных нь
80 жилийн ой нь болоод. Ёо, би галтайгаа байна шүү, Асашёорюүгийн алдар
суу байна лээ шүү. Өдөр тутмын арван таван сонин тэргүүн нүүртээ
мэдээлсэн байсан. Энэ аварга манайд хүрээд ирлээ гээд.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Домогт Асашёорү Болгарт хөл тавилаа гээд л үү? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Европын
аварга шалгаруулах хөл бөмбөгийн тэмцээн ид болж байна. Би дуртай л
даа. Монголдоо хүүхдүүдтэй хөл бөмбөг тоглож байгаад бас шийтгүүлж л
явлаа. Энэ бол агуу спорт шүү дээ. Ямар би мөрийтэй тоглоом тоглосон юм
уу.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тэр үед бас л бөөн шуугиан болсон шүү?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тэгсэн.
1994 оны Америкт болсон дэлхийн аваргаар шигшээ дөрөвт багтаж байсан.
Сточков гэдэг мэргэн бууч. Би тэр хүний тоглолтыг хүүхэд байхдаа үздэг
байсан. Тэр Болгарын шигшээд тоглож байсан юм аа гэж би сонин дээр
ярьсан. Би Болгарт нэг л хоносон л доо. Тэгээд Япон руу явсан. Тэгсэн
Сточков өөрөө спортын ордон дээр ирээд намайг хайж явсан байна лээ. Би
Асашёорюүд подволкоо өгөх гэсэн юм. Миний фэн гэж байна гээд хайгаад
явж байсан гэнэ. Би тэрнийх нь төлөө ямар гоё баярласан гээч. Би
тэрэнтэй уулзмаар байна гэж хэлсэн байна билээ. Тэр хүн хэр баргийн
Монголын аавын хүүг эрж хайж явахгүй супер од байсан хүн байхгүй юу.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Таныг зодог тайлсны дараа дэлхийн фэнүүдээс тань майл, захидал их ирсэн үү ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Байлгүй
яахав. Бүхэл бүтэн кино хийчихсэн байна лээ. Youtube дээрээс үзээрэй.
Сая Тайланд, Сингапурт очиход Сингапурын төрийг 44 жил барьсан тэдний
үеэл болон тэдний үе залгамжлагчид намайг ямар сайхан хүлээж авч байна. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Та Японы эзэн хааны гэр бүлтэй холбоотой байгаа юу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Эзэн
хааны гэр бүлтэй хүн болгон холбоотой байж болдоггүй юм аа. Би эзэн
хаанаас мөнгөн хундага авсан. Японы эзэн хаан, хунтайжаас Японы төрийн
сүлдтэй мөнгөн хундага бэлгэнд авч байсан. Эртний Ромын шилэн аяга авч
байсан. Монгол хүнд дээшээ харсан сав сайхан бэлэг байдаг шүү дээ. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Аварга аа, та олон жил толгойдоо хэн дуртай хүнийг хүргээгүй явж ирсэн. Үсээ хаана, яаж засуулж байна?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Манай
энэ циркийн ойрхон байдаг Vidal гээд салон байдаг. Тэнд Шагай гээд залуу
байдаг юм. Их сайн залуу байдаг. Тэр залуу миний үсийг засаад сая
Санктпетербургт болсон нээлттэй тэмцээнд алтан медаль аваад ирсэн. Их
бэлгэ дэмбэрэлтэй үйл явдал болсон байгаа биз. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Тийм байна. Танай Циркийнхэн бас том шагнал авсан байв уу? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Сая
хүүхдийн баярын тоглолтыг та үзсэн үү. Ямар гоё болов. Монте Карлогоос
манай тамирчид, манай хамт олон дээд шагналыг нь аваад л ирж байгаа юм.
Францад болсон циркийн фестивалиас манайхан шагнал аваад л хүрээд ирж
байна. Миний нэг том мөрөөдөл бол Монголд Олон улсын фестиваль хийх.
Ерөнхийдөө бүрдэж байгаа. Монголдоо хийнэ. Гадаадад очиж биш, Монголдоо
олон улсын тэмцээн зохион байгуулна. Гоё санаа байгаа биз.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Ёстой гоё санаа байна? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Бид нар
бүх л бүтэн зургаан жил энэ байгууллагад өөрчлөлт шинэчлэлт хийлээ.
Өнөөдөр та гараад хар л даа. Энэ талбайг хар. Бид нар энд өндөр байшин
барилга барих сонирхол байхгүй. Хуучин циркийн баруун талаар байшингууд
бариад эхэлж байна. Би үүний эсрэг байгаа. Яагаад гээч, Монгол Улсын төв
цэг. Энэ хавьд чинь настнууд амьдардаг юм, үр хүүхдүүд амьдардаг юм.
Тоглох талбайгүй байна. Тэгээд бид тэдэнд зориулж энэ цэцэрлэгт
хүрээлэнг байгуулж өгсөн. Улаанбаатар хотод ийм сайхан өргөн чөлөөтэй
талбай байхгүй. Би алхаад явдаг юм. Настнууд гадаа сууж байхад нь за
ямар байна гэж би асуудаг. Бүтээсэн байгаа биз дээ гэж. Тэд маань ам
сайтай байдаг юм шүү.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Та
олон жил монголчуудаараа бахдуулж явсан хүн. Таныг өөрийг тань
огшоосон, бахдуулсан ямар үйл явдал болов. Монгол хүнийхээ амжилтаар
бахархсан жишээ? </b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Амартүвшин
байна. Үнэхээр бэлгэшээж байгаа. Яг одоогоос дөрвөн жилийн өмнө Монгол
Улсын хүү, Монгол Улсын иргэн, Монгол цустай Монгол хүн шувууны үүрэнд
алтан медаль авчихаад зогсч байсан. Манай Н.Түвшинбаяр яаж баярлуулав
аа. Аваргын амжилтаа хийсэн тэр тайзан дээр манай Амартүвшин гэдэг
сайхан залуу дэлхийн дуурийн олимпын аваргын амжилтыг хийлээ ш дээ. Би
Амартүвшинд баяр хүргэмээр байна. Сайхан л байна шүү дээ. Аав ээжээс
заяасан энэ сайхан бие, энэ сайхан хоолой. Энэ ерөөсөө Монголын ард
түмний бүтээл шүү дээ. Би Амартүвшиндээ баярлаж байгаа, үнэхээр их. Энэ
жил олимпын жил. Их бэлгэшээж байна.</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Та хэр зөн билэгтэй вэ. Манайхан олимпоос ер нь яах бол?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Медаль авна. Та миний мөрөөдлийг асуухгүй юм. Якозүна Асашёорюү бол мөрөөдлөө таслуулсан эр хүн. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Уучлаарай, яг асуух гэж байлаа?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Миний
мөрөөдөл юу гээч. Би танд ярьж байсан. Хүүхэд байхдаа би олимпын аварга
болохыг мөрөөдөж байсан гэж. Би нэгэнт одоо барилдахгүй. Монголынхоо
хайр хишгийг би олонтаа хүртсэн. Монгол омогшлыг би мянга мянган
залууст мэдрүүлсэн гэж бодож явдаг. Монголын ард түмний уухай түрсэн тэр
сайхан цагаан энергиэр би тэтгэгдэж амьдарсан. Би ард түмнийхээ итгэл
найдварыг алдаагүй гэж бодож байгаа. Зодог тайлж ирээд надад мөрөөдөл
байхгүй болсон. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Яагаад байхгүй гэж, танд бусад бүх төрлүүд нээлттэй байна шүү дээ?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тэрхэн
хугацаанд би мөрөөдөлгүй болсон. Надад мөрөөдлийг минь эргүүлж өгсөн хүн
нь Сумъяабазар ах маань юм даа. Би Монголын чөлөөт бөхийн холбооны
хүндэт ерөнхийлөгч. Ах маань урьж энэ албанд бид хоёр хамт зүтгэж
байгаа. Сумъяа ах маань бас дэд ерөнхийлөгч шүү дээ. Одоо нэр хүнд,
реклам зар сурталчилгаа гээд таны хэлээд байгаа тэр бүхнийг холбоондоо
зориулж байгаа. Манай чөлөөт бөхийн холбооны ажил маш сайн байгаа.
Батцэцэг маань дэлхийн аварга боллоо. Хүмүүс их сонин л юм асууж байна
лээ. Гэхдээ зарим хүмүүс шүү. Дэлхийн аварга болж байгаа Монгол бүсгүйг
би яагаад мөрөн дээрээ суулгаж болдоггүй юм бэ. Миний ээж л гэсэн үг шүү
дээ. Би тэр бүсгүйгээр бахархсан. Энэ холбоонд ирээд миний ажлын анхны
гараа алтаар эхэлсэнд би баярладаг. За дараа нь ноднингийн дэлхийн
аварга Туркийн Стамбул хотод болсон. Манайхан багаараа хүрэл медаль
авсан. Эмэгтэйчүүд шүү. Монгол Улс НҮБ-д элссэн 1961 онд манай холбоо
байгуулагдаж байсан. Монголын ууган холбоодын нэг. Агуу түүхт чөлөөт
бөхийн холбоо. Дэлхий дээр монголчуудыг хэн танигдуулсан юм бэ. Нөгөө л
нэг муу хэлэгддэг бөхчүүд чинь биз дээ. Өнөөдөр Монголын нүүр царай хэн
болж байна. Хэн өнөөдөр Монголыг сурталчлаад байна. Нөгөө л адлагдаад
байгаа, нөгөө л тамирчид чинь шүү дээ. Бөхчүүд дотор эрдэмтэй,
ухаантай, профессорууд, докторууд олон байгаа шүү. Мэдээж увайгүй хүн
байгаа, үүнийг үгүйсгэх аргагүй. Ард түмний сайхан хайрыг дааж явах
хэрэгтэй. Би ч бас дотроо бодож байна. Өнөөдөр Х.Баттулга ахыг хар. Үйл
лайгаа эдэлж байна шүү дээ. Жудо бөхийг дэлхийд гаргах гэж. Ямар их юм
өөрөөсөө гаргаж байна. Чөлөөт бөхийн холбоо яг адилхан. Д.Сумъяабазар
аварга Монголын чөлөөт бөхийн холбоог авч явж байна. Энэ холбооны бүх
менежмент, санхүүжилтийнх нь 80 хувийг өөрөөсөө гаргаад л явж байна. Гал
нь асч байсан холбоо бөхийчихсөн байхад эргээд галыг нь ноцоосон. Би
ахаараа бахархаж байна. Уучлаарай. Бүх л бүтэн найман олимпын эрх
авахад хэвлэлийн бага хурал дээр хангалтгүй гэж загнаж байсан. Би бол
дотроо болчихсон болов уу гэж бодож байсан. Миний бодол жаахан л байсан
юм байна лээ. Эцсийн эцэст юуны төлөө бид хөрөнгө оруулаад зүтгээд
байгаа юм бэ. Нөгөө л сайхан баяр цэнгэл, нөгөө л сайхан омогшил, нөгөө
сайхан дэлхийд зарлагдах Монгол нэрийг чинь баталгаажуулахын төлөө яваад
байна шүү дээ. Та маргахгүй байх. Бөхчүүд тэнэг хүмүүс биш ээ. Маш
мэдрэмжтэй. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b> -Олимпын аварга төрүүлэх хамгийн том мөрөөдөл тань уу?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Тийм
ээ, энэ миний мөрөөдөл. Тэр жилийн долдугаар сарын 1-ний аймшгийг
мартаагүй биз дээ. Галдаад л, шатаагаад л, яав аа. Хүмүүсийн сэтгэл ямар
зовиуртай байлаа. Гэтэл сарын дараа ямар сайхан болсон. Ард түмний уур
амьсгал баяр бахдалаар эргэсэн. Үүнийг нөгөө л бөхчүүд эргүүлсэн шүү
дээ. Би Түвшинбаярыг ялахад уйлж байсан. Тэр сайхан малчин ардын хүү
Монголын магнайг тэнийлгэсэн шүү дээ. Хэн хэн гараа бариад индэр зогсч
байлаа. Жирийн малчны хүү, бөх хүн эвлэрлийг авчирсан шүү. Одоо би
олимпын аварга төрүүлэхийн төлөө ажиллана. Ахтайгаа хамтраад бүхнээ энд
зориулна. Үнэхээр гайхалтай мөрөөдөл биш гэж үү. </span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><b>-Гайхалтай
байлгүй яахав. Бас бахархалтай байна. Их аваргынхаа дотор дүрэлзэж
байгаа галыг харлаа. Ард түмэн чинь бас харж байна. Мөрөөдөлдөө хүрч
чадна аа манай аварга. Ард түмэндээ хандаж нэг сайхан үг хэлээч?</b></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;">-Баярлалаа
танд. Гурван жилийн дараа хэлэх гэсэн бүхнээ хэллээ, ярилаа. Сэтгэл
уужраад сайхан байна. Аварга нь мөрөөдөлдөө хүрнэ ээ. Миний Монголын ард
түмэн намайг дандаа омогшуулж, та нарынхаа хайраар, та нарынхаа
уухайгаар сумогийн дэвжээнд аварга нь ялж байсан. Ялалт бүхэн маань
Монголынх байсан шүү. Та нарыгаа баярлуулахын төлөө, монгол хүний
омогшлыг бадраахын төлөө аварга нь барилдаж байсан. Би дахиад ярилцлага
өгөхгүй ээ. Мөрөөдлөө биелүүлтлээ ярилцлага өгөхгүй. Миний Монголын ард
түмний хийморь нь босоо, зовхи нь өөдөө байх болтугай. Бид дэлхийд
хүчирхэг Монголын ард түмэн шүү.</span></div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-7772901221681639702012-05-23T10:21:00.003+09:002012-07-03T13:34:50.235+09:00Аалзны тор-6<div style="text-align: right;">
<b>2012.05.18.</b></div>
<div style="text-align: right;">
<b>Б.Ганбат /Дэд доктор/</b></div>
<div style="text-align: right;">
<br /></div>
<br />
Н.Энхбаяр баривчлагдлаа. Авлигын загалмайлсан эцэг торны цаана очлоо. Хэрвээ тэр намтайгаа муудалцаагүй бол ингэхгүй байсан.
<br />
<div style="text-align: justify;">
Хэрвээ тэр Ерөнхийлөгчийн сонгуульд
ялагдаагүй бол «энх тунх» байх байсан. Хэрвээ тэр аалзны торонд
орооцолдогсдоо хэтэрхий зовоогоогүй бол зүгээр өнгөрөх байсан.</div>
<div style="text-align: justify;">
Түүнийг чөлөөлөх өөр олон жилийн
хамтрагсад болох Ч.Улаан, Д.Тэрбишдагва, О.Чулуунбат, Ц.Даваасүрэн нарын
ээлжээ хүлээгсэд гүйлдэв. С.Батболд, Б.Бат-Эрдэнэ, М.Энхболд,
Ц.Мөнх-Оргил, Ц.Цэнгэл, Р.Раш гээд дараагийн ээлжийн олон хүн айдастай
үлдэв. С.Баяр, Ц.Нямдорж, Д.Лүндээжанцан гээд түүнтэй хамтраагүй нөхөд
нь баяртай үлдэв. Аалзны торны сүлжээнд хэдийнэ хамрагдсан боловч цаад
эзнээ таниагүй, хэзээ ч уулзаж байгаагүй мянга мянган дагалдагсад нь
гайхан үлдэв.</div>
<div style="text-align: justify;">
Аалзны тор цувралын сүүлчийнхийг 2005
онд бичсэнээс хойш долоон жил өнгөрчээ. Энэ хооронд энэ сүлжээ өргөсөн
тэлж, Монгол орныг нөмрөн авсан байна. Энэ хооронд улсын төсөв арав
дахин нэмэгдэж, сүлжээний залгидаг мөнгө зуу дахин нэмэгдлээ. Улсын
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн нэг тэрбум хүрдэггүй байсан бол одоо бараг 10
тэрбум доллар болжээ. Улсын төсөв 300 сая доллар байснаа дөрвөн тэрбум
доллар боллоо. Улаанбаатарын төсөв 10 сая доллар байснаа одоо зуу гараад
явчхав. Харин хүмүүсийн амьдрал бахь байдгаараа.</div>
<div style="text-align: justify;">
Сүлжээнд хамарч буй 20 мянга орчим төсөв
захиран зарцуулагчийн халаасалж байгаа мөнгө энэхүү сүүлийн долоон жилд
даруй зуу дахин нэмэгджээ. 2000 оны сонгуульд нийт зарцуулсан мөнгө
долоон тэрбум төгрөг байсан бол одоо сонгуульд орж байгаа нэр дэвшигч
бүр ийм мөнгө гаргахад бэлэн сууж байна.</div>
<div style="text-align: justify;">
Энэ хооронд «Аалзны тор» нийтлэлийг
бичсэн хүн ч олон гарч ирлээ. Н.Багабандийн, дараа нь Н.Энхбаярын зөвлөх
байсан Дугар гэгч үүнийг бичсэнээ сониноор дамжуулан зарлалаа. «Өдрийн
сонин»-д шуудангаар өгсөн Аалзны тор-5-ыг хамгийн түрүүн Баабар олзолж
аваад Н.Энхбаярт өөрийгөө бичсэн хэмээн аваачиж өгсөн байна. Хариуд нь
Н.Энхбаяр Баабарт Ч.Улааны хулгай хийсэн нийтдээ 11 сая доллар
материалыг өгчээ. Улаан 2005 оны сонгуульд өөрийгөө Ерөнхийлөгчид нэр
дэвшүүлээд өрсөлдөх гээд байсан тул ийм алхам хийсэн. Харин Баабар
үүнээс хойш удаа дараа Ч.Улааныг зоригтойгоор хулгайчаар нь дуудан,
шүүхэдвэл шүүхэд гээд байгаа нь гартаа материал оруулсанд байгаа юм. Энэ
материалыг олж авсныхаа шанд Аалзны тор-5-ыг хаана ч нийтлэхгүй гэж ам
өгчээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Монголын шинэ цагийн түүхэнд Н.Энхбаярын
нэр тод харлаж харагдана. Хаалттай нийгэм нээгдэж, түүхийн хуудас
солигдоход өөрөө нуран унаж байсан МАХН гэдэг архаг сүлжээг Н.Энхбаяр
өвлөн авч, буцаан амьдруулсан билээ. Үзэл санаа, итгэл үнэмшилгүй болж
хоосорсон энэ сүлжээг зөвхөн их мөнгө, их шунал буцаан амьдруулж чадна
гэдгийг тэр мэдэрсэн. Үүнийгээ ч гүйцэтгэсэн. Улс орныг хучсан аварга
тор нэхсэн. Одоо тэрбээр дараа үеийнхэндээ бариулж байна. Түүнийг
идэхээр өөрийнх нь буй болгосон түмэн төмөр шоргоолж айсуй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Нийт 27 бие даасан хэрэгт түүнийг
сэжиглэж байгаагаас зургааг нь Авлигатай тэмцэх газраас баталгаажуулжээ.
Түүний идэж уусан асар их хөрөнгийн хэмжээг 80-100 сая доллараар
барагцаалдаг. Энэ тухай бүгд ярьдаг. Хүн бүр сэжиглэдэг. Одоо түүний
шадар хамсаатан болоод байгаа ш.Энхсайхан түүңд «авлигын загалмайлсан
эцэг» нэр хайрласныг нийгэм тэр дор нь нэгэн дуугаар хүлээн авсан.
Авлигатай тэмцэх газар Монголд их л хожим байгуулагдсан ба дарга нь
Н.Энхбаярын биечилж сонгон шалгаруулсан, өөрийнх нь бие төлөөлөгч байсан
юм. Тэр хүн нь өөрөө авлига шамшигдууллын хэрэгт орж ял авсан. Хуулиар
халдашгүй эрхийн хүрээнд хамаардаг учир парламентаас түүнийг ялтан
болгоход зөвшөөрөл авах ёстой. Гэвч урьд нь Н.Энхбаяртай хамтарч буюу
ивээл дор нь идэж уусан хуучин хамсаатнууд нь Н.Энхбаяраас айсандаа
Авлигатай тэмцэх газрын даргын халдашгүй эрхийг цуцлахаас цааргалан
зугтаж бүтэн жил зувчуулжээ. Н.Энхбаярын тавиул шоронд орж, энэ
байгууллагаас холдсоны дараа л Н.Энхбаярын хэргийг мөрдөх бололцоо анх
удаа үүссэн байна. Гэтэл энэ хооронд Авлигатай тэмцэх газар 10 орчим
хэрэг илрүүлсэн нь улс орны зах хязгаарын хамгийн доод шатны хамгийн
бага албан тушаалтны хамгийн жижиг хэргүүд байсан юм.</div>
<div style="text-align: justify;">
Аль ч нийгэм, аль ч үндэстэнд байдгийн
нэгэн адил коммунист Монголд авлига байсан. Гэвч хувийн хэвшил тас
хориотой, нийгмээрээ нян ядуу, гагцхүү төрийн хараат нарийн нягт
хяналттай нийгэмд өгье гээд юмгүй байсан учир авлига шил архиар
хэмжигддэг байлаа, Ийм байдал өнөөгийн Хойд Солонгост ч өргөн дэлгэр
ажиглагддаг. 1990 онд нийгэм чөлөөт ардчилсан дэг, зах зээлийн горимд
шилжингүүт хуучин нөхцөл нурж, шинэ дэг тогтож амжаагүй байхад авлига
маш хурдтайгаар газар авч эхэлсэн юм. Энэ нь нэг талаас төрийн бүхий л
аппаратад халдаж, нөгөө талаас өгч авч буй хэмжээ геометрийн прогрессоор
өсөв.</div>
<div style="text-align: justify;">
1994 онд Буян хэмээх Б.Жаргалсайхан
Японоос зээл авахдаа Засгийн газрын баталгаа гаргуулж авсан. Энэ тухай
хэрэг хожим илрэн шуугиан болоход Ерөнхий сайд асан нь өгөөгүй гэж
булзаж байлаа. Харин өрөө төлөхгүй луу унжсан Б.Жаргалсайхан «Та надаас
хэдэн костюм авлаа!?» хэмээн хэвлэлээр асуун Ерөнхий сайдыг мадалж байв.
Энэ нь тэр үеийн авлигын хэмжээг харуулж байгаа хэрэг. 18 сая долларын
оронд хэдхэн хос костюм өгсөн бололтой. Өнөөдөр ийм зүйлийг дор хаяхад
хоёр сая доллараар хийнэ. Хэд дахин өссөн байна даа?</div>
<div style="text-align: justify;">
1990, 1996 онд өмч хувьчлал, гадаадын
зээл тусламжаас шинэ Монголын авлига гараагаа авсан. Гадаадын тусламж,
ялангуяа хүнсний тусламжийн дэндүү дийлэнх нь хулгайн замаар ордог,
үүнийг төрийн албан тушаалтнууд авлига шамшигдууллын замаар цааш хийдэг
байлаа. Тухайн үед Соросын сангийн хийсэн судалгаагаар гадаадын хүнсний
болон ядуурлыг бууруулах тусламжийн 80 хувь нь шамшигдууллаар ордог ба
ядуусын 70 хувь нь энэ хөтөлбөрт огт хамрагддаггүй байв. Мөн гадаадын
ялангуяа хүнсний тусламж сонгуулийн санал авах гол хэрэгслэл болж
байсныг нийтээр мэддэг. Тайвань нь 2000 он хүртэл Монголыг өөрийн нэг
хэсэг гэж үздэг байсан тул тэндхийн Монгол Төвөдийн хороогоор дамжуулж
олон сая долларын хүнсний тусламжийг илгээжээ. Гэвч Монголын Засгийн
газар үүнийг үл зөвшөөрдөг ч албан бус байдлаар авч төрийн ажилтнуудын
гарт орж байсан. Үүнийг өдгөө Тайванийн Засгийн газраас асуувал бодит
тоог нь хэлж бол ох байх.</div>
<div style="text-align: justify;">
2000 онд Н.Энхбаяр Ерөнхий сайд болоход
авлигад нэлээд идэгдсэн, ёс суртахууны хувьд доройтсон нийгэм түүнийг
хүлээж байсан юм. Түүний нам парламентын суудлын 98 хувийг дангаараа
эзэлж байсан тул түүнд хязгааргүй эрх мэдэл иржээ. Нийгмээ засах
бололцоо түүнд гарсан. Харин тэр нийгэмд тархсан байсан авлигыг улам
гааруулж, бүр системжүүлж тогтоц болгон журамлаж гарсан. Өнөөгийн
Монголын өөрийн тогтсон жишигтэй, бүхнийг хамарсан авлигын сүлжээ бол
Н.Энхбаярын өөрийнх нь бүтээсэн тогтолцоо юм. Тэр юун түрүүн албан
тушаалыг улайм цайм үнэ хүргэн худалдах аргыг хэрэглэж эхэлсэн. Үүнд нь
саад болохоос болгоомжлон 15 мянган төрийн ажилтныг үзэл суртлын хувьд
таарахгүй хэмээн богино хугацаанд халж байлаа. Монголбанкны ерөнхийлөгч
болсон О.Чулуунбатаас 250 сая, Эрдэнэтийн дарга байсан Ш.Отгонбилэгээс
280 сая төгрөг, одоо Ерөнхий сайд болсон С.Батболдоос 200 сая төгрөг авч
зохих албан тушаалд тавьж байсан нь хэтэрхий ил болчихсон зөвхөн нэг
хэсэг нь.</div>
<div style="text-align: justify;">
Харин яг Засгийн газраа «ядуу» хүмүүсээс
бүрдүүлсэн нь тэдний идэж уух хүсэл дээр тоглох гэсэн алсын бодол байв.
Намын сургуулийн оюутны байранд тарчигхан амьдарч байсан А.Цанжид
Боловсролын сайд болсноор олон байшин сав хорооллын эзэн болсон нь ердөө
сайд байсан дөрөвхөн жилийн явдал нь. Нийгэм хамгааллын яамны сайд
Ши.Батбаяр нэн ядуу шахам өрхийн тэргүүн байсан боловч энэ дөрвөн жилд
төв талбайд бүтэн байшинтай, тэндээ ресторан ажиллуулж байгааг бүгд
мэднэ. Энэ нь өнөөгийн ханшаар хэдэн сая доллар болно. Тэрбээр гадаадад
ажиллуулах квотын хувийн компани байгуулаад энэ төсөл дээр ажиллаж
байсан бусдын компанийг гүтгэн эздийг нь шоронд оруулсан ба нэг айлын
голомт унтарч эхнэр, нөхөр хоёр хоёул шоронд нас барж гурван хүүхэд нь
бүтэн өнчирчээ. Үүний төлөө хэн ч хариуцлага хүлээгээгүй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Гадаад яамны сайд нэн ядуу иргэн
Л.Эрдэнэчулуун гэж байна. Солонгосын Элчин сайдын яаманд элчингийн байр
бариулах газрыг Хотын захиргаанаас тус яам авсан байна. Харин сайд
Л.Эрдэнэчулуун үүнийг нь хоёр сая доллараар Хятадын компанид худалдаад
мөнгийг нь халаасалжээ. Одоо тэр Монголын нийгэмд шударга ёс алга гэж
зарлан өрнөдийн төсөл дээр ажиллаж байгаа. Эрчим хүчний сайд Жигжид нь
томоохон мафийн толгойлогч болж дууссан даа.</div>
<div style="text-align: justify;">
Энэ бол зөвхөн Н.Энхбаярын толгойлж
байсан Засгийн газрын хүрээнд болсон явдлын дөнгөж зах сэжүүр нь. Гэхдээ
эх загвар. Улс даяар иймэрхүү загвараар доод шат руугаа хальсан юм.
2003 онд гадны хийсэн судалгаагаар Монгол нь авлигын хэмжээгээр дэлхийд
эхний 120-д багтахгүй болжээ. Нийгмийн баялгийн 30 хувь нь далд эдийн
засагт хамрах боллоо. Дөнгөж тэрбум долларын ДНБ-тэй дэлхийн хамгийн
ядуу орны нэг шүү дээ. Тонож болох юм нь экспортын талыг эзэлдэг</div>
<div style="text-align: justify;">
Эрдэнэтийн зэсийн баяжуулах уурхай
байлаа. Дэлхий нийтийн зэс үйлдвэрлэлд тодорхой хувь эзэлдэг энэ уурхай
олон улсын бүртгэлээс гадуур байлаа. Олон улсын бүртгэлд оруулж ил тод
болгох гэсэн гадны байгууллага, олон улсын байгууллага тэр дундаа
Дэлхийн банк, АХБ, ОУВС-ийн оролдлого Н.Энхбаярын шууд шахалтаар
бүтэлгүйтсэн. Дэлхийн зэс үйлдвэрлэлд хувь эзэлдэг хамгийн сүүлчийн
бүртгэлээс гадуурх үйлдвэр одоо болтол Эрдэнэт хэвээрээ байна.</div>
<div style="text-align: justify;">
Учир нь энд Н.Энхбаяр 2000 оноос эзэн
суусан. Эрдэнэтийн захиралд шууд заавар өгөн худалдааг нь зохицуулах
эрхтэй гуравхан хүн байсны хоёр нь Н.Энхбаярын гэр бүлийнхэн. Өнөөдөр
Ж.Наранхүү, Ч.Ганзориг нар шалгагдаж байгаа, гэхдээ тэд шорондоо тулбал
ганцхан Н.Энхбаярыг л заахаас өөр хүн олдохгүй. Эрдэнэтийн зэсийн квотыг
Н.Энхбаяр хэрхэн зардаг байсан тухай өмнөх Аалзны тор өгүүллүүдэд бий.
Олон улсын луйврын томоохон төлөөлөгч болох Марк Ричи янз бүрийн
компаний нэрээр энэхүү бүртгэлгүй, олон улсын хараа хяналтаас гадуур
уурхайд ихээхэн баялаг хуримтлуулсан юм.</div>
<div style="text-align: justify;">
Дараагийн бизнес нь өр байлаа. Коммунист
Монголын бусад коммунист оронд тавьсан өрийг цайруулах ажиллагаа нь
ядуу орныхоо нэрийг барин тонуул хийх нэг том арга байв. Чех ба
Словакийн 35 сая шилжих рублийн өрийг хэрхэн «төлсөн» тухай мөн өмнөх
Аалзны тор өгүүлэлд бий. Нийтдээ гурван сая орчим доллар завшихад тухайн
үед Сангийн яаманд байсан, өдгөө Их Хурлын гишүүн Ц.Даваасүрэн голлох
үүрэг гүйцэтгэж, ихээхэн харамж авсан. Тэрбээр энэ хэрэгт хотын
захиргааны харьяа компанийн захирал ойр төрлийн хүний дансыг ашигласан
байдаг. Германы Кредит банкнаас хувийн хэвшлийнхний авсан улс төлөх
учиргүй таван сая долларын өрийг Монголбанкаар төлүүлж, шагналд нь сая
доллар авсан нь Монголбанкны ерөнхийлөгч О.Чулуунбат, Ерөнхий сайд
Н.Энхбаяр нарын хамтарсан бизнесийн эхний амжилттай ажиллагаа байлаа.</div>
<div style="text-align: justify;">
Дараагийн тонуул нь газрын наймаа байсан
юм. Ихэнх хүн хотын газрыг хотын мээр байсан М.Энхболдын луйвар гэж
боддог. М.Энхболдод өөрөө хулгайлсан юм нь тун бага. Бага ч гэсэн хулгай
болохоор Н.Энхбаярыг тэр хэзээ ч илчилж чадахгүй. Харин жинхэнэ хянагч,
борлуулагч нь өөрөө Н.Энхбаяр байсан. Хамгийн ойр жишээ хэлэхэд Блю
Скай барилга барихад газрын зөвшөөрлийг нь өгч 15 хувийг нь эзэмшихээр
болсон. Үүний тал мөнгийг бэлнээр авсан, гэхдээ барилгын ашиглалтад
ороход саад хийх маягаар сүрдүүлж байж мөнгөө салгаж авчээ. «Моннис»
компанийн өндөр барилгын газрыг ч тэрбээр олон сая доллараар үнэлсэн юм.
Одоо орооцолдоод байгаа хоёр хэрэг нь хотын төвийн хоёр газар байгаа нь
нэлээд хожим Ерөнхийлөгч байхдаа хийсэн ажиллагаа. Хүнд авч өгсөөр
байгаад өөрөө хоосон хоцрох нь гэсэн үндсэн дээр нэлээд яаруу, болхи
болсон ажиллагаа юм. Энэ нь хуучин хэвлэх үйлдвэр, нэг зочид буудлын
асуудал биш, хотын яг төвд олон сая доллар хүрэх газрын хэрэг билээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Гэхдээ газар худалдаалах ажиллагааны
хамгийн орлоготой хэсэг нь хотын төв биш хотын зах байлаа. Үүнийг
Байгаль орчны сайд У.Барсболдтой хамтарч хийсэн. 2000 онд Тэрэлж хүртэлх
замд газар эзэмших долоон зөвшөөрөл байсан бол 2005 он гэхэд энэ тоо
700 гаруй болжээ. Хэл амгүйгээр нь энэ газрын дийлэнхийг гадаадынханд
зарсан ба лиценз бүрээс 40 мянга орчим долларын авилга хүртдэг байв.
Дархан цаазат Богд уулын бүс нь хотын захиргаанд биш Байгаль орчны
яаманд харьяалагддаг. Үүнийг мөн тэр хоёр хамтран зарж асар их ашиг
унагасан. Яармагийн чиглэлд байдаг Арцатын амыг ээжийнхээ нэрээр авсан
нь Н.Энхбаярт өөрт нь шуудаар оногдох газар. Мөн тэр хоёр Богд уулын
өмнөд хэсэгт хамрах газрыг ч хамтран зарсан. «Оргил» сувиллын орчмын
асар том талбайг сурын талбай оролцуулан авах ажиллагааг туслах
Д.Чойжилсүрэнгийн хамт гүйцэтгэж мөн их олз олсон.</div>
<div style="text-align: justify;">
Гэхдээ энэ бүхнийг түүний орд газраас
олсон асар их баялагтай харьцуулахад юу ч биш. Оюу толгойн ордыг 2001
онд «Айвенхоу майнз» компани олоход Н.Энхбаяр Ерөнхий сайд буюу Монголын
эзэн хаан байлаа. «Айвенхоу»-гийн захирал Фрийдланд нь ядуу орнуудад
луйвар хийдгээрээ нэрд гарсан уул уурхайн жуниор компанийн эзэн. Энэ
хүний өсвөр нас луйврын эхлэлийн тухай «Эппл» компанийн талийгаач
ерөнхийлөгч Стив Жобс дурссан нь саяхан ном болж гарсан ба яг тэр хэсэг
нь монголоор орчуулагдаж хэвлэлд гарсан. Монголыг хуучин Зөвлөлтийн
дундад Азийн дарангуйллын орны хэмжээнд ойлгосон Фрийдланд хамаг
асуудлыг ганцхан Н.Энхбаяртай ярилцаад бүгдийг худалдаж юм уу авлигадаад
шийднэ гэж үзжээ. Ингэж энэ хоёрын арван жил үргэлжлээд байгаа хамтын
ажиллагаа бизнес эхэлсэн түүхтэй. Энэ хоёр голлох зуучлагчаараа «Моннис»
компанийн захирал Б.Чулуунбаатарыг сонгож авчээ. Үүний хариуд «Моннис
»-ийн голлох портнёр Германы «Либрер» хэмээх уул уурхайн машин тоног
төхөөрөмжийн компанийг дэмжих болсон юм. Үр дүнд нь Эрдэнэтэд машин
тоног нийлүүлдэг Японы «Камацу» шахагдаж, илүү өндөр үнэтэй, илүү дорой
«Либрер»-ийн машин ноёлох болов. Эндээс ч Н.Энхбаяр асар их ашиг
хүртсэн. Эрдэнэт бол олон улсын бүртгэлгүй компани учир тэнд болж буй
худалдаа бүхний нүднээс далд болно. Гагцхүү Н.Энхбаяр л мэднэ.</div>
<div style="text-align: justify;">
2003 оны 12 дугаар сарын 25-нд Фрийдланд
руу Монголоос утас цохижээ. Энэ бол зул сарын баяр учир дэлхийн тэн
хагас нь амардаг өдөр. Ерөнхий сайд Н.Энхбаяр утастаж, оноос өмнө амжиж
хуучин ЗХУ-ын өрийг төлөх шаардлагатай болсон тул маргаашийн дотор 50
сая доллар олж өгөхийг гуйлаа. Амралт болж байгаа учир бүх банк гүйлгээ
хаалттай гэж Фрийдланд хэлж. Гэхдээ наймаалцахад бэлэн байна, мөнгийг
аргалаад маргааш олж өгье, хариуд нь Оюу толгойн ашиглалтын лицензийг
шаарджээ. Лиценз 2003 оны 12 дугаар сарын 26-нд бэлэн боллоо. Монгол
Орост өргүй болов. Үүний төлөө тэрбээр Ерөнхийлөгчөөс Чингисийн одон
өгөхийг шаардаж, бүх ард түмний ёслол үйлдэн, аялдан дагалдагч нараа
зурагтаар уйлуулж жүжиг тоглов.</div>
<div style="text-align: justify;">
Өр тэглэсэн нь сайн хэрэг ч эндээс 50
сая доллар алга болсон хэрэг хожим мандлаа. Оросууд 200 сая доллар
авснаа хэлдэг, Олон улсын валютын сангаас 50 сая доллар алга болсон
тухай асуусан. Энэ хэмжээний мөнгө терроризм дэмжихээр алга болсон байх
вий гэсэндээ олон улсын санхүүгийн байгууллагаас санаа зовлон сурагласан
гэдэг. Мэдээж алан хядагчдын гарт очоогүй. Орос Монголын авлигачдын
халаас руу л явсан. Тухайн үедээ «10 хувийн Миша» хочтой байсан Оросын
Ерөнхий сайд Касъянов одоо ч энэ хэргээ тайлбарлаж чадахгүй байгаа ба
чухам энэ асуудлаар нь шинэ Ерөнхийлөгч Путин мөрдлөг эхэлсэн бололтой
байдаг. Оюу толгойн лицензийг Н.Энхбаяр өгсөн болохоос өнөөдөр яриад
байгаа шиг дараа дараагийн Засгийн газар зарчихсан юм биш.</div>
<div style="text-align: justify;">
Оюу толгойг Н.Энхбаяраас 50 саяар авсан
Фрийдланд энэхүү дэлхийн хамгийн баялаг зэсийн ордыг бирж дээр гарган их
мөнгө хуримтлуулахын тулд элдэвлэж өгчээ. Тэрбээр Бразилын бирж дээр
өөрийгөө Монголд асар их ашиг олж байгаа, таван доллараар футболк
хийгээд 100 доллараар зарж байгаа бизнестэй зүйрлэв. Гэвч мэдээ дорхноо
Монголд хүрч, хэвлэлд тавигдсанаас болж монголчууд Оюу толгойг
сэжиглэнгүй харах боллоо. 2006 онд Ерөнхий сайд М.Энхболд Оюу толгойг
эргэлтэд оруулах анхны шийдвэрийг гаргасан боловч Фрийдландаас болоод
янз бүрийн сэжиг үүссэн учир энэ нь ард нийтээс ч, парламентаас ч
дэмжлэг авсангүй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Дараагийн Ерөнхий сайд С.Баяр энэ ордыг
ашиглахад Фрийдландтай хамтрах нь аюултай юм байна гэж үзэн «Айвенхоу
майнз »-ын ихээхэн зээл тусламж авсан дэлхийн уул уурхайн хамгийн том
компани «Рио Тинто»- д ханджээ. С.Баяр Фрийдландтай нэг л удаа уулзсан.
«Рио Тинто»-д харин яван явсаар «Айвенхуо»-г Оюу толгойгоос шахан гаргах
нууц тохиролцоо хийсэн байна.</div>
<div style="text-align: justify;">
«Рио Тинто», «Айвенхоу», Монголын
Засгийн газрын Оюу толгойг хамтран ашиглах гэрээ 2009 онд зурагдлаа. Яг
эндээс «Рио Тинто», Фрийдландын гурван жил үргэлжилсэн зодоон эхэлсэн
юм.</div>
<div style="text-align: justify;">
Хувьцааны ихэнхийг «Айвенхоу» эзэмшиж
буй учир шийдвэр гаргах эрх мэдэл тэдэнд байсан юм. Гэвч Монголын
Засгийн газар, «Рио» хоёр нийлэн шийдвэрийг нь зүйл бүрээр эсэргүүцэж
байлаа. «Айвенхоу» бол уул уурхай ашиглаж явуулдаг компани гэхээсээ аз
туршин хайгуул хийж олсноо сүр болгон зарлаж, бирж дээр гаргаад
хувьцаагаа үнэ хүргэн зарж хамаг ашгаа олдог газар. Иймээс бирж дээрх
үнийн савалгаа Фрийдландад чухал болохоос Оюу толгойн зэс алт түүнд тийм
ч хамаатай биш. Ашиглалтын гэрээнд гарын үсэг зурахаас өмнө хувьцааны
үнэ дээшээ 17 доллар хүрч байснаа доошоо 1.5 болтол унаж байв. Энэ нь
Монголд Оюу толгойг тойрсон хийрхлээс хамаарна. Ийм хийрхэл байн байн
гарч, тэгснээ гэнэт засраад явах нь биржид хувьцаа эзэмшигчид л
хэрэгтэй. Олон хүний нотолж байгаагаар хийрхлийг Фрийдланд өөрөө
удирддаг, эсвэл далдаас санхүүжүүлдэг гэж ярьдаг. Үүнд Н.Энхбаярын
санаандгүй мэт үл ажиглагдах оролцоо их бий. Тэрбээр М.Энхболдын ба
С.Баярын Засгийн газартай санал нийлэхгүй байгаагаа хэлэх хүмүүсийг ил
далдаар хатгах маягаар ямар нэг байдлаар оролцоно.</div>
<div style="text-align: justify;">
Энэ байдал Оюу толгойн гэрээ хийгдсэнээс
хойш бүр ч илэрхий болсон юм. Н.Энхбаяр Ерөнхийлөгчийн сонгуульд
ялагдсаны хүчинд л Оюу толгойн гэрээ зурагдсан. Шинэ Ерөнхийлөгч Засгийн
газрын ажилд тээг саад тавиагүй учраас л зурагдсан. Тэгэнгүүт Н.Энхбаяр
Оюу толгойг хамгийн томоор шүүмжлэгч боллоо. Фрийдланд «Рио»-д
шахагдахыг хүссэнгүй. «Рио» нь дэлхийн өнцөг булан бүрт уурхайтай нүсэр
компани, байгуулсан компанийхаа 10 хувиас илүүг хүнд өгдөггүй. Гэтэл
Монголын Засгийн газарт 34 хувийг нь зээлээр эзэмшүүлсэн нь гол нь
хавсарч Фрийдландыг шахах гэсэн хэрэг юм. Үүнийг Н.Энхбаяр тайлбарлахдаа
Монголын ордын ердөө 34 хувийг нь бид аваад бусдыг нь алдчихлаа. Уг нь
би гадныхантай 51 хувийг нь авахаар тохирчихсон байсан юм гэж байнга
ярих болов. Энэ бол үгэн тоглоом. Оюу толгой Монголын өмч мөн, цаашид ч
мөн. Оюу толгойг ашиглах хамтарсан компанийн 34 хувийг Монголын Засгийн
газар ирээдүйд гарах баялгаар төлнө гэж эзэмшихээр болсон. Уул уурхайн
ямар ч туршлагагүй Монгол шиг оронд энэ нь ахадсан тоо юм.</div>
<div style="text-align: justify;">
Харин Фрийдландын хувьд ашиглалт явуулах
компанийн 50 хувийг энэ туршлагагүй Засгийн газарт эзэмшүүлж өрөнд улам
лав оруулах, эцэст нь зарах сонирхол байлаа. Үүний тод илрэл нь
Монголын талд оногдох зардлын зээлийг Фрийдланд хямд олоод хэд дахин
өгсөн Оюу толгой компанид тулгасан нь илэрч, Удирдах зөвлөлд байдаг
П.Цагаан, Н.Багабанди нар болон Риогийн төлөөлөгчийн хүчтэй эсэргүүцлээр
цуцлагдсан юм. Учир нь «Оюу толгой» компанид «Айвенхоу майнз» голлох
шийдвэр гаргагч тул зээл авах гэрээг бие даан шийдсэн байна. Оюу толгойн
одоо илрээд байгаа нөөц асар их, ойрын тавин жилд хүрэлцэх тул яаран
нэмэлт хайгуул хийх хэрэггүй, явцын дунд хайгуулаа өргөжүүлэх ёстой
байлаа. Гэтэл Фрийдланд Оюу толгой ашиглалтад орох гэхээсээ хувьцаагаа
өсгөх нь чухал учир шийдвэрлэх голостойгоор далимдуулан шинэ хайгуулд
асар их мөнгө зарцуулж эхлэв. Энэ нь мөн «Рио»-той муудалцсан
дайсагналцлыг нь улам нэмжээ. Ингэхээр Оюу толгойн гэрээ буруу болсон
гэдэг нь үнэндээ Н.Энхбаярын гэхээсээ Фрийдландын үг юм. Түүнийг
Н.Энхбаяр өндөр хөлстэйгээр дамжуулагч.</div>
<div style="text-align: justify;">
Фрийдланд, Н.Энхбаяр хоёр хэтэрхий
биенээсээ хамааралтай болсон учир хагацах арга байхгүй. Аль аль нь
биенийхээ барьцаанд байгаа. «Саусгоби» хэмээх Фрийдландын компани
эзэмшиж байгаа нүүрсний ордыг тэрбээр Н.Энхбаярын далд оролцоотойгоор
авч, 400 сая тоннын нөөцтэй энэ ордыг бирж дээр гарган хоёр тэрбум
доллар босгосон байна. Энэ мөнгөөр авах тоног төхөөрөмжийн тендерт
Б.Чулуунбаатарын хүсэлтээр мөнөөх «Либрер» компанийг ялуулж, шанд нь
дөрвөн сая доллар авсан. Чулуунбаатарын хүсэлтийг Энхбаяр утсаар тулгаж
шанд нь сонирхож буй нэлээд лицензийг өгөхөөр болжээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Фрийдланд одоо ч Монголд 40 орчим лиценз
эзэмшиж буйн бараг ихэнх нь зөвхөн Н.Энхбаярын оролцоо юм. «Саусгоби»
нь бирж дээр гарсан олон нийтийн компани учир тендер зэрэг нь нарийн
хяналттай ил тод байх ёстой. Н.Энхбаяр унавал Фрийдланд унана, Фрийдланд
унавал Н.Эңхбаяр унана.</div>
<div style="text-align: justify;">
Фрийдландад мөнгө маш чухал, Н.Энхбаярт
эрх мэдэл маш чухал. Энэ хамтын ажиллагаа нь Монголын гадаад бодлого,
үзэл баримтлал, геополитикийн бодлогод харшлах боллоо. 2009 онд Москвад
болсон Хятад, Оросын Засгийн газрын хамтарсан хуралдаанаар Монголын
талаар авч хэлэлцжээ. Монголд асар их байгалийн баялаг илэрснээр
өрнөдийн орнуудын сонирхлыг хэтэрхий татаж байгаа нь хоёр орны
геополитик бодлогод харш байна гэсэн дээр хоёр тал санал нийлсэн юм.
Иймээс өрнөдийн орнуудын томоохон хөрөнгө оруулалт, ялангуяа уул уурхайд
оруулж буй хөрөнгө оруулалтад саад хаалт тавих талаар үзэл бодлоо
нэгтгэсэн. энэ нь Монголын сүүлийн 20 жил баримталж байгаа гурав дахь
хөршийн бодлогод шууд хаалт тавих санаа. Монголд өрнийн хөрөнгө
оруулалтын эсрэг хийрхлийг сүүлийн хэдэн жил маш хүчтэй явуулж эхлэхэд
Фрийдланд, Н.Энхбаяр нарын шууд оролцоо маш тод харагддаг. Эдийн засгийн
алуурчин хэмээх ном зэрэг зэрэг орчуулагдан үнэгүй тараагдаж гарав.
Хаанаас гарч байгаа санхүүжилт вэ? Эдийн засгийн алуурчин нь юун түрүүн
«Рио Тинто».</div>
<div style="text-align: justify;">
Дэлхийг еврейчүүд сэм удирддаг,
америкчууд саран дээр буугаагүй, есдүгээр сарын 11-нд америкчууд өөрснөө
хоёр өндрийг дэлбэлсэн гэх мэтийн таамаглал ч юм шиг, өдөөн хатгалга ч
юм шиг мэдээлэл ном товхимол дэлхийгээр нэг байдгийн нэг нь л мөнөөх
эдийн засгийн алуурчин гэх бүтээл. Саяхан гадны компанийн хийсэн
судалгаагаар Монголд байгаа ашигт малтмалын нийт лицензийн 75 хувь нь
үнэн хэрэгтээ хятадуудын гарт байна гэж тодорхойлжээ. Монгол эзэнтэй юм
шиг боловч наймаа арилжаа ‘ярихаар цаанаа аль нэг хятад компанийг заан
эрх мэдэл тэнд байгааг хэлж байсан байна. Ингэхээр үнэн хэрэгтээ гурав
дахь хөршийн бодлого цаасан дээр байгаа болохоос өөрцгүй. Үүнд тэнцвэр
хадгалах өрнийн компанийн эсрэг цаанаасаа төлбөртэй асар хүчтэй кампанит
ажил нэгэнт дэгдсэн.</div>
<div style="text-align: justify;">
Н.Энхбаяртай нягт хамт ажиллах болсон
М.Энхсайхан нь 2005 он буюу Оюу толгойн тухай ид яригдаж эхлэхээс эхлэн
ил тодоор өрнийн дайсан болж хувирлаа. Тэрбээр тухайн үедээ Хятадын
Ерөнхий сайдын орлогч асан By И авгайн бараг өргөмөл хүү болсон юм.
Хятадад М.Энхсайханыг очиход дөрвөн бие хамгаалагч гаргаж хамт яваа
багаас нь тусгаарладаг байсан нь Монголын түүхэнд хэнд ч таарч байгаагүй
том хүндлэл юм. М.Энхсайхан уугуул намаасаа салж парламентын бус жижиг
намтай болсон ч Хятадад албан ёсоор уригдсаар. Төрийн эргэлт хийнэ,
Үндсэн хуулийн бус замаар эрх авна, хувьсгал хийнэ гэж улаан цайм зарлан
заналхийлж байгааг нь хятадууд мэдэхгүй байна гэж үгүй л дээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Хятадын улсын мэдлийн онцгой том 50
компани байдаг. Энд Таван толгойд орох сонирхолтой «Шинхуа», «Эрдэс
Таван толгой»-д зээл олгосон «Чайналко» багтана. Бүх захирал нь Төв
Хорооны гишүүд байдаг. Иймээс бодлого нь төрийнх болохоос компанийх биш.
«Чайналко» Монголд сонгууль болохын өмнөхөн Фрийдландаас «Саусгоби»
компанийг худалдаж авахаар боллоо. Дорхноо шуугиан үүсэн ашигт малтмалын
хуулинд засвар оруулахаар болов. Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хаах боох
хязгаарлах, дарамт үзүүлэх, хуучин гэрээнүүдийг эргэж харах хуулийн
заалтууд цуварч эхлэв. Мэдээж, «Чайналко» хусагдана. Гэхдээ өрнийн
компаниуд шахагдана. Аягүй бол «Рио Тинто» хөөгдөнө. Оюу толгойг
зогсооно. Төрийн нэгдсэн бодлоготой, сахилга баттай, таван мянган жилийн
иргэншлийн түүхтэй энэ орон геополитик болон өөрийн эрх ашгийг зөв л
тооцоолсон байж таарна. Ер нь Хятадын гадаад худалдааны ердөө 0.1 хувийг
Монгол эзэлдэг. Монголын байгалийн баялаг Хятадын хувьд тийм ч чухал
биш. Далайд газрын тос өрөмдөж эхэлсэн тэд эрчим хүчний илүүдэлтэй буюу
гадагш нь тос гаргадаг орон болж байгаагаа зарлаж байна.</div>
<div style="text-align: justify;">
Монголын хувьд түүхий эдээ гаргах
ганцхан зах зээл нь Хятад. Хятад авахгүй бол Монгол сөхөрнө. Үүнийг
вакумжуулах гэдэг. Энэ аргыг өнөөдөр Орос, Хятад хоёр Хойд Солонгос дээр
хэрэглэж байна. Элдэв олон улсын хоригт дандаа саадv тавина. Өөрсдөө
сайн харилцаатай. Гэхдээ туслахгүй. Хэрэг болохоор Америк, Япон зэрэг
орны эсрэг галзуу нохой маягаар хуцуулж ашиглана. Үүний шанд арай ч
сөнөчихөөргүй бага зэргийн хишиг хүртээнэ. Хойд Солонгос вакумд байгаа.
энэ орон Орос, Хятад гэсэн хоёрхон хөрштэй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Таван толгойн тухай таван зуун мянган
толгой таван жил хэрэлдээд ямар ч үр дүнд хүрсэнгүй. Энд хийрхэл болоод
янз бүрийн хувийн эрх ашиг хутгалдсан учир урагшаа ч үгүй хойшоо ч үгүй
болсон. С.Батболд өнгөрсөн намар Бээжинд айлчлахдаа «Шинхуа» компанид
ихэнх хувийг нь ашиглуулахаар амлажээ. Шанд нь өөрийн нэр дээр
хадгалагдаж байгаа есөн лицензийг өндөр үнээр худалдан авахыг санал
болгоод зөвшөөрүүлсэн байна.</div>
<div style="text-align: justify;">
Харин энэ шийдвэр нь гал дээр тос нэмж,
Таван толгойг бүр зогсоов. Хятадын хувьд заавал Таван толгойг авч байх
хэрэггүй. Өрнийн хөрөнгө оруулалт ороод ирэх магадлалтай энэ ордыг
вакумжуулбал хамаагүй дээр. Тэртэй тэргүй Монголын нийт лицензийн 75
хувийг ил болон далдаар эзэмшиж байгаа. Монголоос гаргаж болох нүүрсний
хэмжээ яаж ч нэмэгдүүлээд жилд 50 сая тонноос хэтрэхгүй. Ганц «Саусгоби»
гэхэд олон жилийн нөөц, дээр нь Г.Нямтайширын асар их нөөцийг худалдан
авахаар ярьж байгаа. Ингэхээр Таван толгой руу орсноос вакум болгоод
өөрсдөөр нь өрнийн хөрөнгө оруулагчдын хоншоорыг тас цохиулсан нь
геополитик талдаа хавьгүй дээр.</div>
<div style="text-align: justify;">
Н.Энхбаяр ч өөрөө уул уурхайн талаар
хятадуудтай хамгийн их наймаа хийдэг хүн. 2009 оны Ерөнхийлөгчийн
сонгуулийн өмнө Бээжинд эмнэлэгт хэвтэж байгаа ээжийгээ эргэнэ гэж
сонгуулийн компанийн ид үеэр урагшаа явсан нь Монголын чөлөөт хэвлэлийн
хараанаас мултраагүй. Үнэндээ ээж нь биш хадам нь, хоёрдугаарт жинхэнэ
төрсөн охин нь энэ үед Солонгос явж байсан, гуравдугаарт эмнэлэгт нь
очоогүй. Тэрбээр буудалд Хятадын олон компанийнхантай уулзсан. Охин дүү
нь Бээжингийн хамгийн тансаг үнэтэй одууд суудаг хотхонд хаус авсныг
юугаар тайлбарлах вэ?</div>
<div style="text-align: justify;">
Сингапурт төрийн ажил хийж байсан, ганц
бие хүн хаанаас ийм их мөнгө олов?, хил дээр байдаг алтны ордод
сонгуулийн дараа зөвшөөрөл өгнө, одоохондоо цаанаас нь ухаад бэлтгэлээ
базааж байж болно гэсэн аман зөвшөөрөл өгсөн байдаг. Австрали, АНУ-ын
нэр бүхий улстөрийн болон бизнесийн хүмүүст явуулсан Ерөнхийлөгчийн
захидалдаа таван хүний бүрэлдэхүүнтэй төлөөлөгчөө хэлэл дээр хийлгэхээр
явуулж байгаагаа дурдаад үүнд туслахыг хүсч, нэрсийг илгээсэнд Тамгын
газрын дарга П.Билэгт ба дөрвөн Хятад хүний нэр байдгийг юу гэж
тайлбарлах вэ? Төмөртэйн ордын 50 хувийг хятадууд, 25 хувийг монгол хүн,
25 хувь нь Н.Энхбаярын эхнэрийн дүүгийн нэр дээр байсан боловч энэ
чимээ гарч эхлэнгүүт хувиа зарсан.</div>
<div style="text-align: justify;">
Москвад Кутузовын өргөн чөлөөнд дүүгийнх
нь нэрээр байр байсан боловч чимээ гарангуут бушуухан зарсан нь бараг
сая долларын өртөгтэй. Эхнэрийнх нь дүү, түүний нөхөр хоёр Сан
Францискод дөрвөн сая долларын байртай байгаа нь хэний мөнгө вэ? Нэмж
хэлэхэд тэд ажилгүй цагаачилж суугаа улс шүү дээ. Байгал нуурын эрэгт
ээжийнх нь нэр дээр цогцолбор байгаа, байгууламжийн бүтээн байгуулалтыг
тухайн үеийн Сэлэнгийн гаалийн дарга биечлэн удирдаж байсан. Хэний мөнгө
вэ?</div>
<div style="text-align: justify;">
Н.Энхбаяр хэрэгт орлоо, баривчлагдлаа.
Хэрэг угаасаа МАХН дотор буюу Н.Энхбаярын бүлгээс эхэлсэн. Түүний
эрхшээлд хэзээ мөдгүй шоронд орж магадгүй хүнд байдлаар цааш олон жил
явах аргагүй болсон хэрэг. Үүний том жишээ нь гаалийн Х.Баатарын хэрэг.
Үүнийг Н.Энхбаяр анхлан зохион байгуулсан. Х.Баатар нь мэдээж хулгайч.
Дараа нь У.Хүрэлсүхийн хэрэг байна. Тэгээд Т.Бадамжунай, Г.Занданшатар
нарын хэрэг байна. Сөүлд казино тоглосон баримтыг Н.Энхбаяр тэнд айлчилж
явахдаа Солонгосын Ерөнхийлөгчөөс өөрөө гуйжээ. Дипломат байдлаар
тусалъя гэсэн боловч өөрийн хууль журамтай орон юу боллоо гэж бичлэг
зэрэг нарийн юмыг гаргаж өгөх билээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Казинод орсон паспортын хуулгыг л өгсөн
байдаг. Энэ нь олон удаа «Зууны мэдээ» сонинд хэвлэгдэж байсан. Хамгийн
сонирхолтой нь баримт өгье гэсэн чинь үүнийг биечилж авахаар эхнэр нь
Сөүл орсон байдаг. Иймээс Н.Энхбаярын эсрэг боолчуудын сэм хуйвалдаан
эхэлсэн юм. Гэвч зоригтой дуугарах хүн У.Хүрэлсүх, Ц.Нямдорж, С.Баяр
гурваас өөр олдоогүй. Бүгд аалзны торонд орооцолдсон хэрэг.
Баривчлагдангуут нь Н.Энхбаярыг барьсан Ерөнхийлөгч Элбэгээдээ баярлалаа
гэх мэтийн захидал бичиж, хэргийг өөрсдөөсөө холдуулан «Бид тэгээгүй
шүү» гэж байгаа муухан заль. Өлсгөлөн зарлангуут нь намын бүлэг шөнө
хуралдаж өрөвдөөч, өршөөгөөч гэдэг тогтоол гаргаж байгаа нь өөрсөд
дээрээ ирэх аянгын цохилтоос айж байгаа юм.</div>
<div style="text-align: justify;">
Улаандаа гарснаараа түүнийг өмөөрч
Ч.Улаан гүйв. Тэрбээр улсаас асар их мөнгө идсэн хүн. Баримт нь
Н.Энхбаярт бий. Нэг хувийг Баабарт худалдсан боловч өнөөх нь үүнийг
сүрдүүлэг болгон ашигладаг. Н.Энхбаяртай хамтарсан луйвар ч бий,
ганцаарчилсан луйвар ч бий. Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийн өр гэгдэх
гурван сая долларын асуудал байна. Энэ үйлдвэрийг япончууд 1989 онд
хүлээлгэж өгчээ. Гэвч ажиллуулж чадахгүй байсан тул тухайн үеийн
«Монимпекс» компанитай гэрээ хийн нэмэлт хөрөнгө оруулсан байна. Удалгүй
«Монимпекс» дампуурч алга болсон ба 10 жилийн доторх хөрөнгө оруулалт
гурван сая доллар болжээ. Энэ мөнгийг япончууд Монголын Засгийн газраас
нэхэмжилсэн боловч Засгийн газар төлөх хуулийн үндэс байхгүй гэдгийг
Сангийн сайд Улаан хариу бичигт дурдаад өөрийн гарын үсгийг зуржээ.
Япончууд Дарханы шүүхэд заргалдсан боловч шүүх Ч.Улааны талд оржээ.
Ингээд тэд төмөрлөгийн үйлдвэртэй гэрээ байгуулан гурван сая доллартаа
25 жилийн хугацаанд үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээр авлагаа цайруулах гэрээ
хийсэн байна. Бараг олдох найдваргүй энэ өрийн бичгийг нь Улаан 200
мянган доллараар худалдан авчээ. Ингээд Сангийн сайд маань Японд төлөх
гурван сая долларыг 2005 оны улсын төсөвт тусгаад 2.8 сая долларын олз
олсон. Ингэхээр Н.Энхбаяр дээр очих эсвэл шоронд орох хоёрхон зам үлдсэн
хэрэг.</div>
<div style="text-align: justify;">
О.Чулуунбат гүйгээд очлоо. Энэ хоёр урьд
нь хамтарсан бизнес зөндөө хийсэн. Монголбанкны захирал байхдаа хэнд ч
хэлэлгүйгээр улсын нөөцийн 200 сая долларын аккрадетив гаргажээ.
Малайзаас Саудын Араб руу ургамлын тос гаргаад хожсон мөнгөөрөө
цалингаараа амьдарна гэдэг хөтөлбөр хэрэгжүүлж, нийтээр орон сууцтай
болгоно ч гэх шиг тэнэг тайлбар тавьдаг. Цалингаар амьдардаг орон сууцны
шав тавих нээлт дээр нь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр, Ерөнхий сайд М.Энхболд
хоёр зэрэг очих гэж булаацалдаад хөөрхөн жүжиг болж байсан. Монголбанкны
баталгаатай аккрадетив нь дороо хаврын цас шиг хайлав. Голландын
банкнаас тэр өрийг нь Германы нэг ланд худалдаад авчихжээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Мөнгөө авах гэсэн чинь Монголбанкныхан
мэдэхгүй гэж. Ингээд шүүхийн зарга үүсэв. Муу нэртэй Ц.Нямдорж энэ том
луйврыг зогсоогоогүй бол 200 сая долларын өр буй болох байв.</div>
<div style="text-align: justify;">
Аккрадетивыг тэр дор нь хаасны хүчинд
Монгол Улс дөнгөж 22 сая долларын өртэй хоцорлоо. Хариуд нь О.Чулуунбат
ихээхэн мөнгө гаргаж зохион байгуулж байгаад Ц.Нямдоржийг Их Хурлын
даргаас нь мулталжээ. Цэцэд заргалдах зэрэг бага сага гүйцэтгэлийн ажлыг
Бурмаа, Лхагважав мэтийн учраа олохгүй багачуудаар хийлгэсэн.
О.Чулуунбатын өөр олон луйврыг нь Н.Энхбаяр мэднэ. О.Чулуунбат хаашаа
гарах вэ дээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Р.Раш, Б.Бат-Эрдэнэ, Батбаяр,
Ц.Мөнх-Оргил, М.Энхболд, Ш.Отгонбаяр, Сү.Батболд гээд аалзны торонд
орооцолдсон олон хүн хоёр талаасаа хавчуулагдаад одоохондоо сугараад
үлдлээ. Батбаяр л гэхэд өнөөх зочид буудлын хэрэгт нь гүн оролцож тэрбум
төгрөг зээлээд өрөнд орчихсон хөөрхий л дөө. Мөнгө ч үгүй, нам ч үгүй,
Н.Энхбаяр ч үгүй. Төмөр замын дарга Р.Раш гэртээ сейфэндээ бэлэн гурван
сая доллар хадгалж байдаг гэж 2004 онд Н.Энхбаяр өөрөө олон хүнд ярьсан
байдаг. «ТВ-9» гэхэд С.Батболд, Ц.Мөнх-Оргил нар олон сая төгрөг хийгээд
тэр чигтээ алдсан. Гэхдээ оронд нь хангалттай авсан учир юу ч хэлж
чадахгүй. Б.Бат- Эрдэнэ аваргыг баривчлагдахынхаа өмнө утсаар дуудаж
байхыг хүмүүс зурагтаар харсан. Аварга хариуд нь «Таны залгасан дугаар
ашиглалтад байхгүй» гэж аргил хоолойгоор хэлсэн гэдэг.</div>
<div style="text-align: justify;">
Б.Энхбаярт өөр нэг .'том өмгөөлөгч алс
Америкаас гараад ирлээ. Сенатор Файнштайн гэгч 80 дөхөж яваа авгай.
Өнөөгийн АНУ- ын бодлогыг тодорхойлогчдоос дээрээсээ дөрөвт ордог том
баян, эрх мэдэлтэн. Төрийн нарийн Клинтоны сайн найз, Америкийн хэдэн
том тэрбумтан баяны нэг болох Ричард Бламын эхнэр. Америкийн хууль
тогтоох байгууллагад байгаа хамгийн баян эмэгтэй. Октябрийн хувьсгалаар
дүрвэж гарсан Оросын еврейн охин. Коммунизмыг жигшдэг харцагын нэг. Сан
Францискогийн уугуул, Калифорни мужийг төлөөлж Конгресст суудаг. 2002
онд Ноён Блам болон эхнэр Файнштайнтай нь Н.Энхбаяр Америкт танилцжээ.
Энэ баян хүний нэр сүр хэрэгтэй байсан учир Сан Францискод суух Монголыг
хариуцсан хүндэт консул болохыг гуйсан байна. Азийн зүрхэнд коммунизмыг
сөнөөсөн «ардчилагч шинэчлэгч» залуу Ерөнхий сайд хоёр хөгшинд маш их
таалагджээ. Хоёул 2003 онд Монголд зочилж, Н.Энхбаяр улсаа танилцуулж,
Гадаад яамны дэд сайд С.Батболд нисдэг тэргээр авч Монгол орноо үзүүлэв.
Блам ч хүндэт консул болохыг зөвшөөрсөн нь мэдээж, ямар нэг ашиг
завшаан хараагүй, зүгээр л энэ «ардчилагч реформатор» залуу маш их
таашаагдсан хэрэг юм. Улмаар Н.Энхбаярынхан, Бламынхан гэр бүлийн дотно
андууд болов. Хоёр хөгшин Н.Энхбаярыг хүү шигээ хайрлана. Н.Энхбаяр
Америк орохоороо гэрээр нь зочилдог төдийгүй охиноо тэднийд суулгаж
байлаа. Энэ бол маш дотно хувийн харьцаатай гэсэн үг.</div>
<div style="text-align: justify;">
Н.Энхбаяр баривчлагдангуутаа олон хуудас
тайлбар бичин өөрийгөө улстөрийн хэлмэгдэгчээр зарласан тайлбар англи
хэлээр бичиж, олшруулаад гадаадын Элчин сайдын яамнаас авахуулаад олон
улсын байгууллагууд, улстөрийн зүтгэлтнүүдэд илгээв. Мэдээж хэрэг Блам,
Файнштайн нарт, Файнштайн тэр дор нь арга хэмжээ авч, өөрөө мэдэгдэл
гаргасан төдийгүй Төрийн департаментаар мэдэгдэл гаргуулж, энэ зун
Монголд айлчлах байсан Клинтоны айлчлалыг зогсоолгов. Н.Энхбаярыг
өмгөөлөх ажилдаа Тони Блэйр, НҮБ-ын даргыг хүртэл татан оролцууллаа. Хэн
нэг нь түүнд «Авлигын асуудал байгаа юм байна» гэхэд «Авлига надад
хамаагүй, надад тэр залуугийн эрүүл мэнд л чухал байна» гэжээ.</div>
<div style="text-align: justify;">
Эрүүл мэнд гэнгүүт Н.Энхбаяр хуурай
өлсгөлөн зарлаж, зориуд биеэ муутгаж эхлэв. Анх баригдахдаа өлсгөлөн
зарлахгүй, ингэж дайснуудаа байрлуулахгүй гэж мэдэгдэж байсан хүн шүү
дээ. Албадан эмчилгээ хийлгэхгүй гэж эмч нарыг айлган, эхнэрээрээ
сүрдүүлж сүйд боллоо. Өлсгөлөн зарласан 10 хоногт турж эцэх нь мэдээж.
Энэ туранхай зургаа илгээсэн ба Файнштайны захиалгаар өрнөдийн сонинууд
энэ баримтаас болж Монголыг жигшин үзэх учиртай. Нэр нөлөөтэй сенаторын
үгээр Америкийн том сонинууд Монголыг ардчиллаас ухарлаа гэж бичих
болов. Энэ хэрэгт өмнө нь Монголд Элчин сайд байхдаа Ерөнхийлөгч
Н.Энхбаяртай маш сайн түнш болсон Ментон идэвхийлэн оролцлоо.</div>
<div style="text-align: justify;">
Ардчиллын бэлэгдэл болж байсан Монгол
хэдхэн өдрийн дотор дарангуйллын жишээ, хүний эрхийг хөсөрдүүлэгч болж
хувирав. Хоёр хөгшин Н.Энхбаяраас өөр монгол хүн танихгүй. Монголд ирж
үзсэн болохоос энэ жижиг буурай орны тухай Н.Энхбаярын ярианаас л юм
сонссон. Н.Энхбаярыг коммунист намын дарга гэдгийг ч мэдэхгүй. Сүүлийн
90 жилийн 86-д нь дангаар төрийн эрх барьж Геннисийн номонд бүртгэгдсэн
нам гэдгийг нь ч мэдэхгүй. Энэ нам өнөөгийн шаардлагаар социал демократ
чиглэл рүү хандаж хувьсгалт гэсэн нэрнээсээ салж олон улсын жишигт очих
гэхээр Н.Энхбаяр шууд эсэргүүцэж, хуучин коммунист намаа хувьсгалт
нэрээр нь байгуулна гэж зүтгэж байгааг ч мэдэхгүй. Н.Энхбаяр сонгууль
бүрээр Монголын фашистуудаас дэмжлэг авдгийг мэдэхгүй. Хачирхалтай нь,
Монголд фашистууд байдаг, тэд нацист маягаар хувцаслан хас тэмдэг,
савхин хувцсаар гоёж гадаадынхныг айлган сүрдүүлж явдгийг мэдэхгүй. Энэ
тухай сайтууд дээр хачирхан тавьсныг үзээгүй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Н.Энхбаяр удаа дараа ард түмнийг
бослогод уриалж, төрийн эрхийг Үндсэн хуулийн бус замаар авахаас өөр
аргагүй боллоо гэж зарлан олон хурал хийснийг мэдэхгүй. Монгол орон хувь
процентоор тооцвол Камбожийн нэгэн адил коммунизмын хамгийн том золиос
болсныг мэдэхгүй. 700 мянган хүн амтай байсан энэ орны 30 мянган хүн нь
хувьсгалын эсэргүү гэж буудуулсныг мэдэхгүй. Хувьсгалын эсэргүү болсон
учир жирэмсэн эмэгтэй буудуулж байсныг мэдэхгүй. Тэр эмэгтэй нь
Н.Энхбаярын эхийн төрсөн сумын дарга байсныг бүр мэдэхгүй. Одоо
Н.Энхбаярын намд элсэж байгаа хүн тэр үеийн Дотоод яамны алуурчны форм
өмсчихөөд «1937 онд манай намын ийм хувцастай хүмүүс эх орноо дайснаас
цэвэрлэсэн, би энэ намд ороод тэрнийхээ дутууг гүйцээж эх орноо дайснаас
цэвэрлэнэ» гэж тангараг өргөж байгааг мэдэхгүй. Н.Энхбаяр бусдад өгсөн
ТВ-ийн тоног төхөөрөмжийг шамшигдуулан авч өөрийгөө сурталчилдгийг
мэдэхгүй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Тэр Европын хөл бөмбөгийн аварга
шалгаруулах тэмцээнийг дамжуулах эрхийг олон зуун мянган доллараар
саяхан авсныг бас дээр нь нэмж хоёр ч телевиз худалдаж авч байгааг тэр
мэдэхгүй. Н.Энхбаярыг сөрөг хүчний дарга байхад Монголын ардчиллын
толгойлогчдын нэг С.Зориг алагдсан. Сэжигтэн гэгдсэн нэг этгээдийг
АНУ-аас хулгайлан авч ирж, жил шоронд хориод буруугүй гэж суллаж байсныг
Файнштайн сонсоогүй байх. Мөн өөр нэг сэжиглэгдсэн этгээдийг Францаас
хулгайлан Германаар дамжуулан Улаанбаатарт авч ирж, шоронд биетээр
тамлан байцаалт авч байсан баримт бийг мэдэхгүй байх. Тэгэхэд Монгол
Улсын Ерөнхий сайд нь Н.Энхбаяр байсан. Сэжигтний өмгөөлөгчийг улсын
нууц задруулсан хэргээр мөн шоронд хийснийг ч дуулаагүй байх. Сэжигтэн
тун удалгүй нас барсныг ч мэдэхгүй байх.</div>
<div style="text-align: justify;">
Монгол орон өнөөдөр авлига, хээл
хахуульд эзлэгдээд тэр үеийнхээс дутахгүй зовж байна. Гадныхан, тэр
дундаа америкчууд ардчилалд дөнгөж хөл тавьж байгаа энэ орон авлигадаа
баригдаж байгаад ихэд санаа зовж байгаагаа байнга анхааруулдаг. Дэлхийн
хамгийн их авлигатай орны нэг болтлоо ялзарч байгаад монголчууд өөрсдөө
маш их санаа зовж байна. Авлига энэ орныг ардчилалтай нь, ёс
суртахуунтай нь идэж байна. Н.Энхбаярыг Ерөнхий сайд байхад Америкийн
Элчин сайд Жон Дингир өөрөө Н.Энхбаярын Засгийн газрыг арай дэндүү
авлигалжиж байна хэмээн нэр заан хэлж байсан. Дипломат ёсонд таарахгүй ч
үүнийг сайн нөхрийн сайн санасан үг гэж монголчууд ойлгон хүлээж авсан.
Америкчууд Монголын ардчиллыг дэмждэгээ байнга хэлдэг, гэвч авлигад
идэгдсэн ардчилал гэж байхгүй.</div>
<div style="text-align: justify;">
Энхбаярын үйлдсэн хэргээс одоо прокурор
тогтоочихоод байгаа нь ердөө дөрөвхөн хэрэг. Энэ нь зургаан сая гаруй
долларын асуудал байна. Цаана нь олон арав, магадгүй олон зуун сая
долларын асуудал бий. Ийм хэмжээний шамшигдуулал хийсэн төрийн
зүтгэлтнийг Америкт хүний эрхтэй нь орхидог уу? Түүнийг прокуророос
бараг жил гаруйн хугацаанд 10 удаа дуудахад нэг ч очоогүй. Америкт
ингэвэл яадаг вэ? Түүнийг баривчлах ажиллагаа маш бүдүүлэг болсон. Энэ
бол Монголын цагдаагийн байж байгаа царай нь. Түүнд ял сонсгоход чихээ
бөглөөд прокурорыг хараагаад байсан бичлэг сайтад бий. Ийм тохиолдолд
Америкт яадаг вэ? Америк том орон учир тэр хэрээрээ олон хоригдолтой.
Тэндээс бишгүй нэг нь өлсгөлөн зарладаг биз.</div>
<div style="text-align: justify;">
Америкт эсэргүүцлийн өлсгөлөнгөөр үхсэн
нэг ч тохиолдол санахгүй байна. Үхүүлэхгүй гэж арга хэмжээ төрөөс авдаг л
байж таарна. Монголд жилд шоронд 20 орчим ийм тохиолдол гардаг, тэр
бүрт нь албадан эмчилгээ хийдэг. Манайд ийм хууль бий. Монголын хууль
бүдүүлэг санагдаж магадгүй, гэхдээ энэ бол бид өөрсдөө баталсан манай
хууль. Н.Энхбаяр өөрийгөө л улстөрийн хэлмэгдэгч гээд байгаа болохоос
Монголын хуульд заасан эрүүгийн ноцтой хэрэг өдүүлсэн этгээд. Файнштайн
авгайд Монголын хууль журам, авлига пад байхгүй, гагцхүү Н.Энхбаярын
эрүүл мэнд л чухал байж болох юм. Гэхдээ Монголын төр Н.Энхбаярын эрүүл
мэндэд заналхийлээгүй. Монголын төр анх удаа авлигын эсрэг дорвитой
тэмцэл эхлүүллээ. Одоогоор авлигын хэрэгт орооцолдон шүүхийн өмнө
ирчихээд байгаа 10 гаруй томоохон зүтгэлтэн байна. Н.Энхбаяр өөрийгөө
улстөрийн хэрэгтэн гэж зарлан эрх баригч хүчин нь сөрөг хүчин болох
түүнээс өшөөгөө авч байна гэж зарлаж байна.</div>
<div style="text-align: justify;">
Үгүй ээ, Монгол Улсад хууль хэрэгжиж
эхэлж байна. Төр бол гэмтнийг цээрлүүлдэг, хохирогсдын өмнөөс ялыг нь
эдлүүлдэг байгууллага. Хулгайг хаана ч аль ч нийгэмд хэзээ ч улстөрийн
хэрэг гэж үздэггүй. Францын Ерөнхийлөгч асан Ширак, Германы Ерөнхий сайд
асан Коль, Тайванийн Ерөнхийлөгч асан Чэнь Шубин, Филиппиний
Ерөнхийлөгч аснууд улcтөрийн хэрэгтнүүд гэж үү?</div>
<div style="text-align: justify;">
Жич: Энэ нийтлэлийг Монголын хэд хэдэн
сонинд зэрэг хүргүүлж байна. Энэ удаа «Өдрийн сонин»-д өгөхгүй, учир нь
тэд юун түрүүн Баабарт үзүүлдэг, өнөөх нь дардаг, цааш нь зардаг,
өөрийгөө бичсэн ч юм шиг үгүй ч юм шиг рекламддаг. Саяхан гарсан «100
жилийн 100 хүн» номдоо Фрийдландыг оруулсан төдийгүй түүний тухай Барон
Роберт гэж ихэд магтсан өгүүлэл бичиж байсан. Түүнээс мөнгө авдаг гэж
ярьдаг нь худлаа биш байх. Н.Энхбаярыг их шүүмжилдэг боловч хоорондоо
холбоотой. Миний түрүүний өгүүллийг өөрөө бичсэн гэж гэрт нь аваачиж
өгөөд үүнийг нам дарна гэж амлаж байсан.</div>
<div style="text-align: right;">
<b>2012.05.18.</b></div>
<b>Б.Ганбат /Дэд доктор</b>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-72526526280316347782012-04-19T13:56:00.003+09:002012-04-19T14:29:25.206+09:00Хүний хүү нутгаа зориноГадаад орны засгийн газрын тэтгэлэгт хөтөлбөрүүд бий. Монголын залуучуудаас янз бүрийн оронруу сурахаар одохдоо төрөл бүрийн зам, боломжоор зорьдог. Эцэг эхийн мөнгөөр явж байгаа нэгэн байхад, дээрх засгийн газрийн тэтгэлэгээр, шашны байгууллагаар, бүр бага хэмжээний мөнгө зээлээд үлдсэнээ очсон газраа ажиллаад төлнө хэмээн зориглоод гарж буй нэгэн нь ч бий. Залуус гадагшаа зорилго тавьж байгаа учир шалтгаан ойлгомжтой тул нурших хэрэг юун. Харин тэр залуусыг ямар ирээдүй хүлээж байгаа вэ, тэд цаашдын замаа юу гэж харж байгаа вэ гэдэг сонирхолтой бөгөөд чухал асуудал.<br /><br />Хээрийн галуу нисэн үл хүрэх газраас хүний хүү эрдмийг өвөртлөн ирнээ гэдэг. Эрдэм сураад ирэхээс гадна, тухайн орны соёол зан заншил, хүмүүсийн аж байдал, улс орны байдлийг нь зэрэг төрөл бүрийн зүйлийг сурж, үзэж харж, туулж үздэг. Энэ бүхэн бол газар доорх ямар ч баялагаас үнэтэй, цаашид ашиглаж болох, үл дуусах БОЛОМЖ. Гэвч манай орон энэ боломжийг хэр ашиглаж, зөв харж чадаж байгаа вэ? Тодорхой хэмжээнд хувийн компаниуд, мөн сургаж аваад эргээд ажиллуулна гэсэн болзолтой хэдэн яамд л байгаа. Үүнээс цааш зүйл байдаггүй. Илүү зүйлийг ч Монголоос хүлээх хэрэг харагдахгүй байгаа.<br /><br />Монголд гадагшаа сурахаар явж буй оюутан, ажил хийхээр гарж буй гэрээний болон хараар ажиллах гэж буй ажилтанг яг адил гараанааас, ижил нүдээр хардаг. Энд оюутнууд бол гомдох нь зүй ёсны зүйл. Биений ажил хийгээд ирвэл ажил хийж сурна, бас юм сураад ирнэ гэж ярьдаг хүмүүс үйлдвэрт дамжлага дээр зогсоод үзээсэй. Тэр үед өөрсдийн юу яриад байгааг эрхгүй ойлгоно. Би өөрөөрөө жишээ авахад гадаад оронд сурдаг оюутан, бас цаг гаргаад үйлдвэрт дамжлага дээр ажилладаг ажилчин аль алинийг амжуулж үзэж буй. Үдээс өмнө сургууль дээрээ сурж буй зүйл, оройд үйлдвэрт дамжлага дээр зогсоод ажиллах энэ хоёр үйл ажиллагааг харьцуулж харах боломж надад хангалттай бий. Дамжлага дээр зогсоод, хайрцагт хурдан бүтээгдэхүүнийг өрж сурдаг л гэж хэлэхгүй юм бол тэндээс сурах юм түй ч байхгүй. Гэхдээ химийн мэргэжил эзэмшсэн, бодис материалын инженерийн мэргэжилтэй хүнд бол уйтгартай хайрцаглах ажиллаас гадна, өөр сурах ажиглах цээжлэх юм бас бий. Энгийн ажилтанд тэндээс сурах юм бий юу? Асуултыг танд үлдээе!<br /><br />Онгоцны буудал дээр эх орноо орхиод алсыг зорьж сурах гэж буй залуу хүн бүрт сэтгэлд нь нэг зүйл томоор эргэлдэж байдаг. Бараг хүн бүрт байх, сураад ирэхээрээ хийж бүтээнэ дээ, эх орноо УЛС шиг улс болгоно доо гэсэн бодол. Тухайн газраа сураад дасаад ирмэгц янз бүрийн бодол, мэдээллүүд орж ирнэ. Гэр бүлээрээ гадаадад ажиллаад амьдрах нь илүү санагдах нэгэн байхад, хэдэн жил ажиллаад туршлагатай, мэргэшилтэй болоод харих дээр гэж үзэх, эс бөгөөс шууд харих шийдвэр, цааш сурахаар шунах. Гэхдээ энэ бүгдийн төгсгөлд заавал нэг асуулт гарч ирнэ. Харих уу? Хариад юу хийх үү?<br />Ойлгомжгүй байдал хэзээд эргэлзээнд оруулдаг! Та харанхуйд үзэгдэх орчин муу байхад учир битүүлэг дуу чимээ өмнө чинь гарж байвал урагш алхах уу, нягталж байгаад шийдвэрээ гаргахаар зог тусах уу? Энэ бол эргэлзээ. Эх орондоо харих шийдвэр, хэзээ харихаа тогтооход ЭРГЭЛЗЭЭ гэх зүйл садаа хийдэг. Эргэлзээний гол үүсвэр нь ойлгомжгүй байдал.<br /><br />Монгол орны өнөөгийн байдал, төр засгийн шийдвэрүүд хэр тодорхой, ойлгомжтой байдаг вэ?<br />Энэ асуултын хариултыг аль өнцөгөөс хэрхэн харахаас их зүйл шалтгаална. Хариад эзэмшсэн мэргэжилээрээ ажиллах гэж байгаа хүнд өөрийн мэргэжилээ ашиглаж болох салбар байхгүй цагт харих төвөгтэй. Тухайн мэргэжилээр ажиллах боломжтой газар байлаа ч одоо байгаа оронтой цалинг, ажлийн нөхцөлийг харьцуулахад тэнгэр газар шиг байвал.. Бизнес эрхлэхээр шийдсэн нэгэнд, халамжийн бодлогоор мөнгөөр бөөлждөг, хэр баргын цалингийн саналын өөдөөс салаавч үзүүлдэг ЭХ ОРОН руу хариад бизнесээ эрхлэх хэцүү.<br />Төрд зүтгэе, хөгжүүлье, шинэчлэе гэж байгаа нэгэнд авилгалд идэгдсэн, цус ойртосон газарлуу орох бэрх. Харийн хүн эх оронд нь бизнес, үйлдвэрлэл эрхлэхэд бөөн боломж, татварын зөөлөн бодлогод умбуулж байхад, иргэндээ харин төмөр нүүрээ үзүүлнэ. Ихэнх залуучуудын зүрх үхэж байна. Зориггүй, арчаагүй, толгойгүй дээ бус зөвхөн, ойлгомжүй байдлаас, тодорхгойгүй бодлогоос, тэгш бус гараанаас л тэр.<br />Гэвч энэ бүгдийг даван туулахаар, зориг шулуудан харьж буй залуус бас бий. Эх орноо, ээж ааваа, энхрий үрсээ, хайртай ханьдаа зорин, бүхнийг даван туулъя, болгож бүтээе, цогцлооё гэсэн ЗАЛУУС, Монголын ирээдүйн бас нэг далавчууд яарж байна. Тэднийг алгаа тосоод, хадагаа бариад угтадгүй юм гэхэд ядаж бүү чичлээч хэмээх ганц л хүсэлт тэдэнд бий.Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-59980073779048804842012-04-17T13:22:00.001+09:002012-04-17T14:10:31.176+09:00Сонгуулийн тактикСонгууль дөхлөө. Хөлбөмбөгийн дэлхийн аваргатай адил дөрвөн жилд нэг удаа болдог их сонирхолтой тэмцээн л дээ. Дэлхийн аварга үзэхэд тодорхой улсуудыг эс бөгөөс ганц нэг тоглогчийг дэмждэг билээ. Сонгууль бол зарчим адил. Гэхдээ дэлхийн аварга болж байхад дунд нь ороод бөмбөг өшиглөх бололцоо танд гарахуу? Үгүй!<br />Харин сонгуульд та саналаа өгч, луйвардуулж тэгээд жагсаж бүр шатааж сүйтгэж буудуулчиж болж байна. За гол зүйлдээ ороё!<br /><br />Сонгуульд тактик хэрэгтэй, саналаа өгөх тактик бус би энд намуудын тактик ярих гэж байгаагаа урьдаар сануулая!<br /><br />Эхлээд эхний өгөгдөл буюу байгаа боломж, байдлаа тодорхойлсон нь дээр биз. Жижигээс нь эхлээд явая.<br /><br />БНН:<br />Буянгийн Жаргалсайхaнаар ахлуулсан ч гэх ч ердөө л нэг гишүүнтэй байдаг нам. Намын үзэл баримтлал бол Монголдоо абсолют барууны чиглэлтэй. Капилталист үзэлтэй гэж нийтэд зарладаг Жаргалсайхан "Аж үйлдвэржсэн Монгол орон болцгооё!" гэдэг. Зөв зүйтэй уриатай ч хэзээ ч олонх болохгүй тодорхой болохоор уриа бол уриагаараа л үлддэг. Өөрөөр хэлбэл би бас нам байгуулчлаа гэж бодоход Монгол хүн бүрийг Диваажинд аваачна гэсэн уриатай байлаа гэхэд адилдаа адил билээ. Мөн ганц дайчин ганцаардахгүй зөв тоглолт хийгээд сайдын суудалд ч сууж явсан бизнесмэн.<br /><br />МҮАН :<br />М.Энхсайханаар ахлуулсан энэ нам БНН-ыг бодвол олонд танигдсан ганц нэг хүн бий. Учир нь АН-аас гарахдаа тэндээс хүн сугалсанд учир байдаг бололтой. Энхсайханы хувьд гишүүн, ерөнхий сайд гээд албан тушаалыг хашиж үзцэн хүн. Мөн эдийн засгийн реформыг амжилттай хэрэгжүүлж байсан арван жилдээ математикийн улсын олимпиадаас алт авж байжээ. Монголдоо дээгүүр эдийн засагч гэдэг ч хэзээний хэн хэнийг хамруулсан судалгаа болох нь бүрхэг. МҮАН нэрээ саяхан сольсон гэдгийг бүгд мэдэж байгаа. ҮШН байхдаа нацист шахуу үзэлтэй гээд ад үзэгдээд байдаг байсан бол хуучин цагын сайхан нэр авцан болхоор бас ч гэж санал нэмэгдэх нь гарцаагүй.<br /><br />ИЗБНННН:<br />Нэр нь ИЗНН болсонуу дээрх аймшигтай үсэг нь дараалал болсныг сайн мэдэхгүй байна. Монголдоо анхны гурван толгойтой нам. Нэр нь ч нам нь ч аймаар! С.Оюунаар ахлуулж байсан нам НН-ын Энхбатыг нэмээд, нөгөө Дэмбэрэлыг дэмбэрэлыг нэмээд гурван толгойтой болсон. НН-ын Энхбатын хувьд твиттэр дээр нь миний бие "Tа НН-ыг ашиглаж хувь хүний тоглолт хийдэг. Нам чинь худлаа нэрнээс цаашгүй болсон. Удахгүй та арчигдихвий дээ!" гэсэн утгатай юм явуулж байлаа. Хариуд нь Энхбат гишүүн "Шүүмжлэлийг хүлээж авлаа. Манай нам өөрчлөгдөнө бид удахгүй олуулаа болно." гэж бичиж байсан. Бодвол тэр үед нэгдэх барихаа хэлж байсан бололтой. Сүүлрүүгээ өөрөө нэр ч үгүй нам ч үгүй. Нэг суудал дээр гурвуулаа шахцалдаад сууж байна. Дарга л болохгүй бол үхчих гээд байдаг улсуудад сайхан л санаа. Их хуралд 2 суудалтай ч МАХН-ны нэг ч суудалгүй намын дэргэд дараагийн сонгуулиар ирээдүй бүрхэг байгаа нам.<br /><br />МАХН:<br />Монголын улс төрд гуравдагч хүчин боллоо гэж өөрсдийгөө зарладаг. Ер нь хэн хаанаас харахаас шалтгаална. Зарим талаараа бол гуравдагч хүчин болчоод байгаа. Гэвч цэвэр улс төр нам гэдгээр нь харвал ягаачгүй байгаа нам. Лидер нь Монголын бараг л хаан байсан Н.Энхбаяр. Монгол орны НААМБАР ВАН хүн. Энэ суудал дээрээ их удаан байсан. МАН буюу хуучнаар МАХН намыг нүдээрээ хөдөлгөдөг, бүгдийг нь утсан хүүхэлдэй хийж тоглож байсан. Олон хүний бизнес, амьдрал дээгүүр гишгэлж гарсан. Их мөнгөөр гараа угааж явсан. Гэвч тухайн үеийн их мөнгө нь одоогийн улс төрд эргэлдэж байгаа мөнгөтэй харьцуулахад хүүхдийн наадгай төдий. Гэхдээ энэ зүйлсийн эхлэлийг тавьсан эцэг нь энэ хүн. Тэжээсэн гөлөгнүүд нь өөрлүү одоо боргож байна. Эсрэг талаас энэ хүнийг хэдийн зуугаад нүхрүү чирээд орчлоо. Магадгүй улс төрийн тоглоом болно. Эсвэл шударга ёс бас энэ оронд байгаа юм байна гэдгийг энэ хүнээр харж болох ч байх. МАХН гэхээр ЭНХБАЯР л гэж харах нь зүй. Сонгуульд орсон бол үнэндээ байдлыг шал өөр байлгах байсан ч одоо ирээдүй бүрхэг байгаа. Энэ хүн цаашаагаа тэр чигтээ явбал дараагийн сонгуулиар гишүүн болох нилээн олон нөхрийг хажуудаа авчирахаа бол мэдэж байгаа. Тийм ч учир энэ хүний мууг үзэхийг хүсэхгүй хүн энэ улс төр, бизнесийн салбаруудад их бий. МОНГОЛД эрх мэдлийн, бүлэглүүлэдийн ДАЙН энэ хүн эхлүүлэх нь тодорхой болчлоо.<br /><br />МАН:<br />Энэ нам хамгийн түүхтэй урт удаан Монголын төрийг барьсан гэж өөрсдийгөө хэлдэг. Гэвч хэлмэгдүүлэлт, алдаа завхралын ярихаар бид биш болчдог. Жаахан тиймхэн суртахуунтай нам. Хүчирхэг нам гэж олон хүн боддог ч, өнөөдөр энэ намыг өдий зэрэгтэй авч яваа хүчин зүйл нь хуучны нэр, мөнгө, бурханы тус гурав л байх шиг байна. Гэвч саяхнаас нэрээ солиод, даажинтай нь шинэ МАХН мэндлээд, одоогийн засгийн газрын лидер нь ЛОЙДОР болохооор нэр хүнд бол доошилсоор буй. Хажуугаар нь Нямдорж гэх мэтийн хагас галзуу улсуудаар дээд албан тушаал хашуулдаг нь бүр ч нэр хүндийн хурдацтай унагаж байна. Залуусаар өөрсдийгөө сэлбэдэг гэж магтацгаадаг ч нөгөө залуус нь намаа цусгүй алсаар. Энэ түүх бол удаж байгаа. Хүн ална, мөнгө гувчуулна, БХ-ын сайд болсон залуу гишүүн нь улсын нууц задлаад алаад хаядаг!!! Ерөөсөө болохгүй бүтэхгүй талаасаа хөдлөөд эхэлсэн нам засал авдаггүйн тод жишээ. Гэхдээ бурханд тэдэнд талтай, бурхантай холбоогүй юмаа гэхэд Монголын ард түмэн зовох сонирхол ихтэй. Сонгуулийн сургаар энэ нам даралт нь ихсээд хэцүү л байх шиг байна.<br /><br />АН:<br />Ялалтын марш амандаа аялаад, инээдээ нууж ядаад, ялна гэхээс хөх инээд нь хүрээд л байх шиг. Гэвч ялалтыг СЕХ-оос зарласны дараагаас яллаа гэхгүй бол хэцүү. Одоогийн намын дарга бол намаа аваад даялаад байдаггүй. Доторх фракцаа дарах гээд нүүрээ бардаггүй сайн талтай. Хороо Алтангадас дотроо хийгээд тунгын тааруулаад бусдыгаа түр муужруулчиж дөнгөдөг. Зорилго нь аргаа зөвтгөдөг тул намын үзэл баримтлал тэдэнд түй ч хамаагүй. Зөөлөн суудалд сууж байвал социализмруугаа ч ороход бэлэн. Нам нь хэдийгээр баруун үзэлтэй ч үүнээ яривал сонгуульд нэгч суудал авахгүйгээ даан ч сайн мэднэ. Олон фракцтай, фракцууд зөрчилтэй учир өөдтэй явсан нь цөөн. Ер нь бол үзээгүй. Алтангадас, МОАХ, Нэг ардчилал... гээд фракц нь хөвөрж өгнө. Саяхнаас Амаржаргал фракцаа сэргээж соцдекүүд сэрж байх шиг байна, мөн С.Эрдэнэ, З.Энхболд гээд хаширууд бас ШОНХОР хэмээх жинхэнэ барууны фракц байгуулж байгаагаа зарласан. Намын дарга энэ фракцуудын аргыг олж, зөв тохироо хийж байж сонгуульдаа орохгүй бол бие биенээ юутай ч хутгаад хаячиж чадах улс. ХЭТ АРДЧИЛСАН нам буюу, дэг журамгүй нам.<br /><br />үргэлжлэл бий...Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-8174501207736003442012-02-04T18:45:00.003+09:002012-02-04T19:06:05.645+09:00Сонгуульд биеэ бэлдэх нь /Зөвлөмж/Миний бие Монгол улсын их хурлын сонгуулийн 77-р тойрогт бол нэр дэвшихгээгүй ба дэвшихийг бодоо ч үгүй бөлгөө. Нэр дэвших гэж буй хүмүүст зөвөлгөө өгөх гэсэн ч юм биш. Харин ч эсрэгээрээ сонгуульд санал өгөх, Монгол улсын жинхэнэ иргэн, 18 нас хүрсэн хүмүүст зөвөлгөө өгөх гэсэн юм. Монгол улсын жинхэн иргэн гэдэг нь Хятадын иргэн биш, бас иргэний ориг үнэмлэхтэй, иргэний бүртгэлийн танил ажилтнаас мөнгө хаяж хуурамчаар аваагүй, Монгол улсын иргэнийг хэлнээ. /Монгол улсын үндсэн бус бичигдээгүй хуулиас/<div><br /></div><div>Зөвөлгөө учираас зөвлөнө л гэсэн үг зааж байгаа юм биш шүү. За эхлэе!</div><div>1. Өглөө болгон сэрмэгцээ юмуу шүдээ угаангаа ийнхүү давтан хэлнэ. "Хошгорохгүй, Хошгорохгүй, Хошгорохгүй!"</div><div>2. Өглөөний цайгаа уунгаа телевиз, сонины мэдээ сонирхдог бол уншиж, үзэж эхлэхийн өмнө нүдээ хагас анин ийнхүү бодох буюу давтан хэлбэл зохилтой. "Тайван бай, тэд үргэлж л нэгнийгээ ингэж байдаг итгэж болохгүй. Нервтэхгүй!"</div><div>3. Ажил, хичээлдээ гарахдаа замд таарсан таньдаг ч бай таньдаггүй хүнтэй улс төр, сонгуулийн талаар ярихгүй байх. Хэрэв ярих аваас биеэ бүрэн хамгаалж чадна гэх итгэлтэй үедээ л ярих.</div><div>4. Ажил дээрээ: Өөрөөсгөө дээш доош ямар ч ажилтантайгаа улс төр ярихгүй байх. Халагдмаар байвал дээшээ, матуулмаар байвал доош ажилтантайгаа ярь.</div><div>5. Цайны цагаар: хаашдаа та хаашаа ч харсан самбар, сонин, тв, интернэт, танилууд, танихгүйчүү л бүгд улс төрөөр амьсгалж байхад Сонгуулиар яанам бэ! Нам гүм газар олж сайхан хоолло. Нам гүмийн НАМ нь УЛС ТӨРийн нам биш болно.</div><div>6. Ажлаа тармагц ШУУД ГЭРТЭЭ харь. Хамгийн зөв зам бол гэртээ харих зам болмой. Нийгэм даяар ид савалж байхад гадуур гиюүрэх нь тийм ч сайхан санаа биш.</div><div>7. Гэртээ харимагцаа тв-гээ асаахаа бүү яар! Хаашдаа юу гарж байгаа нь ойлгомжтой. Эхнэр/нөхөр/, хүүхдүүддээ цаг гарга. Улс төр бүү ярь. Чөлөөт цагаа амьдралаа улсын халамжаар бус өөрөө хэрхэн дээшлүүлж болох талаар эргэцүүл. </div><div>8. Сонгуулийн өдөр: Өнөөдөр таны хувьд чухал өдөрөө, та ирэх дөрвөн жил хэний гарт төрийн жолоог атгуулах вэ гэдгээ шийдэх гэж байна. Мэдээж та улс төрийн намуудын хөтөлбөр, зорилгыг хүссэн хүсээгүй сонсцон, бараг цээжилцэн байгаа. Та улс төр, сонгууль, зурагт, сонингоосоо зугтсанаар хэнийг сонгох вэ гэдэг зөв хариуг хэн нэгнээс хамааралгүй гаргаж чадсан л байгаа. Заавал сонгуулиа өг! Итгэлтэй сонголтоо хий! Хариуцлагыг хэн нэгэн биш та л үүрнэ.</div><div><br /></div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-35383699093927724082012-02-04T18:24:00.002+09:002012-02-04T18:42:47.835+09:00Буруутнаас буруутан хүртэлМанай орон хөгжиж байгаа, эдийн засгийн үсрэнгүй хөгжилийн замд явж байгаа талаар ойрд мэдээний сайтуудаас их уншлаа. Үнэхээр Монгол хүний амьдрал сайжраад, эдийн засаг нь үсрээд, ажилгүйдэл багасаад, худалдан авах чадвар нэмэгдсэн үү гэвэл мэдээж үгүй. Тоо хувь их ярих авч, хүн гэгч нь тоо, үсэг хоосон ам идэхгүйгээс хойш хэрэг алга. Сайхан амьдарж буйгаа, сайн сайхан ирээдүй ирж яваа талаар хэвлэлээс олж уншаад цадахгүй л байна. <div><br /></div><div>Уул уурхай гэж нэг лүд Монголд ихээр яригдах болсноор сахил хүртсэн биш шалд дордож байнаа. Импортын бараа нэмэгдэж, хэрэглээний сагсны бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдсээр буй нь уул уурхай биднийг тийм ч сайхан ирээдүйд аваачихгүйг илтгэнэ. Жижиг дунд үйлдвэрлэл Монголд маань хэр нэмэгдээ болоо? Банкны хадгаламжийн хүү буурч, зээлийн хүү дагаж буурж байна уу? Хэдэн Монгол компани бараа экспортолж байна вэ? Экспортын барааны нэр төрөл ихссэн үү? Боловсруулсан бүтээгдэхүүн хэр их гаргаж зарж байна вэ? "Үгүй, байхгүй, болоогүй" гэх хариулттай асуултууд хөвөрсөөр..</div><div><br /></div><div>Бидний амьдрал хэзээ сайхан болох вэ? </div><div>Дээрх асуултыг өөрөөсөө, өөрсдөөсөө асуух нь зүйтэй ч, харин "Бидний амьдралыг хэн хэзээ сайхан болгох вэ?" гэж асуудаг нь бидний алдаа билээ. Хэн ч бидний амьдралыг сайхан болгож өгөхгүй, тэр тусмаа гадны хөрөнгө оруулагчид!!!</div><div>Тэгэхээр хөөгөөд гаргачихуу? Бас л буруу!!! Чөлөөт эдийн засгаар явж байгаа манай орны иргэд ойлгоогүй, ойлгохыг хүсдэггүй нэг зүйл бол, харилцан ашигтай хамтран ажиллах зарчим. Нэг бол нийлж идээд бусдыгаа хохироох, нэг бол нийтээрээ өлсгөлөнгийн байдалтай байх. Чөлөөт эдийн засгийн амин сүнс болсон харилцан ашигтай хамтран ажиллах зарчимыг бид яагаад ойлгодоггүй юм бол? Хариу нь залхуу Монголчуудад өөрсдөд нь бий.</div><div><br /></div><div>Бид, би, чи, тэр, энэ Монголчууд бүгд залхуу, хэзээ ч 100% бүтээгдэхүүн, ажил гаргаж чаддаггүй. Хийж яваад л ажлын дундаас залхуурдаг өөрсдийгөө хуурдаг, өөрөө өөрийгөө ХУУРДАГ! Залхууралтай тэмцэж, ажлаа сэтгэлээсээ хийж, амжилт яваа нэгнээ харж, мэддэг ч нөгөө л залхууралдаа ялагдан, хойно хоцроно.</div><div><br /></div><div>Бидэнд Оюутолгой, Тавантолгой, байгалийн баялаг, эх орны хишиг, 21000 төгрөг аль нь ч хэрэггүй. Архидалтын хэмжээ өсөж, үйлдвэрлэх архины тоо нэмэгдсээр.. Залхуу Монголчууд төрийн халамжийн мөнгөөрөө архиа уугаад, улам илүүг нэхсээр...<br /></div><div><br /></div><div>Бид өөрсдийгөө өөрчлөөгүй цагт, би өөрөө өөрийгөө өөрчлөөгүй цагт Монгол Төр өөрчлөгдөхийг хүлээх нь зөв үү? Бидний амьдрал өөрчлөгдөхүү?</div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6123123484556177738.post-74032808318056486372011-08-07T23:11:00.002+09:002011-08-07T23:14:55.260+09:00Уужуу сэтгэлМонголчууд маань ямар уужуу сэтгэлтэй вэ? Гайхамшигтай тийм үү?<div><br /></div><div>Эх орноо нүдний өмнө нь зарж идэхийг харлаа..</div><div>Монгол иргэнээ буудаж алахыг харлаа..</div><div>Харийнхан эх нутагт минь биднийг хэрхэн доромжлохыг харлаа..</div><div>Хөгжилгүй, хүсэл мөрөөдөлгүй бид ямар уужуу юм бэ?!</div><div><br /></div><div>Шийдэгдсэн зүйл байна уу? </div><div>Хариуцлага тооцсон шийдвэр гарж уу?</div><div><br /></div><div>Уужуу сэтгэлтэй Монголчуудаа!</div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/05596673694488604402noreply@blogger.com0